volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

461 COMMENTABIÜS IN GENESIN. 462
suae indulgent: imo in eo magis detestabilis apparet
eorum impietas, quod non tantum contra homines
petulanter ruunt, sed quodammodo insultant sacro
Dei foederi, de quo tarnen unice gloriabantur. Certe
ut ipsis hominibus non parcerent, sola tarnen haec
reverentia cohibere debuit ipsorum ferociam, dum
reputarent unde Sichimitis débilitas.
25. Simeon et Levi fratres Dinah. Quia die
tertio Moses editam fuisse stragem dicit, putant
Hebraei tunc ingravescere vulneris dolorem. Probatio
tarnen non satis firma est: nee vero in eo
multum est monaenti. Quanquam autem duos tantum
caedis autores Moses nominat, mihi tarnen non
est verisimile, ipsos Tenisse solos, sed fuisse duces
turmae. Habebat enim Iacob amplam familiam: et
fieri potest ut aliquos etiam e fratribus aseiverint:
quia tarnen eorum consilio et duetu res gesta est,
illis tribuitur, sicuti a Scipione dicitur Carthago
deleta. Vocat etiam Moses ipsos fratres Dinae, quia
uterini erant. Supra vidimus Dinam fuisse filiam
Leae: quare Simeon et Levi quorum germana ab
utroque parente erat soror ob violatam eius pudicitiam
magis exardent. Ergo non tarn commune saneti et
electi generis probrum ipsos impulit (ut falso nuper
iaetabant) quam peculiaris ignominia. Caetorum
nullus est lectorum qui non per se agnoscat quam
immane et exsecrandum fuerit hoc facinus. ünus
tantum peceaverat: iniuriam pluribus benefieiis
pensare studuit: non satiatur crudelitas Simeon et
Levi, nisi totius urbis excidio: et sub praetextu
foederis, contra amicos et hospites in media pace
moliuntur quod in professo bello contra hostes non
esset ferendum. Hinc perspieimus quam clementer
egerit Deus cum populo illo, dum ex posteris hominis
sanguinarii, adeoque scelesti latronis, sacerdotes
sibi constituit. Eant nunc Iudaei et nobili
sua origine snperbiant. Atqui pluribus documentis
gratuitam suam misericordiam asseruit Dominus,
quam ut earn obscuret maligna hominum ingratitudo.
Hinc vero agnoseimus Mosen non loquutum
ex sensu carnis, sed Organum esse spiritus saneti,
coelestisque iudicis praeconem: nam quum Levita
esset, adeo generi suo non parcit, ut patrem suae
tribus perpétua infamiae notare non dubitet. Nee
dubium est quin Dominus consulto impuris et profanis
hominibus os obstruere voluerit. Sicuti Lucianici
homines fatentur Mosen summum fuisse virum,
raraeque praestantiae : sed qui sibi magni
populi imperium astu et vafritie comparaverit, quasi
vero homo acutus et perspicax non agnoverit ex
hoc uno scelere plurimum decedere honori sui generis.
Yerum nihil aliud habuit propositum quam
Dei bonitatem erga populum suum extollere: nihil
vero minus captasse quam ut dominaretur: in de
clarius liquet, quod sacerdotii mumis alio transférons,
filios suos tantum ministres esse iussit. Quantum
ad Sichimitas spectat, licet coram Deo non essent
innoxii, utpote qui sua commoda religioni praetulerant,
quam putabant esse legitimam, Dominus
tarnen non pro eorum delicto tarn atrociter eos
puniri voluit: sed immane exemplum edi passus
est propter unius puellae raptum, ut saeculis omnibus
testatum faceret quantopere exosas habeat libidines.
Adde quod quum _a principe civitatis orta esset
iniquitas, iure ad totum corpus populi extenditur
poena. Nam quum Deus malis et vitiosis prineipibus
nunquam nisi iusto iudicio imperium tradat,
nihil mirum si illi dum peccant, subditos eodem
secum reatu involvunt. Caeterum hoc exemplo
discamus-, sieubi impune grassantur scortationes,
Deum tandem eo graviores poenas sumpturum. Nam
si unius puellae stuprum horribili totius urbis strage
ultus est, non dormiet nee cessabit, si vulgo populus
unus scortandi licentiam sibi permittat, et ultro
citroque alii ad aliorum nequitiam conniveant: improbe
quidem filii Iacob: sed notandum est divinitus
scortationem hoc modo fuisse damnatam.
17. Filii lähacdb progressi sunt. Ostendit Moses
non contentos simplici vindieta simul convolasse
ad praedam. Quod/ad verba spectat, dieuntur progressi
esse super mortuos, vel quod per stragem
cadaverum iter sibi fecerint, vel quod ultra caedem
se proripuerint ad praedam. Utrovis modo aeeipias,
docet Moses non fuisse satiatos priori scelere, nisi
cumulum hunc adderent. Esto, in fundendo sanguine
iraeundia caeci fuerint, quo tarnen iure urbem
diripiunt? hoc certe iraeundiae non potest adscribi.
Sed hi scilicet humanae intemperantiae ordinarii
sunt fruetus, ut qui sibi in uno scelere patrando
fraenum laxaverit, in aliud mox prorumpat: ita
filii Iacob ex homieidis Sunt etiam praedones, et
ad crudelitatem accedit avaritiae cumulus: Quo magis
sollicitam operam dare convenit cupiditatibus
nostris fraenandis, ne altera sit alterius flabellum,
ut demum ex mutua inflammatione horribile emergat
incendium: praesertim vero ab armata violentia
cavendum, quae secum trahit multos perversos et
feros impetus. Dicit Moses hoc fecisse filios Iacob,
quia sororem suam polluerant Sichimitae: atqui
tota urbs minime conscia fuerat: sed tantum notât
Moses qualiter affecti fuerint caedis autores. Tametsi
enim videri volunt iusti iniuriae vindices,
non tarnen respiciunt quid sibi liceat, nee pravis
affectibus domandis animum intendunt: ita nullus
est peccandi modus. Si quis malit sublimius accipere,
ad Dei iudicium referri potest loquutio, quod
tota urbs scelere dovincta sit, quia prineipis libidini
nemo se opposuerat: forte etiam multi consenserant:
quod de iniusta hospitum contumelia non
valde essent solliciti. Prior tarnen sensus mihi magis
arridet.
20. Et dixit lahacob. Déclarât Moses damna-