volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

489 COMMENTARIUS IN GENESIN. 490
fuisse Ioseph. Quum vero a Madianitis neglecta
fuisset emptio, fuisse Ismaelitis venditum. Porro
quum merito possent suspectos habere plagii venditores,
fecit tarnen lucri cupiditas ne inquirerent.
Adde quod probabile est, in itinere saltern fuisse
sciscitatoB quisnam esset Ioseph. Sed tanti apud
eos non fuit commune genus, quin ex eo quaestum
cupide facerent. Oaeterum docet hie locus quanto
praestiterint carnales Abrahae filii electae stirpi, in
qua tarnen spes futurae ecclesiae inclusa erat. Videmus
ex duobus filiis Abrahae sic propagatam esse
sobolem, utindehucilluc commeent negotiatores : pars
autem quam sibi Dominus elegerat, adhuc exigua
est. Sed ita filii saeculi, perinde ac fruetus praecoces,
cito ad summas opes et felicitatis eulmen perveniunt:
quum ecclesia per maximas difficultates
sensim reptando, ad mediocrem statum longo tempore
vix perveniat.
30. Et reversus est Beuben. Colligere hinc licet
Ruben, simulate aliquo negotio, furtim elapsum
esse a fratribus, ut inseiis omnibus fratrem e cisterna
eduetum patri redderet, ideoque tunc abfuisse quo
tempore venditus est Ioseph. Nee vero mirum est,
ipsum fuisse praeventum, quum se in diversum iter
vertisset, ut per ambages ad cisternam tenderet.
Nunc vero demum Ruben, spe ablata, consilium
suum aperit fratribus : quod prius fateri ausus non
fuerat, ne statim iugularetur puer.
31. Et tulerunt tunicam Ioseph. Redeunt iam
ad primum illud commentum. Ne quid de ipsorum
crimine suspicetur pater, sanguinolentam tunicam
mittunt, unde coniieiat laniatum fuisse ab aliqua
bestia. Quanquam autem breviter hoc perstringit
Moses, ego tarnen existimo aliquos potius misisse
ex servis, qui sceleris conscii non essent, quam e
suo numéro. Dicet enim paulo post filios et filias
venisse ut aliquid solatii moerenti afferrent. Quanquam
autem in verbis aliqua videtur subesse insultatio,
mihi tarnen verisimilius est hoc mandasse, ut
suspicionem a se avortèrent. Fingunt enim sibi
confusum esse animum, ut in rebus trepidis fieri
sole t. Quidquid. tarnen excogitent, hue eos adigit
suum scelus, ut nunc patris animum lethali dolore
vulnerent. Hoc scilicet proficiunt suis integumentis
hypocritae, dum culpam unam effugere volunt, ut
coacervent peccatum peccato. Quod ad Iacob spectat,
postquam tot modis tentatus semper victor
emerserat: mirum est nunc dolori succumbere. Certe
mortem filii plus illi moeroris afferre quam incestuosum
uxoris stuprum, et Sichimae cladem cum
filiae raptu coniunctam, nimis absurdum est. Ubi
invictum illud robur, quo etiam contra angelum
praevaluit? ubi tot patientiae documenta quibus eum
subinde exercuerat Deus ne unquam deficeret? Hie
profecto luctus nos admonet, neminem tarn heroica
virtute instructum, in quo non resideat carnis in-
firmitas, quae se interdum in rebus non magnis
prodit: unde etiam accidit, ut qui longo tractu
assuefacti sunt ad crucem, ac tanquam veterani milites,
quosvis insultus fortiter excipere debebant, instar
tyronum labascant in levi aliqua pugna. Quis
ergo nostrum sibi non timeat, ubi videmus sanctum
Iacob post innumera patientiae documenta diffluere?
35. Et surrexerunt omnes filii eius. Clarius hac
circumstantia exprimitur tristitiae moles, quod ad
earn levandam conveniunt omnes filii et filiae. Surgendi
enim verbo communis deliberatio notatur,
quod ex compacto venerint, quia urgebat nécessitas.
Sed hinc patet quam multiplex hominibus ingenita
sit simulatio: filii Iacob personam suscipiunt minime
sibi congruentem: pietatis enim, a qua alienissimi
sunt, officio funguntur. Si Deum respicerent,
agnita culpa, etiamsi nullum occurreret mali remedium,
poenitentiae tarnen fructum aliquem proferrent:
nunc inani satisfactione non secus ac vento
pascuntur. Hoc exemplo docemur quantopere fugienda
sit nobis simulatio, quae homines novis subinde
laqueis implicat.
Et noluit consolationem admittere. Quaeritur an
prorsus a tolerantiae virtute exciderit Iacob: hoc
enim videntur sonare eius verba. Adde quod gravius
peccat, quando sciens et volens dolori indulget,
hoc enim est quasi data opera dolorem, qui
plus satis est rebellis Deo, exacerbare: sed ego hoe
ad levationem doloris, quae poterat humanitus afferri,
restringo. Nihil enim minus consentaneum
est quam sanctum virum, qui tanta animi mansuetudine
iugum Dei tota vita tulerat, nunc instar
equi indomiti, fraenum mordendum arripere, ut dolorem
sponte alendo, se adindomitam ferociam confirmet.
Ego itaque non dubito quin se Domino
nunc quoque submiserit, quam vis humana solatia
respuat. Videtur etiam odiose perstringere filios,
quorum invidiam et malevolum animum erga Ioseph
cognoverat, ac si exprobret, pluris sibi unum hunc
esse illis omnibus: quia mortui sepulcrum magis
appetat quam frui consuetudine decern vivorum
quos habebat superstites: nam parvulum Beniamin
excipio, interea non excuso doloris excessum quern
nuper damnavi. Et certe obrutum se tristitia demonstrat,
de sepulcro perinde loquens ac si morte
non concédèrent filii Dei ad meliorem vitam. Atque
hinc discimus quam caeca sit doloris intempéries
quae fidei lumen fere in Sanctis suffocat: quo
diligentius ad earn fraenandam nos eniti convenit.
lob excelluit summa pietate: videmus tarnen, postquam
magnitudine doloris oppressus est, quam profano
more homines non seeus ac pecudes in morte
permisceat. Si tristitia usque adeo obtenebratae
fuerunt angelicae illorum sanctorum virorum mentes,
quanto densior caligo nobis incumbet, nisi earn
Dominus verbi et spiritus sui fulgore discutiat, et