volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

335 COMMENTARIUS IN GENESIN. 336
est, Dominum, penes quem et temporum momenta
sunt, et hominum gressus, sic U trinque tempérasse
omnia, ut providentiam suam clare testatam faceret:
nam interdum nostra desideria longius suspendit,
utprécando fatigati videamur tarnen operam lusisse:
sed in hoc negotio ne obscura esset sua benedictio,
repente affulsit. Idem et Danieli contigit, cui ante
finem precationis apparuit angelus (Dan. 9, 21).
Tametsi autem nostra segnitia saepe contingit ut
Dominus ad praestandum sit tardior, saepe tarnen
differri expedit quod petimus. Interim certis exemplis
palam et conspicue probavit, quamvis non statim
respondeat eventus, nunquam tarnen irritas esse
suorum preces: imo semper illud impleri, antequam
clament, sibi curae esse eorum necessitates
(Es. 65, 24).
21. Et vir stupêbat super earn tacens. Admiratio
haec servi Abrahae, ostendit fuisse animi dubium.
Secum tacitus explorât an iter suum Deus fortunaverit.
Nibildum igitur habet certi de ilia Dei gubernatione,
cuius symbolum Tel tesseram sibi ipse
sumpserat? Respondeo, nunquam ita numeris omnibus
absolutam esse in Sanctis fidem, quin multae
dubitationes occurrant. Nihil igitur absurdi, si
servus Abrahae, in genere Dei providentiae se committens,
inter multas cogitation es alternet atque
aestuet. Deinde fides, quamvis pacatos et quietos
reddat piorum animos, ut patienter Deum exspectent,
non excutit tarnen illis omnem curam: quia
necesse est patientiam ipsam sollicita exspectatione
exerceri, donee compleat Dominus quod promisit.
Caeterum quamvis haesitatio ista servi Abrahae
vitio non careat, quia manat a fidei infirmitate : ideo
tarnen excusabilis est, quod non alio deflectit oculos:
sed tantum ab eventu confirmationem petit, ut sibi
Deum adfuisse sentiat.
22. ProtuJit vir inaurem. Quod pretiosis monilibus
ornat puellam fiduciae signum est. Nam
quum multis documentis constet probum et frngi
ministrum fuisse, non proiiceret sine delectu opes
domini sui. Seit igitur non male collocari munera
ilia: vel saltern bonitate Dei fretus, quasi futuri
coniugii arrham, fideliter dispensât. Sed quaeritur
an Deo probentur eiusmodi ornamenta, quae non
tarn ad munditiem quam ad pompam spectant:
respondeo, non semper referri in scripturis quae
imitari conveniat. Quidquid generaliter praecipit
Dominus, pro inflexibili régula habendum est : particularibus
quidem exemplis inniti, non modo periculosum
est, sed etiam ineptum et absurdum. lam
in cultu corporis quantopere Deo non fastus tantum,
vel ambitio, sed omnis luxuries displiceat, scimus.
Ut absit interior cordis cupiditas, damnât immodicum
et superfluum nitorem, qui in se multorum
vitioram continet illecebras. lam vero ubi pura
cordis sinceritas in splendido ornatu reperietur:
rarae certe hoc esse virtutis omnes agnoscunt. Nostrum
quidem non est praecise quolibet ornatu
interdicere : quia tarnen prava aliqua vanitate corruptum
est quidquid frugalem usum excedit : praesertim
vero quia hac in parte inexplebilis est mulierum
cupiditas: non tantum mediocritas colenda
est, sed etiam abstinentia, quoad fieri potest. Et
clanculum obrepit ambitio ut ornatus paulo nitidior
mox in JfoaÇlav ebulliat. Quantum ad inaures et
armillas Rebeccae spectat, sicuti non dubito tunc in
usu fuisse apud divites, ita ferebat saeculi integritas
ut parce et frugaliter illis uterentur : et tarnen Vitium
non excuso. Nos quidem nihil iuvat exemplum
vel sublevat, si pravas libidines, quas etiam sublatis
fomentis restinguere plusquam difficile est., titillamus
et magis aöcendimus: quae auro fulgere appetunt
mulieres, corruptelae suae praetextum quaerunt
in Rebecca. Our non igitur ad austerum illud vitae
genus, et rusticum laborem se perinde conformant?
Sed quemadmodum iam dixi, falluntur qui sanctorum
exempla contra communem Dei legem sibi
posse suffragari putant. Si quis obiieiat, hoc ab
•honestae castaeque puellae verecundia abhorrere,
quod ab nomine extraneo, et nunquam prius viso
inaures et armillas recepit: primum fieri potest ut
multos sermones Moses praetereat ultro citroque
habitos, quibus adductam fuisse iprobabile est ut
recipere auderet. Potest etiam fieri ut priore loco
narret quod ordine erat posterius. Sequitur enim
paulo post in contextu, servum Abrahae sciscitatnm,
cuiusnam esset filia. Simul reputanda nobis est
saeculi illius integritas. TJnde fit ut puellam urbe
solam egredi probrosum non esset, nisi quod tunc
mores hominum non adeo severam pudicitiae custodiam
requirebant? Ex contextu quidem apparet,
ornatum Uli non turpis lenocinii causa datum esse:
sed quem parentibus proferret, quo facilior ad sponsalia
esset ingressus. De pretio non consentirait
interprètes. Inaures aestimat Moses dimidio siclo,
armillas decern siclis. Hieronymus pro dimidio
posuit duos siclos. Ego genuinum sensum esse
existimo, quod armillae decern siclos valuerint: frontale
vero vel inaures dimidium, hoc est quinque
siclos. Nam quum nihil post vocem Jjp3 addatur,
relatüf est ad maiorem numerum. Alioquin minime
concinna esset proportio inter armillas et ornatum
capitis. Porro si pro quatuor Atticis drachmis siclum
aeeipimus, levé pretium erit. Itaque pondus
auri notari puto, quod multo maiorem summam
conficeret quam nummus.
26. Et inclinavit se vir. Quum audit servus
Abrahae se ineidisse in filiam Bathuelis, magis ac
magis in spem bonam erigitur. Neque tarnen, ut
proifaui homines soient, tanquam oecursu fortuito
gaudet: sed Deo gratias agit, eius providentiae acceptum
ferens quod recta fuerit tarn opportune de-