volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

615 COMMENTAPJUS IN GENESIN. 616
et incredulos. Quamvis enim non iuraverit Pharao,
nefas tarnen sibi esse ducit ädern ab altero datam
8uo imperio violari. Hodie autem sie exstineta est
in mundo Dei reverentia, ut fere pro mero ioco
ducant homines ultro citroqne sub Dei nomine
fallere. Sed tarn effraenis licentia Dei iudicium
non impune effugiet, cuius iudex futurus est ipse
Pharao.
7. Et ascendit loseph. Prosequitur Moses totam
sepulturae historiam, ubi quod scribit de luctu renovato
tarn a loseph et fratribus quam ab Aegyptiis,
minime apud nos instar regulae valere debet.
Seimus enim quia nunquam sibi moderatur caro,
homines tum dolendo tum gaudendo fere peccare.
Née vero excusari potest tumultuosus ille clamor,
quem mirati sunt loci incolae. Et quanquam loseph
Septem continuos lugendo dies rectum finem habuerit
propositum, vitio tarnen non caruit excessus.
Neque tarnen abs re voluit Dominus tarn honorifice
funus hoc celebrari: magnopere enim interfuit quasi
sublime trophaeum erigi, quod memoriam fidei Iacob
ad posteros usque transmitteret. Si clam et plebeio
more fuisset sepultus, protinus exstineta esset fama:
nunc vero, nisi data opera caecutiant, assidue illis
ante oculos versatur nobile speetaculum, quod spem
haereditatis promissäe foveat: vexillum quasi erectum
cernunt futurae liberationis ubi completum
fuerit tempu8. Quare non tarn hie speetandus est
honor mortui quam vivorum utilitas. Imo Aegyptii
ignari quid agant, facem praeferunt Israelitis ad
tenendum Tocationis divinae cursum: idem faciunt
Chananaei, dum locum novo nomine illustrant: nam
hinc factum est ut recentior vigeret agnitio foederis
Domini.
14. Et reversus est loseph. Quanquam loseph
et reliqui multa pignora in Aegypto reliquerant, ut
reverti necesse fuerit, credibile tarnen est magisDei
oraculo illuc fuisse retractos. Neque enim unquam
permisit Deus sedem arbitrio suo eligere: sed quemadmodum
prius Abraham, Isaac et Iacob circumegerat,
ita eorum filios in terra Gosen velut cancellis
inclusos tenuit. Nee vero dubium est quin
saneti patres oraculum illud, quod cap. 15, 13 habuimus,
fideli custodia servatum instar pretiosi
thesauri filiis reliquerint. Redeunt igitur in Aegyptnm
non tantum praesenti necessitate coacti, sed
quia iugum Dei manu cervieibus suis impositum
excutere fas non est. Quod si non omnes Dominus
Toluntario obsequio devinetos sibi habuit, mentes
tarnen continuit oecultis habenis, ne se alio subducerent:
neque tarnen aliud coniieere licet quam eius
timoré fuisse retentos, ne de tyran nica oppressione
admoniti, quae instabat, earn effugere tentareut.
Seimus non ita mansueto fuisse ingenio, quin subinde
contra leviora onera calcitrarent. Quare
specialis hac in parte eos religio domuit, ut quieti
et silentes ad ferendam durissimam servitutem se
pararent.
15. Et viäerunt fratres loseph. Hic narrât
Moses filios Iacob post mortem patris anxios fuisse,
ne loseph vindietam illatae sibi iniuriae reposceret.
Unde autem hie metus, nisi quia ex suo ingenio
eum aestimant? Quod tarn plaoabilem experti erant,
verae erga Deum pietati noa,tribuunt, nee reputant
singulare esse spiritus donum: quin potius divinant
solo patris respectu hactenus fuisse cohibitum, ut
tantummodo ultionem differret. Atqui tarn perverso
iudicio magnam iniuriam ei faciunt, qui tarn liberalster
eos traetando, animum suum omni odio et
malevolentia purum testatus erat. In Deum etiam
redundat pars iniuriae, cuius rata gratia in moderatione
loseph enituerat. Sed hinc colligimus,
caecis punetionibus turbari malas conscientias, ut
in clara luce impingant. Fratres suos reatu absolverat
loseph: ipsi autem stimulis peccati exagitantur,
ut sibi sponte infesti sint. Neque enim per
eos stetit quominus poenam, quae remissa erat, sibi
accerserent: quia merito ulcerari potuit animus
loseph illorum diffidentia. Quid enim hoc sibi vult
quod vitam bis et ter eius misericordiae debentes,
adhuc maligne suspectum habent ? Nee tarnen dubito
quin pridem resipuissent a suo scelere : sed quia forte
nondum satis purgati erant, tali anxietate et molestia
torqueri passus est Dominus, ut aliis exemplo
esseDt, malam conscientiam sibi esse carnificem:
deinde, ut novo eulpae suae sensu eos humiliaret:
nam quum fratri se obnoxios sistant, coeleste Dei
tribunal, nisi plus quam stupidi sint, oblivisci non
licet. Quotidie videmus impleri quod dicit Salomon
(Prov. 28, 1), ut scilicet impius, nemine persequente,
fugiat: sed ita Deus ad reddendam rationem fugitivos
cogit. Cuperent supino suo torpore tarn Deo
quam hominibus illudere: et obstinationis callum,
quantum in se est, cordibus suis obducunt: interea,
velint nolint, trepidant ad strepitum folii cadentis
(Levi. 26, 36), ne Dei iudicium aboleat securus
carnis torpor. Nihil tranquilla mente optabilius
est: hoc singulari bono, quod ab omnibus expetitur,
dum sceleratos privat Deus, ad integritatem colendam
nos invitât. Praesertim vero, quum patriarchae
iam sui sceleris poenitontia affecti, post longum
tarnen tempus tarn duriter expergefiant, nemo
nostrum sibi indulgeat: sed se quisque diligenter
examinet, ne hypocrisis arcana irae Dei spicula
intus foveat: sed cordibus nostris ad liquidum defaecatis
affulgeat beata pax, cui locum duplex cor
non concedit. Haec etiam iusta merces. eos omnes
manet qui ad Deum sincere et ex animo non accedunt,
ut se. ad hominis mortalis iudicium sistere
cogantur. Quare non alia est ratio, quae nos inquietudine
eximat, nisi ijt cum Deo redeamus in
gratiam. Hoc remedium quisquis contemnet, invitus