volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

113 COMMENTARDJS IN GENESIN. . 114
ideoque non esse cur illis parcatur. Porro quum
horribile fuerit irae Dei exemplum, cuius solo audita
nunc quoque expavescimus, necesse fuitexprimi,
Deum non iraoundiae fervore impulsum nimis properasse,
vel durius saevisse quam par erat: sed
necessitate fere coactum fuisse ut totum mundum
funditus deleret, excepta una duntaxat domo. Neque
enim se plerumque continent homines, quin
Deum vel nimiae festinationis accusent, dum ulciscitur
hominum peccata, vel crudelem imaginentur.
Ergo ne quis obmurmuret, hie in persona Dei pronunciat
Moses intolerabilem fuisse mundi pravitatem,
et magis obstinatam quam ut remediis ullis sanabilis
esset. Oaeterum varie exponitur hic locus. Primum
quidam ex Hebraeis verbum quo utitur Moses,
dérivant a radice pi quod nomen vaginam significat.
Hune vero sensum eliciunt, quod Deus spiritum
suum nolit amplius teneri captivum in corpore humano,
quasi inclusum in vagina. Sed quia violenter
detorta est expositio, et Manichaeorum delirium resipit,
quasi hominis anima pars esset divini spiritus, repudianda
nobis est. Magis etiam inter Iudaeos
recepta sententia est, verbum de quo agitur esse a
radice ]H. Sed quia saëpe pro iudicare, interdum
etiam pro litigare capitur, bine adhuc nascuntur diversae
interpretationes. Quidam enim exponunt
quod Deus amplius dignari homines nolit spiritus
sui gubernatione: quia iudicis partes agit in nobis
Dei spiritus, quum nos ratione illustrât, ut sequamùr
quod rectum est. Lutherus suo more ad externam
spiritus iurisdictionem trahit, quam prophetarum
ministerio exercet: ac si unus quispiam ex
patriarchis dixisset in conventu : Oonvenit facere
clamandi finem: quia indignum est ut spiritus Dei
per nos loquens, amplius se fatiget in mundo arguendo.
Argute hoc quidem dicitur: sed quia ex incertis
coniecturis non est petendus scripturae sensus,
simpliciter interpréter, Dominum quasi defessum
obstinata mundi pervicacia, praesentem vindictam
denunciare quam hactenus distulerat. Quantisper
enim poenam suspendit Dominus, quodammodo
disceptat cum hominibus: praesertim si vel minis,
vel levium castigationum exemplis eos ad resipiscentiam
sollicitet: sic rixatus fuerat,iam aliquot
saeculis cum mundo, qui tarnen subinde deterior
fiebat. Nunc quasi taedio affectus, déclarât sibi non
esse animum litigandi diutius, ac si gallice quis
diceret, Gest trop plaider. Nam quum Deus incredulos
ad resipiscentiam invitans, diu cum illis rixatus
foret, diluvium finem controversiae imposuit. Interea
non prorsus repudio Lutheri sententiam, quod
Deus, deploratam hominum malitiam expertus, noluerit
prophetas suos frustra operam consumere. Sed
generalis sententia ad speciem illam restringi non
debet. Quod autem dicit Dominus : Non contendam
perpetuo, exprobrationem nimiae et incurabilis con-
Calvini opera. Vol. XXIII.
tumaciae ëxprimit, ac simul testimonium longae
Dei tolerantiae: ac si diceret, nullum fore unquam
litigandi finem, nisi dhsam semel insolite vindicte
praecidat. Graeci unius literae similitudine decepti,
perperam legerunt: Non permanebit, quod vulgo
interpretati sunt, quasi tune homines sana rectaque
intelfîgentia privati fuerint. Sed hoc nihil ad praesentem
locum.
Eo quod sit etiam ipse coro. Additur ratio
quia nihil ex disceptatione sperandum sit profectus.
Videtur autem hic Dominus spiritum suum opponere
carnali hominum naturae. Qua ratione tradit Paulus
(1. Cor. 2, 14), animalem hominem non percipere
ea quae sunt spiritus, et esse illi stultitiam. Sensus
ergo est, spiritum Dei frustra cum carne disputare,
quae rationis capax non est. Garnis autem
nomine per ignominiam homines Deus appellat,
quos tarnen form avérât initio ad imaginem suam.
Et hic loquendi modus scripturae familiaris est.
Qui hoc nomen restringunt ad inferiorem animae
partem longe falluntur. Nam quum omni ex parte
vitiata sit hominis anima, nec minus caeca sit eius
ratio quam perversi affectus, mérite tota vocatur
carnalis. Ideo sciamus totum hominem naturaliter
oarnem esse, donec per gratiam regenerationis spiritualis
esse incipiat. lam quod ad Mosis verba
speotat: non dubium est quin tristem Dei querimoniam
una cum exprobratione contineant. Debebat
homo praecellere cunctis animantibus, propter
mentem illi inditam: nunc ratione alienates, fere
iumentis est similis. Invehitur ergo Deus in dégénèrent
et corruptam hominum naturam, quia sua
culpa eo dementiae ceciderint, ut iam bestiis sint
propiores quam veris hominibus, quales esse decebat
èx creatione. Caeterum accidentale esse vitium significat,
quod nihil quam terram sapit: et quod exstincta
intelligentiae luce, suas cupiditates sequatur. Ac
miror emphasim quae subest in particula D3BQ ab
interpretibus negleetam fuisse: sic enim sonant verba:
Propterea quod ipse quoque est caro. Ubi conqueritur
Deus, tantopere turbatum esse ordinem a
se positum, ut imago sua in carnem transformata
fuerit.
Erunt dies eius centum et viginti anni. Nimis
crasse hallucinati sunt quidam antiqui scriptores,
ut Lactantius, et alii, cursum vitae humanae finiri
putantes hoc temporjs spatio: quum perspicuum
sit, non de private cuiusque vita hic haberi sermonem,
sed toti mundo concedi poenitentiae tempus.
Porro hic quoque relucet mira Dei benignitas, quod
hominum malitia fatigatus adhuc tarnen supremae
vindictae exsequutionem ultra saeculum difl'ert. Verum
hic emergit species repugnantiae. Noah enim
completis nongentis quinquaginta annis e vite decessit.
Dicitur autem vixisse a diluvio annos trecentos
et quinquaginta. Ergo sexcentorum erat
8