volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

59
eus pateat. Nunc ergo non dubitanter quaerit, ut
antea, verene sit praeceptum Dei quod oppugnat:
sed palam Deum arguit mendacii. Verbum enim
jllud quo mors denunciata est, falsum ac delusorium
esse asserit. Exitialis tentatio, quum Deo exitium
minante, non modo securi torpemus, sed Deum ipsum
habemus ludibrio.
5. Seit enim Deus. Sunt qui putent astute hic
Deum a Satana laudari, quasi nunquam homines a
fructu salutifero prohibiturus fuerit : sed illi manifeste
secum pugnant: simul enim fatentur, priore
membro iam prorsuB abrogasse fidem Deo, quasi
mentitus foret. Alii putant Deum malignitatis et
invidiae argui, eo quod summa përfectione hominem
priyare voluerit: atque horum sententia probabilior
est. Interea (meo iudicio) probare conatur Satan
quod nuper dixerat, sumpta a contrario ratione.
Hanc, inquit, arborem vobis Deus interdixit, ne in
societatem gloriae suae admittere vos cogatur: ergo
supervaeuus est poenae metus. In summa, noxium
esse fructum negat, quia utilis sit ac salutaris.
Quum dicit, Deum novisse: zelotypia inductum
exprobrat, et consulto mandasse de arbore, ut in
gradu inferiori hominem teneret.
Eritis sicut dii. Quidam vertunt, Similes angelis:
Posset etiam numéro singulari reddi, Tanquam Deus.
Mihi non dubium est quin divinitatem illis pro-
'mittat Satan: ac si dixisset, Non alia ratione Deus
arbore scientiae vos fraudât, nisi quia veretur
habere socios. Oaeterum divinam gloriam, vel
aequalitatem cum Deo in perfecta boni et mali
scientia, non sine colore constituit: sed merus fucus
est, quo miseram feminam illaqueat. Quia naturaiiter
ingenitum est omnibus sciendi Studium, putatur in
eo sita esse félicitas: verum erravit Heva, quae
modum sciendi non temperavit Dei arbitrio. Et
eodem quotidie morbo laboramus omnes, quod plus
scire appetimus quam expédiât, et quam Dominus
permittat: quum praecipuum sapientiae caput sit
composita in Dei obsequium sobrietas.
6. Et vidil mulier. Impurus hic et concupiscentiae
veneno infectus Hevae adspectus, cordis
iinpuri nuncius ac testis fuit. Poterat sincere prius
arborem adspicere, ut nulla vescendi libido animum
eius feriret: fides enim quam habebat verbo Dei,
optima erat, cordis et sensuum omnium custos. Nunc
postquam a fide et obedientia verbi cor defecit,
secum pariter corrupit omnes sensus, ac per omnes
tarn animae quam corporis partes diffusa est pravitas.
Hoc ergo impiae defectionis signum est,
quod mulier bonam ad vescendum arborem esse
iudicat, quod cupide so oblectat eius intuitu, quod
desiderabilem esse acquirendae prudentiae causa
sibi persuadet, quam prius centies praeterisset libero
et tranquillo intuitu, nunc enim proterve et intemperanter
vagatur animo, excusso fraeno, et corpus
COMMENT ARIt 3 IN GENESIN. 60
in eandem secum, lasciviam trahit. ^OIBTI^ bifariam
exponi potest: quod arbor concupiscibilis foret vel
ad videndum, vel ad prudentiam oonferendam.
Hoc posterius quia tentationi melius respondet,
lihenter amplector.
Deditque etiam viro suo qui secum erat. Ex
his verbis coniiciunt quidam adfuisse Adam, quum
tentata fuit uxor, et persuasa a serpente: quod
nullo modo credibile est : fieri tarnen potest, ut mox
supervenerit : imo antequam fructum arboris gustaret
mulier, retulerit habitum cum serpente colloquium, et
iisdem quibus decepta fuerat fallaciis irretiverit.
Alii particulam HOJ? ad coniugale vinculum referunt :
quod recipi potest. Quia autem simpliciter refert
Moses, sumptum e manibus uxoris fructum comedisse:
opinio haec vulgo recepta fuit, illecebris illius
captum fuisse potius quam Satanae imposturis
persuasum. In eum finem adducitur Pauli sententia,
Adam non fuit deccptus, sed mulier (1. ad Tim.
2, 14), sed Paulus ilïic, ut originem mali a muliere
profectam doceat, comparative tantum loquitur.
Non ergo tantum ut morem gereret uxori, legem
sibi positam transgressus est: sed ab ea in exitialem
ambitionem pertractus, eiusdem defectionis
socius fuit. Et sane Paulus alibi non per mulierem,
sed per ipsum Adam peccatum venisse tradit (Rom.
5, 12). Deinde exprobratio, quae paulo post sequetur,
Ecce Adam quasi unus ex nobis, clare testatur ipsum
quoque stulte concupisse plusquam licebat: et plus
fidei habuisse diaboli captionibus quam sacrosancto
Dei verbo. Nunc quaeritur quodnam utriusque
peccatum fuerit. Puerile est quod ex veteribus
nonnulli tradunt, intemperantia gulae fuisse illectum.
Nam quum tanta optimorum fructuum copia
afflueret, quales in una specie lautitiae? Rectius
Augustinus, qui superbiam dicit malorum omnium
initium fuisse, et superbia perditum esse humanum
genus. Plenior tarnen definitio peccati ex tenta-
.tionis specie quam describit Moses, sumi potest.
Primum enim abducitur mulier a verbo Dei, serpentis
captionibus, per infidelitatem. Quare initium
ruinae, qua labefactatum est humanum genus, fuit
defectio ab imperio Dei. Sed observa, tunc a Deo
homines descivisse, quum relicto illius verbo aures
praebuerunt Satanae mendaciis. Nam inde colligimus,
Deum velle suspici et coli in verbo suo,
ideoque excuti omnem eius reverentiam, quum
verbum contemnitur. Doctrina cognitu valde utilis,
nam apud paucos suam dignitatem obtinet Dei
verbum, ut per huius contemptum impune ruentes
sibi tarnen inter Dei cultores praecipuum gradum
arrogent. Atqui ut non aliter se hominibus manifestât
Deus quam per verbum: ita neque aliter eius
maiestas consistit, nee sal vus manet eius inter nos
cultus, quam dum obedimus eius verbo. Proinde
infidelitas radix defectionis fuit: sicuti sola fides
\