volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

205 COMMENTARIUS IN GENESIN. 206
sunt se ad Dei praesentiam confugere, et quasi
acoersere tarn praesidem veritatis quam periurii
vindicem. Mirum tamen videri potest cur tam facile
ad iurandum prosiliat Abram : sciebat enim hoc
reverentiae habendum esse Dei nomini, ut eo parce,
et tantum pro necessitate utamur. Respondeo,
duas illi fuisse iurandi causas: nam quia soient
flexuosi homines alios metiri sua ulna, raro fidem habent
simplicibus verbis. Putasset igitur rex Sodomae
Abram non serio ius suum remittere, nisi interpositum
fuisset Dei nomen. Deinde magni interfuit
vulgo omnibus patere, bellum mercenarium ab eo
non fuisse gestum. Satis declarant temporum omnium'historiae,
etiam qui iustas ha*buerunt bellandi
causas, fuisse tamen incitâtes privatis commodis.
Atque ut acuti sunt homines ad excogitandos
praetextus, nunquam illis desunt causae, quamvis
sola eos cupiditae stimulet. Ergo nisi animose repudiasset
Abram belli spolia, vulgatus statim fuisset
rumor, specie recuperandi nepotis praedae aucupio
fuisse intentum. Quod illi non tam sua causa
sollicite cavendum fuit, quam gloriae Dei studio,
cui aliquid sinistrae notae adspersum fuisset. Praeterea
munire se voluit Abram Dei nomine tanquam
clypeo contra omnes avaritiae illecebras. Varus
énim modis tentare eiuB animum non desiisset rex
Sodomae, nisi mature blandis captationibus praecisa
fuisset ansa.
23. Si a filo usque ad corrigiam. Eclipticàm
iurandi formam habent Hebraei, in qua subaudienda
est poenae imprecatio. Alicubi plena expressio occurrit
in scripturis: Hoc faciat mihi Dominus, et
hoc addat (1. Sam. 14, 44). Quia tamen horrendum
eBt incidere in manum Dei viventis, quo maior
in iuramentis colatur religio, abrupta ista loquutio
homines admonet ut secum reputent quid agant:
perinde enim est ac si manum sibi iniicerent, ac
résistèrent in medio sermonis cursu. Hoc quidem
fixum manet, nunquam temere iurare homines quin
Dei vindictam provocent in suum caput, eumque
sibi adversarium constituant.
Ne forte dicas. Quanquam prae se ferunt haec
verba elatum animüm, et famae nimis deditum, quia
tamen laudatur hac in parte Abram a spiritu, sancta
haec fuit animi magnitudo. Verum exceptio additur
quod nolit suarn liberalitatem sociis damnosam esse,
nee eos subiicere suis legibus. Nam et ista est non
minima pars virtutis, sic recte agere, ut alios non
cogas ad tuum exemplum, quasi ad regulam. Spectet
igitur quisque quid ferat sua vocatio, quid officio
conveniat, ne alii aliis suo arbitrio praeiudicent.
Nimis enim imperiosa est ista morositas, quum
aliis instar legis praescriptum esse volumus quod
sequimur ipsi tanquam rectum, et officio nostro
consentaneum.
CAPUT XV.
1. Post haec fuit verbum Iehovae ad Air am in
visione, dicendo: Ne timeas Abram, ego scutum ero
tibi, merces tua multa valde. 2. Et dixit Abram:
Dominator lehova, quid dabis mihi? et ego incedo
orbus, et films derelictionis domus meae erit iste
Dammescenus Elihezer. 3. Et dixit Abram:. Ecce,
mihi non dedisti semen, et ecce filius domus meae
haeres meus est. 4. Et ecce verbum Iehovae ad eum,
dicendo: Non erit haeres tuus iste, sed qui egredietur
de visceribus tuis, ipse haeres tuus erit. 5. Et eduxit
eum foras et dixit: Suspice nunc coelum, et numera
Stellas, si poteris numerare eas. Et dixit ei:
Sic erit semen tuum. 6. Et credidit Iehovae, et reputavit
illud ei ad iustitiam. 7. Et dixit ad eum: Ego
lehova qui eduxi te de JJr Chaldeae, ut darem tibi
terram istam, ut haeredites earn. 8. Et dixit: Dominator
lehova, in quo cognoscam quod haereditabo earn?
9. Et dixit ad eum: ToUe mihi vitulam triennem, et
capram triennem, et arietem triennem, et turturem, et
püllum columbarum. 10. Et tulit sibi omnia ista, et
divisit ea per medium, et posuit quamlibet partem
divisionis suae e regione sociae suae: sed aves non
divisit. 11. Et descenderunt aves super cadaver a, et
abigebat eas Abram. 12. Et fuit, sole occumbente
sopor cecidit super Abram: et ecce, terror tenebrosus
et magnus cadens super eum. 13. Et dixit ad Abram:
Cognoscendo cognosce quod peregrinum erit semen
tuum in terra non sua: et'servient eis, affligentque
eos per quadringentos annos. 14. Sed etiam gentem
cui servierint, ego iudicabo: et postea egredientur cum
substantia magna. 15. Et tu ingredieris ad patres
tuos in pace, sepelieris in canitie bona. 16. Et generatione
quarta revertentur hue: quia nondum est compléta
iniquitas Emoraei. 17. Et fuit, sole occumbente
caligo erat, et ecce furnus fumans, et lampas ignis
quae transihat inter divisiones ipsas. 18. In die ipso
pepigit lehova cum Abram foedus, dicendo: Semini
tuo dabo terram hanc, a flumine Aegypti, usque ad
flumen magnum, flumen Euphratem. 19. Cenaeum et
Cenizaeum et Cadmonaeum, 20. Et Eitthaeum et
Perisaeum et Bephaim, 21. Et Emoraeum et Chenaanaeutn
et Girgasaeum et Iebusaeum.
1. Fuit verbum Iehovae. Videri posset rebus
laetis et ex voto fluentibus supervacua fuisse haec
visio, praesertim quum Dominus servum suum
quasi tristem ac metu afflictum bono animo esse
iubeat. Ideo quidam divinant Abram reversum a
liberatione sui nepotis, aliquo incommodo fuisse
affectum, cuius nulla fit a Mose mentio: sicuti Dominus
suos saepe humiliât, ne in rebus prosperis
exsultent: quum autem deiectus esset Abram, rursus
novo oraculo fuisse erectum. Sed quia nihil tale
coniicere licet ex verbis Mosis, aliam potius fuisse