volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

97 COMMENTARIUS IN GENESIN. ^8
dius est, quod multi ex Iudaeis sententiam hanc
mutilant: et in hoo membro ànoau6m]aw fingunt,
post quam aliquid subaudiendum sit: deinde novam
sententiam inchoant: Septuplum punietur, quam
referri volunt ad Gain: quanquam necdum inter
eos de sensu convenit. Quidam nugantur de Lameoh,
ut paulo post dicemus. Alii exponunt de
diluvio, quod ineidit in septimam generationem.
Id vero frivolum est: quum minime fuerit privata
unius familiae, sed communis generis humani ultio.
Verum haec sententia uno contextu legi debet:
Propterea septuplum punietur quisquis occiderit Cain.
Et particula causalis pb Deo indicat fore curae ne
quisquam adeo facile in caedem prorumpat: non
quod in ' gratiam homicidae Privilegium statuerit
Dens, vel exaudierit eins votum: sed quia posteris
consultum esse voluit, in humani generis conservationem.
Prodigiose violatus fuerat naturae or do:
quid postea futurum erat, crescente hominum malitia
et audacia, nisi violenta manu cohibitus fuisset
atioram furor? Seimus enim quam pestilens et
mortiferum venenum propinet in malis exemplis
Satan, nisi protinus adhibeatur remedium. Pronunciat
ergo Dominus, si qui imitabuntur Cain,
non solum minime fore excusabiles eius exemplo,
sed gravius plectendos: quia in eius persona âgnosoere
debeant quam detestabile sit scelus coram
Deo. Quare multum.falluntur qui mitigari putant
iram Dei peccandi consuetudine, quae inde magis
inflammatur.
Posuit itaque Deus signum. Nuper dixi nihil
concessum fuisBe in eius favorem, sed ut crudelitati
et iniustae violentiae in posterum obviam
iretur. Ideo nunc dicit Moses signum fuisse positum
in Gain, quod omnibus terrorem incuteret:
quia tanquam in speculo cernere licuit, tremendum
esse Dei iudicium contra homines sanguinarios.
Quale autem signum fuerit, quia non exprimit
scriptura, divinarunt interprètes, corpus eius fuisse
tremulum. Nobis sufficiat visibile aliquod symbolum
exstitisse, quod nocendi libidinem et audaciam in
spectatoribus reprimeret.
16. Et egressus a facie Domini. Dicitur Cain
egressus a conspectu Dei, quia quum hactenus
egisset in terra quasi in Dei hospitio, nunc tanquam
exsul, procul amotus a Dei conspectu, oberrat
extra eius praesidium. Vel cette (quod non
minus probabile est) intelligit Moses stetisse ilium
ad tribunal iudicis; donee foret damnatus. Nunc
vero postquam cessavit Deus cum ipso loqui,
excusso praesentiae eius sensu, alio se proripere,
et novam habitationem quaerere, ubi Dei oculos
fugiat. Terra: Nod nomen haud dubie a suo inquilino
sortita est. Quod locator ad orientem
paradisi, hinc colligere licet verum esse quod prius
diximus, certum locum amoenitate, et uberrima
Calvini opera. Vol XXIII.
fructuum copia praestantem, Adae fuisse datum,
quern incoleret. Pinitus enim locus sit oportet
qui oppositos habet respectus ad varias mundi
plagas.
17. Cognovit aident Gain uxorem. Ex contextu
Mosis colligere licet, Gain priusquam fratrem ocoideret,
uxorem duxisse: alioqui nunc de coniugio
aliquid narraret, quia res erat memorabilis, inventam
esse unam ex sororibus quae se in eius manum
tradere non horreret, quern fraterno sanguine pollutum
noverat, et exsulem àc profugum sponte sequi
mallet, quum adhuc libera darëtur optio, quam in
paterna familia manere. Quin etiam portenti loco
récitât, excussa formidine cuius meminit Cain ad
sobolem gignendam animum applicuisse. Nam qui
sibi totidem fingebat hostes quot erant homines in
mundo, mirum est quod non se potius in aliquam
solitudinem procul abdiderit. Hoc quoque praeter
naturam est, quod pavore attonitus, et Deum sibi
adversum sentions, ullam admittere voluptatem
potuit. lam vero mihi dubium est, aliosne liberos
ante procreasset '. nihil enim absurdi erit si dioamus
peculiariter referri qui geniti sunt post admissum
scelus, quasi detestabile semen, et quod sahguinarium
patris ingenium moresque efferatos referret.
Hoo quidem controversia caret, complures tarn
masculos quam feminas omitti: quia Mosis consilium
fuit, unam tantum lineam prosequi, donee ad Lamech
veniret. Fuit ergo magis populosa domus
quam exprimat Moses: sed propter memorabilem,
quam mox subiiciet historiam de Lamech, unum
tantum ordinem attingens, reliquum numerum eilen-'
tio praeterit.
Concluait ') urbem. Videtur hoc prima specie,
et Dei iudicio et superiori sententiae valde contra;rium.
Adam enim et reliqua eius familia, quibus
Deus fixam stationem concessit, sub tuguriis agnnt,
vel etiam sub dio et arboribus quaerunt fortuita
hospitia: exsul Cain, quern Deus fugitivum vagari
iusserat, non contentus privata domo, urbem sibi
exstruit. Sed probabile est, hominem sibi male
conscium, quum privatis domus suae parietibus se
tutum minime confideret, novum excogitasse munitionis
genus. Non enim alia de causa per agros
disperei vivunt Adam et reliqui, nisi quia minus
metuunt. Quare trepidi et obnoxii animi signum
est, quod urbis condendae libido Gain incessit, ut
se a reliquis hominibus disiungat: diffidentiae tarnen
et anxietudini admixtam fuisse superbiam inde apparet,
quod urbem a filio denominat. Ita saepe in
cordibu8 impiorum diversi inter se affectas confligunt.
Eum formido ex scelere intra muros compellit,
ut praeter morem usitatum se muniat: ex adverso
ebullit faBtuosa vanitas. Gerte optare debu-
1) Sic edd. Lege: Condidit.
7