volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

277 COMMENTARIUS IN GENESIN. 278
tiam. Interea tarnen quum tarn benigne et comiter
pravis suorum votis morem gerat, quid fiet si ad
puram spiritus eius moderationem rite compositae
erunt nostrae preces, atque ex eius verbo conceptae ?
Postquam vero de loco veniam dedit angelus, iterum
ad festinationem hortando, eius pigritiam
obiurgat.
22. Non possum facere quidquam. Quia angelus
non tantum vindex missus ad perdendam Sodomam
erat, sed mandatum quoque aeceperat de servando
Lot, ideo se negat prius illud facturum, nisi hoc
posterius simul adiungat: quia non sit in arbitrio
ministri dividere quae simul Deus iniunxit. Quod
tarnen alii exponere malunt in Dei persona, mihi
non displicet. Quanquam enim in speciem dura
est loquutio: nihil tarnen habet absurdi, quod Deus
reprobos perdere nequeat, quin servet suos electos.
Nee ideo putandum est alligatam esse eius virtutem,
dum sibi ipse est nécessitas: vel aliquid de eius
liber täte imperioque diminui, dum sponte se et libère
obstringit. Praesertim vero meminerimus, sacro
nexu coniunctam esse eius potentiam cum
gratia et promissionum fide. Quo fit ut vere et
apte dicatur non posse nisi quod vult et p.ollicitus
est: haec vera est atque utilis doctrina. Minus
tarnen erit scrupuli si ad angelos referas qui certum
habebant mandatum, cui vel minimum aliquid
detrahere fas non erat.
24. M Dominus pluit. Succincte hic Moses,
verbisque admodum submissis excidium Sodomae
perstringit, atque aliarum urbium. Rei atrocitas
longe aliam amplitudin em, imo tragicos verborum
sonitus poscebat: sed Moses simpliciter more suo
Dei iudicium recitans, quae verbis satis vehementer
exprimere non poterat, meditanda lectoribus relinquit.
Nostrum igitur est omnes sensus in illam
horribilem vindietam intendere: quae quum non
sine ingenti coeli et terrae coneussione aeeiderit,
merito ad solum eius nomen expaveseimus: ideoque
tarn frequens eius mentio in scripturis oecurrit.
Noluit autem Dominus solo terrae hiatu absorberi urbes
illas: sed quo illustrius esset iudicii sui specimen,
e coelo ignem et sulphur iaculatus est. Hue pertinet
quod dicit Moses Dominum pluisse ignem a
Domino. Emphatica enim repetitio est, quod non
usitato naturae ordine tunc Dominus pluerit: sed
tanquam exserta manu palam fulminaverit praeter
solitum morem: ut satis constaret nullis causis
naturalibus conflatam fuisse pluviam illam ex igne
et sulphure. Verum quidem est, nunquam fortuite
aörem turbari, ac Deum minimae cuiusque pluviae
agnoscendum esse autorem, nee excusabilis est
Aristotelis profana subtilitas, qui quum tarn acute
in Meteoris disputet de seeundis causis, Deum alto
silentio sepelit. Moses tarnen hic diserte extraordinarium
Dei opus nobis commendat: ut sciamus
non sine aperto miraculo deletam fuisse Sodomam,
Quod veteres Christi divinitatem hoc testimonio
probare conati sunt, minime fiimum est: ac sine
causa, meo iudicio, tumultuantur, qui acrius Iudaeos
exagitant, quia non admittant tale probationis
genus. Fateor quidem Deum semper agere per
manum filii sui, ac tarn memorabili vindietae exemplo
filium praefuisse non dubito: sed parum solide
ratiocinari dico qui plures inde personas elioiunt,
quum Mosis consilium fuerit, lectorum oculos ad
speetandam Dei manum erigere et acuere. Quod
autem quaeri solet hoc loco quid meriti fuerint infantes,
qui eodem cum parentibus interitu absorpti
sunt, solutio facilis est, in manu Dei esse humanuni
genus, ut quos voluerit exitio devoveat: quos autem
voluerit, misericordia prosequatur: deinde quidquid
iudicii nostri modulo metiri non possumus, arcano
eius iudicio debere subiiei. Postremo, totum illud
semen fuisse maledictum et exsecrabile, ut ne minimis
quidem iure pepercerit.
26. Et respexit uxor eius. Hie mirabile Dei
iudicium refert Moses, quod uxor Lot fuerit in statuam
salis conversa. Huius autem historiae praetextu
Mosen subsannant nasuti et protervi homines:
nam quum haec metamorphosis nihilo plus coloris
habeat quam quas Ovidius confinxit, nihil fidei
mereri iaetant. Ego vero Satanae artificio factum
esse potius arbitror, ut Ovidius fabulose nugando,
huic tarn insigni divinae vindietae documente fidem
oblique derogaverit. Sed quid profanis hominibus
comminisci libuerit, nostra nihil refert. Tantum
expendere operae pretium est, num absurdum quid
vel incredibile contineat Mosis narratio. Ac primum
quaero, quum ex nihilo creaverit Deus homines,
cur illi non liceat eos, dum visum est, in nihilum
redigere? Si hoc conceditur, ut necesse est,
cur non etiam si placuerit in lapides convertet? imo
isti boni philosophi qui Dei potentiae derogando
acumen suum ostentant, non minora quotidie miracula
in naturae cursu cernunt. Quomodo enim
obrigescit crystallus in suam duritiem? et ne rara
exempla colligam, quomodo e semine mortuo et putrido
generatur vivum animal? quomodo ex ovis
proereantur aves? Cur ergo ridiculum in uno opere
Ulis miraculum est, cuius innumera documenta
fateri coguntur: et quibus consentaneum non videtur,
corpus mulieris in salis massam mutatum esse,
quomodo futurum credant ut resurrectio cadaver
in putredinem collapsum instauret? Quod autem
dicitur uxor Lot in statuam salis conversa esse, ne
imaginemur animam in salis naturam migrasse:
neque enim dubium quin vivat, ut eiusdem nobiscum
resurrectioniB socia sit, quae inusitata mortis
specie affecta est, ut omnibus foret exemplo. Oaeterum
nomen salis non refero ad saporem: sed quia
statua notabile aliquid habuerit quod viatores mo-
18*