volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

19 COMMENTAIS FS IN GENESIN. 20
capitibus nostris sic minari, ut spirandi locum nobis
relinquant. Hoc mirabili Dei Providentia fieri
oui negant, frustra ingenii sui vanitate sunt infiati.
Seimus quidem naturaliter procreari pluvias: sed
diluvium satis ostendit quam mox obruendi simus
nubium impetu, nisi cataractae coeli, Dei manu
cïausae essent. Nee temere inter eius miracula
hoc recenset David, quod in aquis ponat Deus coenaculorum
suorum trabes (Psal. 104, 3), et alibi
coelestes aquas ad laudandum Deum advocat (Psal.
148, 4). Quum ergo nubes creaverit Deus, et regipnem
illis supra nos assignaverit, non debuit
praeteriri, Dei virtute arceri ne profusae subito.impetu
nos absorbeant: ac praesertim quum non aliud
illis oppositum sit claustrum quam liquidus et evanidus
aer, qui facile cederet ni praevaleret hoc verbuin:
Sit extensio inter aquas. Caeterum huius
diei operi notam illam non apposuit Moses, quod
Deus esse bonum viderit: forte quia nondum exstabat
utilitas, donee aquae terrestres in proprium locum
se reciperent: quod postero die factum est,
itaque bis illic repetitur.
9. Congregentur aquae. Hoc quoque illustre est
miraculum, quod aquae suo discessu habitandi locum
hominibus dederunt. Nam et philosophi concèdent
naturalem esse situm aquaè, qualem initio
fuisse tradit Moses, ut totam terram involvat: primum,
quia elementum est, circulare esse oportet, et
quia elementum est gravius aëre, terra levius, de>bexet
hanc toto circuitu tegere. Quod autem in tumulos
redacta maria locum hominibus concedunt, hoc
est quasi praeter naturam : atque ideo bonitatem Dei
hao in parte scriptura saepe extollit (Psal. 33, 7):
Oongregavit') aquas in acervum et recondidit in
thesauris. Item (Psal. 78): Oollegit aquas velut in
utrem. (1er. 5, 22): An me non timebitis? annon
pavebitis a facie mea? qui posui arenam termiuum
maris. (lob. 38, 8): Quis conolusit ostiis mare? annon
ego claustra et vectes circumdedi? Ego dixi:
Hue usque progredere, hic rumpantur tumentes
fluctus tui. Sciamus ergo nos in sicco habitare,
quia Dens mandate suo aquas submovit, ne totam
terram submergant.
11. Gertninet terra. Hactenus nuda et sterilis
erat terra: nunc earn Dominus ver bo suo foecundat.
Tametsi enim iam destinata erat ad fructus gignendos,
doneC: tarnen ex ore Dei prodiit nova virtus,
siçcam et inanem manere oportuit. Neque enim
ipsa naturaliter ad gignendum quidquam apta erat:
nee aliunde erat germen, doneo apertum est os
Domini. Nam quod David praedicat de epelis
' • ' 1) Oongfegavit ..... Psal. 78. Haec non leguntur in
eck principe neijfla 1563. In citation« Ps. 78, quam, non ex
hibet éd. gallica, lotet error.
(Psal. 33, 6) ad terram quoque extendi debet: verbo
Domini factam esse et spiritu oris eius ornatam et
instructam. Porro quod ante solem et lunam creatàe
sunt herbae et arbores, fortuito non accidit.
Videmus nunc a solevegetari terram, ut fructus suos
proférât. Nec vero Deum latobat haec naturae ratio
quam postea ordinavit: sed ut discamus ad eum referre
omnia, nullas tunc soli et lunae partes concessit.
Yim quam illis infundit, agnoscere nobis permittit,
quemadmodum ministerio utitur: sed quia
includere solemus in eorum natura quod aliunde
habent, necesse fuit vigorem quem nunc terrae videntur
dare, prius exstare quam creata essent, Patemur
quidem verbo per se satis valere primam causam,
médias vero et inferiores habere quantum ab
ipsa mutuantur: sed re ipsa fingimus Deum inopem
vel mutilum, nisi ab his adiuvetur. Imo quotus^
quisque est qui ultra solem conscendat ubi de terrae
foecunditate agitur? Quod ergo Deum consulto
egisse diximus, plusquam necesse erat: ut ex ipsa
creatiônis série discamus, Deum per creaturas agere,
non tanquam alienae opis indigum, sed quia sic illi
placeat. Quum dicit, Germinet terra herbam quae
semen producat, arborent cui semen insit: significat
non modo creatas fuisse tune herbas et arbores,
sed utrisque simul inditam propagationis virtutëm,
ut soboles maneret. Quia ergo terram quotidie videmus
e gremio nobis fundere tot divitias, quod videmus
herbas semen emittere, et semen illud terrae
sinu conceptum foveri donec emergat, alias arbores
ex aliis pullulare: id totum manat ex verbo isto.
Si ergo quaerimus qui fiat ut fertilis sit terra, e
semine germen nascatur, fruges ad maturitatem
perveniant, singula genera quotannis sobolescant:
non alia causa invenietur, nisi quia semel loquutus
est Deus, hoc est aeternum suum decretum
protulit: terra autem, et quae ex ea proveniunt,
Dei mandato, quod semper exaudiunt, praebent
obsequium.
14. Sint luminaria. Transit Moses ad diem
quartum quo stellae sunt conditae. Prius lucem
creaverat: sed nunc instituit novum ordinem in natura,
ut sol diurnae lucis sit minister, luna et stellae
noctu luceant. Atque hoc illis officium attribuit,
ut sciamus omnes creaturas subesse eius arbitrio,
et exsequi quod illis iniungit. Nihil enim aliud refert
Moses quam Deum certa organa destinasse quae
lucem iam prius creatam, mutuis vicibus per inundum
diffunderent. Hoc tantum est discrimen, quod
prius erat lux sparsa, nunc a corporibus lucidis
procedit, quae in hune usum obsequuntur Deo.
Dividant diem a node. Diem artificialem intelligit
qui ab ortu solis incipit, et desinit in occasum.
Nam dies naturalis (cuius supra meminit) noctein
sub se continet. Hinc collige vices dierum et noctium
continuas semper fore: quia sermo Dei, qui
\