volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

339 COMMENTARIUS IN GENESIN. 340
est ingratitudo, nisi se in illis celebrandis excertas hostium possidere, significat imperio potiri: quia
ceant.
in portis exercebantur iudicia, et in illis propugna-
54. Et surrexerunt mane. In hoc sermone accula urbium erant.
curatius insistit Moses, partim ut fidèle servi Stu­ 63. Et egressus erat Isaac. Apparet Isaac sedium
in explendis domini mandatis commendet: orsum a pâtre habitasse: vel quod nimis copiosa
partim ut doceat, eius animum Dei spiritu fuisse erat familia: vel quod ita ferebat usus. Et forte
accensum: sie enim ardet ut nullas inducias aliis, iam aliam uxorem induxerat Abraham : ut fugiendis
nee sibi ullam relaxationem concédât. Tametsi ita iurgiis visum fuerit commodius ilium uti proprio
se gessit ut probum et frugi servum decebat: non domicilio. Sic magnae opes suis molestiis permixtae
tarnen dubium est quin eum Dominus impulerit in sunt. Certe inter terrenas Dei benediction es nulla
gratiam Isaac. Sic Dominus pro suis dormientibus misset Abrahae dulcior quam simul agere cum filio.
exeubat, absentium negotia expedit, ac conficit: Eius quidem consuetudine et usu privatum fuisse
omnes affectus, quoad expedit, flectit ad eos iuvandos. minime arbitrer. Nam qua pietate fuit Isaac, om­
Quod dies decern, quibus disçessum Rebeccae difnibus procul dubio officiis erga patrem defungi stuferri
postulant Laban et mater, quidam aeeipiunt duit, hoc tantum defuit quod non eodem usi sunt
pro annis vel mensibus, nimis coactum est. Fuit domicilio. Narrât autem Moses quomodo factum
enim muliebre votum matris, quia aegre ferebat sit ut Isaac incideret in uxorem, priusquam ilia
protinus e sinu suo puellam abduci.
domum veniret. Dicit enim sub vesperam egressum
57. Vocemus puellam. Quum simpliciter filiam esse meditandi vel orandi causa. Utroque enim
8uam prius desponderit Bathuel, nunc parum con- modo verbum Hebraicum rw exponi potest. Crestanter
manere videtur in proposito: verum quod dibile est fecisse id ex more, et secessum precibus
prius sine exceptione filiam suam obtulerunt, in- fuisse quaesitum, quo mens omnibus avocamentis
telligi debet, quantum in ipsis erat. Nunc vero soluta, liberius Deo vacaret. Sive autem medi-
docet Moses eos tyrannidem non exereuisse in filiam, tationi, sive precibus dare operam voluerit, Dominus
ut invitam extradèrent, vel cogèrent nubere cui laeto isto occursu praesentiae suae signum Uli dedit.
nollet: sed liberum ei consensum detulisse. Sacra 64. Et elevavit Rïbca oculos suos. Ooniicere
quidem in hoc negotio parentibus autoritas esse facile licet, Isaac conspectis camelis in earn partem
debet: sed tenenda est media ratio, ut sponte ac flexisse iter, visendae sponsae desiderio: hinc data
mutuo consensu inter se contrahant partes. Quod fuit sciscitandi occasio Rebeccae. Audito vero re-
tarn praecise respondet Rebecca, non ita aeeipere sponso, mox honoris causa ex camelo desilit ut
convenit, ac si domum paternam contemneret vel sponsum salutaret. Nam quod metu perculsam
procax iuveneula maritum nimis cupide appeteret: decidisse quidam putant, nullo modo convenit.
sed quia rem patris autoritate et matris consensu Longius iter confecerat quam ut debuerit multis
transaetam esse videt, ipsa quoque annuit. comitibus protecta, tantopere expavescere ad unius
59. Et dimiserunt Ribcam puellam. Primo re- hominis conspectum. Falluntur autem interprètes
fert Moses honeste dimissam fuisse Rebeccam: quia illi, quia in verbis Mosis non expendunt rationem
adiuneta illi fuit nutrix. Porro mihi dubium non postea reddi: ut sit sensus, Rebecca quum vidisset
est quin nutrices habuerint domesticas quae ancillae Isaac, descendit ex camelo: quia ex servo quaesierat
erant: non quod matres prorsus ab officio cessarent, quisnam esset: ille autem dixerat esse filium domini
sed quod educationis curam mandarent uni certae sui. Neque enim de quolibet homine obvio sciscitari
ancillae. Dictae igitur sunt nutrices quae matres in mentem venisset: sed quia iam admonita fuerat
subsidiaria opera iuvabant. Postea subiieit, cognatos non procul abesse domum Abrahae, unum saltern
Uli benedixisse, quo verbo significat precatos illi esse quempiam ex domesticis esse suspicatur. Dicit
felicem statum. Seimus enim solennem omnibus etiam Moses velum sumpsisse: quod pudoris et pu-
saeculis ac gentibus hune fuisse ritum, ut faustis dicitiae signum fuit. Nam et inde nubendi verbum
ominibus coniugia prosequi sblerent. Tametsi autem deductum est, quod sponsas maritis velatas dare
multum degeneravit posteritas a pura et genuina solebant. Eundem quoque ritum a patribus serva-
patrum ratione, voluit tarnen Deus publicum aliquod tum fuisse non dubito. Quo turpior et minus ex-
exStare testimonium, quo admonerentur homines non cusabilis est saeculi nostri lascivia, in quo sponsa-
esse légitimas nuptias, nisi quae rite consecratae rum ornatus data opera ad prostituendum pudorem
forent. lam benedictionis formam, quae hie refer- componitur.
tur, in communi usu fuisse probabile est, quia na­ 67. Et introduxit earn Ishac in tabemaculum^
tura dictât, propagationem sobolis esse proprium Primo deduxit in tabernaculum, deinde accepit in
coniugii finem. Et sub victoria comprehenditur uxorem: qua verborum série legitimum nuptiarum
felix vitae status. Dominus tarnen eorum linguas morem a barbarie discernit Moses. Et certe hoc
direxit ad vaticinium quod ipsis ignotum erat. Por­ postulat coniugii sanctitas, ne se, pecudum instar.