volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

55 COMMENTARIES IN GENESIN. 56
est quod miremur, eum non omnia prosequi quae inde colligunt imperiti, non libero motu peccasse
desiderari a quovis possunt, dum in historiam quam hominem. Sensit enim ipse, propriae eonscientiae
narrare instituit, in ten tus est. Nunc expedienda testimonio convictus, nimis se in peccando fuisse
est ilia quaestio in qua plurimum vèntosa ingénia liberum. Necessitate an contingenter peccaverit,
tumultuantur, cur Deus Adam tentari passus fuerit, alia est quaestio : de qua vide Institutionem et
quum adeo tristis eventus minime eum lateret. libellum de Predestinatione.
Quod nunc fraena Satanae ïaxat ut nos ad peccan- Dixit ad midierem. Locum hune sannis suis
dum sollicitet, iudicio et ultioni, post alienatum ab exagitant impii, quia facundum animal faciat Moses
ipso hominein, adscribimus: verum natura adhuc quod bisulca lingua obscure tantum sibilat. Ac
sana et intégra non cadem fuit ratio. Hominem primum quaerunt ex quo tempore coeperint muta
ergo Deus imagini suae conformem, necdum ulla esse animalia: si tunc distinctum habebant et com-
noxa implicitum, Satanae tentandum permisit: munem nobiscum sermonem. Responsio in promptu
quinetiam animal commodavit, quod alioqui nunquam est, non natura disertum fuisse serpen tern, sed
parui8set. Quid hoc aliud fuit quam hostem in quum Dei permissu Organum sibi appositum nactus
hominis exitium armare? Haec videtur fuisse esset Satan, voces quoque ex eius lingua formasse,
Manichaeis occasio cur duo principia statuèrent. quae idem Deus permisit. Neo dubito quin extraor-
Satanam ergo finxerunt, quum Deo non subesset, dinarium id esse Heva senserit, atque ideo cupidiuB
eo invito struxisse homini insidias, et fuisse non exoeperit quod mirata est. lam si fabulosum iudi-
homine solum, sed Deo quoque ipso superiorem. Ita, cant quidquid est insolitum, nullum Deo miraculum
ut quod timebant absurdum eflugerent, in exsecranda edere licebit. Deus opus aliquod a communi usu
errorum portenta delapsi sunt, duos esse deos, non remotum edendo, in potentiae suae admirationem
esse unicum mundi creatorem, iustum Deum a con­ nos cogit. Si hoc ipso praetextu ridemus Dei
trario victum esse. At vero quicunque pie et reve- potentiam quia familiaris nobis non est, annon
renter de potentia Dei sentiunt, nonnisi eius per- simus plusquam pràeposteri? Ad haec, si incredibile
missu agnoscunt hoc factum esse. Nam istud primo videtur loquutas esse Deo iubente bestias: unde ho­
concedere necesse est, non latuisse Deum qualis mini sormo, nisi quia eius linguam Deus formavit?
futurus esset eventus: deinde potuisse. obsistere, si Editas sine lingua in aëre fuisse voces ad illustran-
ita visum foret. Caeterum de permissu quum dam Christi gloriam, evangelium praedicat: minus
loquor, intelligo fuisse illi constitutum, quidnam hoc rationi carnis probabile quam ex brutorum
fieri vellet. Hie quidem exoritur a multis dissensio, animalium ore elici sermonem. Quid igitur hie
qui Adam libero suo arbitrio ita permissum fuisse impiorum petulantia insectatione dignum inveniet?
imaginantur, ut Deus eius lapsum noluerit. Sumunt In summa, quisquis Deum in coelo statuit mundi
pro confesso, quod illis fateor, nihil minus esse pro- praesidem, suam illi potentiam non negabit in creahabile
quam Deum peccati censeri causam, quod turas, ut bruta animalia pro suo arbitrio loqui
tot atrocibus poenis ultus est. Sed quum dico non doceat: sicut interdum homines ex facundis elingues
sine Dei ordinatione et nutu lapsum fuisse Adam, reddit. Porro in eo se prodit Satanae vafrities,
non ita accipio quasi peccatum illi unquam placuerit, quod non recta virum aggreditur, sed in uxoris
aut simpliciter voluerit praeceptum quod dederat persona quasi per cuniculos obrepit. Insidiosa haec
violari. Quatenus recti et bene compositi ordinis adoriendi ratio nobis hodie quoque plus satis nota
eversio fuit Adae lapsus, quatenus in Deum legisla- est: atque utinam ita sit ut prudenter nobis cavere
torem con tum acia, et iustitiae transgressio : Dei discamus. Nam qua parte nos videt parum munitos
voluntati fuisse adversum certum est. Horum tarnen furtim se insinuât, ne prius sentiatur quam pene-
nihil obstat quominus certa de causa, lipet nobis traverit quo volebat. Non refugit mulier serpentis
incognita, hominem labi voluerit. Offendit quorun- colloquium, quia nullum adhuc dissidium erat:
dam aures, quum dicitur, Deum voluisse: sed quid, habobat ergo non secus ac domesticum animal.
obsecro, aliud est eius permissio qui prohibendi ius Quaeritur, quidnam Satanam ad machinandum
habet, imo cuius in manu res est posita, quam homini exitium impulerit. Finxerunt curiosi sophistae,
voluntas? Utinam se a Deo iudicari potius sinerent quia praeviderat filium Dei humana carna induen-
homines, quam sibi in eum iudicium sacrilega dum, invidia simul flagrasse : verum frivola est
temeritate sumerent: verum haec oarnis arrogantia speculatio. Nam quum homo factus sit Dei Alius,
est, examini suo Deum subiicere. Ego hoc axioma ut nos ex misera dissipatione iam perditos colli-
fixum rétineo, nihil magis a Deo alienum esse geret, quomodo praevideri potuit quod futurum non
quam si dicamus hominem ab eo conditum, ut sus- erat nisi homo peccasset? Si coniecturis detur locus,
pen sa et dubia foret eius conditio. Quare statuo, veri8imilius est (ut desperati soient) rabie quadam fuisse
sicuti creatorem decebat, prius apud se decretum i | adactum, ut secum in societatem aeterni interitus
labuisse, quidnam de eo futurum esset. Perperam I hominem raperet. Verum hac una ratione conten-
\