volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

61 COMMENTARIUS IN GENESIN. 62
nos Deo coniungit. Hinc fluxit ambitio et superbia,
ut mulier primum, deinde et maritus se contra
Deum efferre cuperent. Vere enim se contra Deum
extulerunt, quum honore sibi divinituB collato,
tanta praestantia non contenti, plus optarunt scire
quam fas erat, ut Deo pares forent. Ubi etiam se
prodit monstruosa ingratitude Ad similitudinem Dei
facti erant: hoc parum videtur, nisi accédât aequar
litae. lam non est quod in extenuando Adae et
uxoris peccato frustra non minus quam praepostere
laborent sinistri et pravi homines. Neque enim
levé delictum, sed detestabile scelus est apostasia,
qua se homo conditoris sui imperio subducit, imo
eum reiicit et abnegat. Adde quod non simplex
apostasia -fuit, sed cum atrocibus in Deum ipsum
contnmeliis et probris coniuncta. Deum mendacii
accusât Satan, et inyidiae, et malignitatis: tarn
foedae et exsecrandae calumniae subscribunt. Tandem
contempto Dei mandate, non modo suae indulgent
libidini, sed diabolo se mancipant. Si quia
brevius malit, infidelitas ambitioni ianuam aperuit:
ambitio vero contumaciae fuit mater, ut homines
abiecto Dei metu, iugum excuterent. Hac ratione
docet Paulus, inobedientia Adae peccatum intrasse
in mundum. Fingamus nihil fuisse mandati transgressione
deterius: ne sic tarnen ad levandam Adae
culpam, multum profectum fuerit. Dens et liberum
in omnibus, et regem ilium mundi constituens, in
unius solum arboris abstinentia obsequium eius
experiri voluerat: haec illi conditio non placuit.
Excusent perversi rhetores, illectam fuisse mulierem
arboris pulchritudine, virum blanditiis Hevae irretitum.
Quo tarnen mitius erat Dei imperium, eo
minus tolerabilis in eo recusando fuit perversitas.
Verum altius quaerenda est peccati origo et causa.
Nunquam enim Deo repugnare ausi essent, nisi
primum eius verbo increduli. Nihil autem ad
fractura appetendum eos illexit quam insana
ambitio. Quamdiu fidem habentes Dei verbo, sponte
se eo regi passi sunt; habebant sedatos et rite composites
affectu8. Optimum scilicet erat fraenum,
quae penitus insidebat eorum animis cogitatio, Deum
esse iu8tum, ac nihil esse melius quam eius mandatis
parère : ultimam vero felicis vitae metam esse,
ab ipso diligi. Postquam vero Satanae blasphemiae
locum dederunt, quasi fascinati, ratione et iudicio
coeperunt carere: imo quum Satanae essent mancipia,
ligatos tenuit eorum sensus. Ad haec scimuB
non externa specie aestimari coram Deo peccata,
sed interiore affectu. Iam vero quod primorum
hominum defectio totius generis dicitur universalis
fuisse clades, plerisque absurdum videtur : atque hoc
nomine libenter Deum in crimen vocarent. Pelagius
contra, ne corruptio naturae humanae in Deum
redundaret, (quod falso timebat) peccatum originale
negare ausus est. Verum tarn crassus error, non
modo solidis scripturae testimoniis, sed ipsa quoque
experientia aperte refellitur. Philosophis, quum
alioqui satis superque acuti essent, ignota fuit naturae
nostrae vitiositas. Nempe stupor iste illustre
testimonium fuit originalis peccati. Quicunque
enim non prorsus caecutiunt, vident nullam nostfi
partem esse integram: mentem esse percussam
caecitate, innumerisque erroribus infeetam: omnes
cordis affectus eontumacia et pravitate plenös: et
illic regnare vel foedas libidines, vel alios non
leviores morbos: multis vitiis sensus omnes scatere.
Oaeterum quia nullus praeter unum Deum idoneus
est huius causae iudex, sententiae quam protulit in
scripturis, aoquiescendum est. Primum, quod vitiosi
et perversi nascamur, scriptura clare docet. Privolum
Pelagii cavillum fuit imitatione ortum fuisse
peccatum ab Adam. Neque enim poterat David,
adhuc matris inclusus utero, Adae esse imitator:
qui tarnen fatetur se in peccato fuisse conceptual.
(Psal. 51, 7). Porro amplior huius rei probatio, et
définitio peccati originalis, ex Institutione petatur:
nisi quod uno verbo, quam late pateat, hie expediam.
Quidquid est in natura nostra vitiosum, quia Deo
adscribere fas non est, mérite in peccatum reiieimus.
Atqui Paulus tertio ad Rom. cap. v. 10 corruptionem
non subsidere una tantum in.parte docet, sed totam
animam et singulas eius partes oecupare. Unde
sequitur, pueriliter errare eos qui originale peccatum
in libidine tantum, et inordinato appetituum motu
considérant: quum in ipsa rationis sede et toto
corde grassetur. Peccato annexus est reatus: vel,
quemadmodum loquitur Paulus (Rom. 5, 12), ab
homine peccatum, a peccato mors. Quare alibi
(Ephes. 2, 3) pronunciat, nos esse filios irae: ac si
aeternae maledictioni nos subiieeret. In summa,
quod spoliati eximiis Spiritus saneti donis, luCe
rationis, iustitia, rectitudine, ad omne autem malum
propensi sumus: deinde quod perditi et damnati
morti subiacemus, haereditaria est nostra conditio,
et simul iusta poena quam Deus in Adae persona
generi humano inflixit. Nunc si quis obiieiat,
iniquum esse ut poenam alieni peccati luant insontes :
respondeo, quidquid donorum nobis in Adae persona
contulerat Dens, potuisse iure optimo auferré, quum
ille impie deseivit. Neque opus est confugere ad
vetus illud quorundam figmentum, quod animae
ex traduce oriantur. Neque enim naturaliter ex
Adae progenie corruptionem traxerunt posteri: sed
id potius ex Dei ordinatione pendet: qui sicuti
totam humani generis naturam in uno homine
ornaverat praestantissimis dotibus, ita in eodem ipsam
nudavit. Iam vero, ex quo in Adam corrupt!
sumus, non sustinemus alieni delicti poenam, sed 1
propria culpa rei sumus. Movetur etiam a nonnullis
quaestio de lapsus, vel potius ruinae tempore.
Opinio haec passim reeepta fuit eodem quo conditi