volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

459 COMMENTARIUS IN GENESIN. 460
tantum populurn viribus essent impares, excogitant
novam fraudem, ut vulneribus debiles repente adoriantur.
Itaque quum miseris Sichimitis nullus
vigor ad resistendum suppeteret, trucidatio fuit
magis quam caedes: quod sceleris atrocitatem in
filiis Iacob amplificat, quibus nihil pensi est, modo
rabiem suam expleant. Excusant, quod quum segregati
sint a reliquis gentibus, uxores ex suo génère
incircumcisis dare non liceat. Quod quidem
verum erat, si ex animo loquuti forent : atqui falso
obtendunt sacrum Dei nomen: imo duplex eius profanatio
bis sacrilegos esse ostendit. Neque enim
illis curae est circumcisio: sed in hoc unum intenti
sunt, quomodo miseros homines imbelles opprimant.
Deinde signum perperam divellunt a sua veritate,
ac si quis deposito praeputio, repente in ecclesiam
Dei transeat. Atque hoc modo spirituale vitae
symbolum polluunt, dum ad eius societatem promiscue,
et sine delectu admittunt homines extraneos.
Quia tarnen probabilem colorem habet eorum
8imulatio, notandum est quod dicunt, probrosum sibi
fore si viro non circumciso dederint sororem suam.
Hoc quoque verum est, si quidem autores haberet
idoneos, nam quia Dei insigne in carne sua gestabant,
nefas illis fuit cum incredulis coniugia contrahere.
Sic et hodie nos a profanis separat baptismus
noster, ut infamiae notam sibi accersat quisquis
se cum illis miscet.
18. Et placuerunt verba. Prosequitur historiam
Moses, donee ad Sichimitarum caedeni veniat. Quod
tam facilem se praebuit Hem or, non dubium est
quin hue precibus filii inductus fuerit. Unde apparet
nimia boni senis indulgentia: debuerat initio
severe corrigere filii delictum: non modo tegit
quantum potest, sed in quibuslibet eius votis obsequitur.
Laude quidem digna fuisset haec moderatio,
et aequitas, si aequum postulasset filius: nunc
vero quod in filii gratiam senex incognitam religionem
suscipit, sibique vulnus in carne sua patitur
infligi, a stultitia excusaiï non potest. Dicitur iuvenis
non tardasse, quia vehementer amabat puellam,
et dignitate pollebat inter suos cives: quia
propter honorem principatus facile obtinuit quod
volebat. Nihil enim profuisset fervor ille amoris,
nisi ad manum fuisset facultas conficiendi negotii.
21. Viri isti pacifia. Rationem agendi describit
Moses, qua persuasi fuerant Sichimitae ad recipiendas
leges quas imposuerant filii Iacob. Difficile
fuit adduci totum populum ut paucis hominibus
exteris in re maxima se subiieerent. Scimus enim
quantopere displiceat religionis mutatio : sed ab utili
ratiocinantur Hemor et Sichern: atque haec est
naturalis rhetorica. Quamvis enim magis plausibilis
sit honestus, friget tarnen ut plurimum in suasionibus.
Utilitas autem apud vulgus quidvis fere impetrat:
quia maior pars quod sibi expedire putat,
cupide sectatur. Secundum hoc consilium Hemor
et Sichern laudant a probitate et tranquillis moribus
domum Iacob, ut statuant Sichimitae utile sibi esse
tales recipere hospites. Addunt terram satis amplam
esse, ut nulla prioribus incolis iactura timenda
sit. Reliquas deinde commoditates colligunt: interea
privatam causam astute subticent. Unde sequitur,
omnes istos praetextus fallaces esse. Sed hic nimium
vulgaris est morbus, ut primarii homines,
qui autoritate pollent, dum ad rationes suas domesticas
omnia referunt, simulent tarnen se in commune
prospicere, et publicae utilitatis studium obtendant.
Et quidem optimos fuisse totius populi
credibile est, ac singulari virtute praeditos, de quibus
hic fit sermo. Principem enim Sichimitae sibi
delegerant Hemor, ut qui eximiis dotibus praestaret.
Yidemus tarnen ut rectitudinis specie mentiantur
ac fallant. Unde etiam perspicitur, hypocrisin ita
penitus infixam esse humanis ingénus, ut miraculum
sit purum ab ea, et vacuum quempiam reperiri,
praesertim ubi privatum commodum agitur.
Hoc exemplo discant qui praesunt, sinceritatem in
publicis consiliis sine obliquo sui respectu colère.
Yicissim tempèrent sibi populi, ne suae utilitati
nimium inhient: quia subinde continget eos vana
specie inescari, non secus ac hämo pisces. Nam
ut caecus est amor nostri, sine iudioio ad spem
lucri trahimur. Et Dominus etiam pravam hanc
cupiditatem, ad quam nos plus aequo propensos esse
videt, iuste castigat, dum fucum nobis fieri sinit. Dicit
Moses sermonem habitum in porta urbis, ubi tune
fieri solebant publici conventus, et exerceri iudicia.
24. Et assensi sunt Hamor et Sichern filio eius.
In speciem hic assensus modestiae et humanitati
adscribi posset. Nam quod comiter obtempérant
suis principibus, et benigne hospites admittunt ad
ius aequum civitatis: in utroque et modestos et
humanos se praebent. Verum si reputamus quid
valuerit circumcisio, facile patebit ipsos sibi et propriae
utilitati fuisse nimis addictos. Sciunt novo
sacramento se traduci ad diversum Dei cultum.
Nondum edocti erant ablutiones et sacrificia, quibus
tota vita assueverant, esse inutiles nugas. Ergo tam
secure mutata religio crassum in ipsis Dei contemptum
prodit. Nunquam superstitiones suas tam subito
abiieerent qui serio Deum colunt, nisi sana
doctrina et rationibus convicti. Mala igitur conscientia
Sichimitae, et spe lucri excaecati, tanquam
8emibestiae ad ignotum Deum transeunt. Lustrate
insulas (inquit propheta les. 2, 10) sitne aliqua
gens quae deserat suos deos, qui tarnen non sunt
dii. Hoc Sichimae factum est, quum nullum in
receptis superstitionibus ostensum fuisset vitium.
Quare non est quod miretur quispiam si levitatem
istam sequutus est tristis exitus. Quanquam non
ideo excusabiles sunt Simeon et Levi, dum saevitiae