volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

403 COMMENTÀRIUS IN GENESIN. 404
longum tempus patienter et quieto animo inter
assiduos labores transegit. Ac iterum refulget saeculi
illius integritas et continentia, quod quum sub eodem
habitarent tecto, et familiaris usus intercederet,
pudice tarnen Be gesserit Iacob, et ab omni flagitio
abstinüerit. Ideo post exactum tempus dioit : Da
mihi uxorem ut ingrediar ad earn: quo significat
intactam adhuc esse virginem.
22. Et congregavit Laban. Non intelligit Moses
instructam fuisse coenam toti populo, sed plurimös
vocatos fuisse convivas, ut in splendidis nuptiis
fieri solet. Nee dubium est quin maiore studio
ineubuerit ad convivium illud ornandum, ut pudore
obstrictum teneret Iacob: ne coniugium in quo
deeeptus erat, pro nihilo tarnen ducere auderet.
Hinc autem colligimus, quanta fuerit tunc coniugalis
tori religio. Haec enim occasio fallendi Iacob
fait, quod ut sponsarum pudori consulerent,
relatas ducebant in cubiculum: nunc reieeta veteri
disoiplina bomines facti sunt quasi semibestiae.
25. Et dixit ad Laban. Iure expostulat Iacob
de fraude sibi facta. Et responsio Laban, tametsi
habet aliquid coloris, fraudem tarnen minime excusat.
Non erat moris elocare filias natu minores maiorir
bus praeteritis: et iniuriam fecisset primogenitae
consuetum ordinem turbando, sed non ideo debuit
dolose spondere Rachelem, et in locum eius Leam
supponere. Potius debuit in tempore monere ipsum
Iacob ut animum adiieeret ad Leam, vel ab u troque
coniugio desisteret. Sed hinc discamus improbos
et fallaces, ubi semel deflexerint, nullum facere
peccandi finem: interea fueum semper aliquem
obtendere, ut eulpam a se reiieiant. Iniuste prius
egerat cum nepote, Septem annorum operas pro filia
exigendo: iniuste sine dote filiam mercedis loco
prostituerat : hoc vero longe indignius, sponsam
perfide nepoti furari, pervertere sacras coniugii leges,
nihil integrum vel salvum relinquere. Yidemus
tarnen ut fumum spargens honestam defensionem
se habere putet, quia mos regionis non erat minores
praeferre maioribus.
vertit etiam omnia naturae iura, dum germanas
sororis in lectum unum coniioit, ut altera sit alterius
pellex. Quum haec flagitia Israelites proponat
Moses in generis sui primordiis, non est quod eös
infiet sua nobilitas, ut nimium glorientur se ex
patribus sanetis esse genitos. Quantumvis enim
excellât Iacob, non tarnen illi nascitur soboles nisi
ex impura colluvie, dum praeter naturam miscentur
uno in leetp duae sorores, quasi belluino more, et
duae postea coneubinae velut in cumulum accedunt.
Vidimus quidem supra hanc licentiam nimis fuisse
vulgarem inter orientales: sed non fuit in hominum
arbitrio, legem coniugii divinitus ab initio sancitam,
prava consuetudine evertere. Itaque modis omnibus
inexcusabilis est Laban., Etsi autem eulpam Iacob
aliquatenus excusat nécessitas, non tarnen eum
prorsus absolvit.. Poterat enim Leam dimittere,
quod uxor non esset légitima. Coniugium enim
facit, mutua maris et feminae voluntas et consensus:
cui nihil magis contrarium est quam error.
Iacob autem sic earn uxorem, a qua solutus erat ac
liber, invitus retinet, ut malum " duplicet polygamia,
triplicet vero inoestuosis nuptiis. Ita videmus efferbuisse
immodicum amorem Kacheiis, qui semel in
eius animo accensus fuerat, ut neque moderatio
neque consilium vigeret. Quod ad verba spectat
diversos sensus afferunt interprètes. Quidam pronomen
demonstrativum ad hebdomadem referunt:
alii vero ad Leam: quasi dictum esset, non dueturum
esse Rachelem donec habitasset cum sorore
eius; hebdomade una. Ego vero potius, de Rachele
mterpretor, ut coniugium eius altero septennio redimat:
non quod Laban in finem usque illius temporis
distulerit nuptias, sed quia in novam servitutem
se addicere ooactus est Iacob.
30. Et düexit etiam Bachel magis quam Lea.
Non dabium est quin Mosis consilium fuerit traducere
peccata Iacob: ut nobis timere discamus, omnesque
nostras, actiones ad unicam verbi Dei normam
exigere. Nam si ita prolapsus est sanetus
patriarcha, quis nostrum a simili ruina securus erit,
27. Compte hébdomadam huius. . Iam oeealluit nisi Dei praesidio servetur? Et simul apparet quam
Laban ad maleficia: alteros enim septem annos periculosa sit patrum imitatio, posthabita lege Do-
nepoti extorquet ut Uli nubat altera filia. Si decern mini. Et tarnen in ea sibi tantopere placent stulti
alias habuisset, paratus fuisset omnes exponere : imo papistae, ut pro lege servandum non dubitent
filiam ultro quasi venalem obtrudit, susque deque quidquid a patribus factum legunt. Addë quod sibi
faciens illicite nundinationis dedecus, modo inde patres asciscunt talibus filiis dignos : ut delirus qui-
lucrum reportet. In eo autem graviter peccat, quod libet monachus pluris sit apud eos quam omnes
non tantum polygamia implicat nepotem suum, sed patriarchae, Quod spernitur Lea a marito, non
incestis coniugiis ipsum et filias polluit. Si qua sine eius culpa accidit, meritoque earn Dominus
uxor a marito non diligitur, earn repudiari praestat castigat, quod ipsa quoque paternae fraudis conscia,
quam altera indueta teneri velut captivam, et moe- sorori mariti\m indigne abduxerat: sed eius culpa
rore confici. Itaque Dominus per. Malachiam, di- non excusat libidinem Iacob.
vortium polygamia magis tolerabile esse pronunciat 31. Et vidit Dominus. Hoc loco ostendit Moses
(Malac. 2, 14). Laban avaritia caecus, filias inter praeposterum amorem Iacob fuisse correctum a
se committit, ut hostiliter tota vita dissideant. Per­ Domino, ut solet fidelium affectus, quum nimis