volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

235 COMMENTA RIUS IN GENESIN. 236
tioui locus. lam vero discimus ex his verbis in
quem finem Dens, ecolesiam sibi colligat, nempe ut
sancti sint quos yocavit. Fundamentum quidem vooationis
divinae gratuita est promissio: sed hoc continuo
post sequitur, ut Dei iustitiae se consecrent,
quos ipse sibi deligit in populum peculiarem. Nam
hac lege filios sibi adoptât ut vicissim patris obtineat
locum et honorem. Sicut autem ipse non men*
titur, ita iure mutuam âdem a suis exigit. Quare
soiamus fidelibus Deum ideo patefieri, ut sub eius
conspectu vivant: et illum sibi non operum modo,
sed cogitationum arbitrum statuant. Unde etiam
colligimus, non aliam esse pie recteque vivendi normam,.
nisi quum pendemus a Deo.
2. Ponam foedus meum. Nunc plenius et 'uberius
exponere incipit quod breviter attigerat. Diximus
bimembre fuisse Dei foedus cum Abram. Prius
membrum erat gratuiti amoris testimonium, cui annexa
erat beatae vitae promissio. Alterum vero, exhortatio
ad sincerum oolendae iustitiae Studium. Quia
Deus uno tantum verbo levem gratiae suae gustum
dederat et mox ad vocatioDis finem descenderat, ut
Abram esset integer: quo libentius mentem, vitamque
formare studeat tarn ad reverentiam Dei, quam
ad integritatem colendam, subiicitur uberior gratiae
declaratio: ac si dixisset Deus, vide quam benigne
tibi indulgeam; non enim pro imperio simpliciter,
quöd iure meo licebat, integritatem abs te postulo:
sed quum nihil tibi debeam, gratis descendo ad mutuum
foedus. Caeterum non loquitur quasi de re
nova; sed foederis quod ante pepigerat, memoriam
renovans, melius confirmât ac sancit eius certitudinem.
Non enim solet proferre Deus nova oracula
quae prioribus fidem abrogent vel obscurent eorum
luçem, vel efficaciam énervent: sed continuât quasi
perpetuo tenore quas semel dedit promissiones.
Quare non aliud voluit his verbis, quam stabile ratumque
fore illud foedus de quo prius audierat
Abram: nominatim vero caput illud commémorât
de multiplicando semine, quod deinde saepius repetet.
3. Et prostravit se Abram. Seimus hunc veterem
fuisse adorandi ritum. Porro testatur Abram
se Deum agnosoere, ad cuius conspectum silore omnis
caro, seque humiliare debet: deinde quid quid
dicturus est Deus se reverenter suseipere, et studiose
amplecti. Quod si haeo fidei confessio fuit,
tenendum est, fidem quae recumbit in Dei gratiam
non posse a pura conscientia disiungi. Deus suam
gratiam Abrae offerens, sincerum iuste saneteque
vivendi affectum ab eo requirit: Abram se prosternons
obedienter se utrumque reeipere déclarât.
Meminerimus ergo uno et eodem fidei complexu
gratuitam adoptionem, in qua salus nostra posita
est, cum vitae novitate iungendam esse. Etsi autem
nullum verbum profatur Abram olarius ta­
rnen tacendo loquitur, quam si magna et sonora
voce clamaret soJüdum se obsequium praestare Dei
verbo.
4. Ego, ecce paäum meum. Qui transférant,
Ecce, ego ferio tecum foedus: vel, Ecce ego et foedus
meum tecum, mihi non videntur fideliter sensum
Mosis reddere. Primo enim Deus se esse pronunciat
qui loquitur, ut certa verbis suis constet
autoritas. Nam quia non alibi quam in aeterna
eius veritate fundari potest fides nostra: id nobis
ante omnia testatum esse oportet, ex sacro eius ore
profectum esse quod nobis proponitur. Ideo prönomen
Ego, vice praefationis seorsum legendum est:
ut quieto animo sit Abram, et exempta dubitatione
oblatum foedus suscipiat. Unde colligitur utilis
doctrina, fidem necessario ad Deum referri: quia ut
nobiscum loquantur omnes angeli et homines, nunquam
tanta constabit illis autoritas quae animas nostras
stabiliat. Neo fieri potest quin subinde vaoillemus,
donee personet vox ista e coelo, Ego sum. Unde
etiam apparet qualis sit religio papatus, ubi pro
Dei verbo tantum iactantur hominum commenta.
Merito autem continuae fluctuationi obnoxii sunt
quicunque ex hominum ore pendentes, non sine
Dei iniuria plus illis arrogant quam fas erat. Nobis
vero non aliud sit credendi principium quam
istud Ego, non a quolibet, sed solius Dei ore prolatum.
Quod si contra se ingérant hominum myriades,
ac superciliose clamitent: Nos, nos: sufficiat
una ista vox Dei.ad inanem pluralis numeri sonitum
dissipandum.
Eris in patrem multitudinis gentium. Quaeritur
quaenam sit ista gentium multitudo. Satis constat
populos diversos originem duxisse a sancto patriarcha:
nam Ismael in magnum populum exorevit:
Idumaei ex altera parte longe lateque diffusi sunt:
ex aliis etiam filiis quos ex Getura suscepit, fluxerunt
amplae familiae. Sed longius respexit Moses,
quod scilicet fide inserendae essent gentes in genus
Abrae, licet ab eonon progenitae secundum carnem:
cuius rei Paulus nobis fidus est interpres ac testis.
Neque enim Arabes et Idumaeos, aliosque colligit
qui Abram officiant plurium gentium patrem: sed
ad totum mundum extendit nomen patris, ut undique
in unam Abrae familiam coalescant gentes alioqui
extraneae, et inter se dissitae. Pateor quidem
duodecim tribus ad tenipus fuisse quasi totjdem
populos: sed tantum ut praeludium esset immensae
eius multitudinis quae tandem aggregate est in genus
Abrae. Quod autem Moses filios intelligat,
qui fide regeniti in nomen et genus Abrae trans^
eunt, hac una ratione satis probatur. Neque enim
carnale Abrae genus (in diversos populos secari potuit,
quin statim censeri inciperent alieni quicunque
ab unitate discesserant. Ita Ismaelitas, Idumaeos,
et reliquos evomuit ecclesia, ut pro exteris
\