volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

*
499 , COMMENTAEIUS IN GENESIN. 500
atroci subiicit Iudas nurum suam, ideo fit quod
adulterii ream agat. Nam idem tunc consuetudine
viguisse inter homines apparet quod Dominus postea
lege sua sancivit, ut statim a sponsalibus puella
marito obstrictam haberet fidem. Nupserat Thamar
in familiam Iudae: tertio filio tunc desponsa erat.
Non vocatur itaque in iudicium simplex et vulgaris
scortatio, sed adulterii crimen, quod iure suo persequitur
Iudas, quia in filii persona laesus erat.
Porro supplicii genus, quantopere saeculis omnibus
displicuerit adulterium, documento est. Lapidari
adulteros lex Dei iubet (Lev. 20, 10. Deut. 22, 22).
Antequam scripto sancita esset poena, communi
omnium consensu adultéra mulier ad ignem vocata
fuit. Hoc divino instinctu factum esse constat, ut
natura duce et magistra, quasi firmis custodiis
munita esset -coniugii sanctitas. Quanquam autem
vir non est dominus corporis sui, sed mutua est
inter ipsum et uxorem obligatio, poenae tarnen capitis
obnoxii non fuerunt mariti, si cum innuptis
mulieribus scortati essen t: quia non solam impudicitiam
ulcisci propositum fuit, sed dedecus quod
marito irrogat mulier, deinde furtivam seminis permixtion«m.
Quid enim amplius in hominum societate
salvum manebit, si liceat foetus alienos supponere?
furari nomen quod spuriis tribuatur? ad
eosdem transferre ereptam legitimis liaeredibus substantiam?
Non mirum igitur, quod tarn severe olim
asserta fuit coniugii fides hac in parte. Quo foedior
hodie minusque excusabilis est nostra socordia, quae
adulteria impunitate fovet. Durior scilicet quam
pro delicti modo, videtur poena capitis. Cur igitur
leviora delicta maiori rigore plectimus? Satanae
profecto praestigiis fascinatus mundus fuit, dum
legem naturaliter omnibus insitam passus est obsolescere.
Interea tam crassae vesaniae quaesitus est
color: quia Christus adulteram incolumem dimiserit
(Ioann. 8, 11). Quasi vero poenas exegerit de furibus,
homicidis, falsariis, aut venefiois. Perperam
igitur ex Christi facto petitur régula, qui ab officio
terreni iudicis consulto abstinuit. Quaeritur tarnen,
qiium privatus fuerit Iudas, qui tam audacter sibi
ius gladii usurpet. Imo quum inquilinus sit, unde
illi tanta libertas, ut arbiter sit vitae et necis?
Respondeo, non ita debere accipi verba, quasi pro
imperio iubeat nurum ^uam ad mortem rapi: vel
quasi praesto sint ad eius nutum lictores: sed quia'
deprehensum erat crimen, ac cognitum, libère accusator
de poena pronunciat: ac si iam lata esset a
iudicibus sententia. Equidem non dubito conventus
tunc haberi solitos in quibus fièrent iudioia : ideoque
simpliciter interpretor, Iudam mandasse Thamar in
publicum produci, ut causa demum cognita, pro
more plecteretur. Sed poenae expressio hue pertinet,
quasi iam non sit litigandum: quia Thamar
antequam citetur, rea peraota sit.
26. Et agnovit Iehuäah. Tam ingenua exprobratio
ex vindictae ardore profecta est. Neque enim
petit soceri colloquium, ut eius animum mitiget,
sed deliberato mortis contemptu ad societatem eum
accersit. Quod autem statim agnoscit Iudas, probitati
tribuendum est. Videmus enim quam multis
fallaciis obtegere sua peccata omnes fere soleant,
donee in lucem protractos omnis infitiandi ratio
deficit. Hie quanquam nemo adest qui vi aut minis
extorqueat confessionem, sponte ad earn descendit
Iudas, et maiorem culpae partem in se recipit.
Quod tarnen peccatum suum confessus de poena
tacet, hinc colligimus, qui duriter aliis succensent
ad dandam sibi veniam esse plus quam flexibiles.
In hoc ergo nobis imitandus est, ut sine carnifice
et equuleo tantum valeat apud nos Veritas, ne peccata
nostra, quorum Deus nos admonet, coram toto
mundo fateri pudeat. Sed fugienda est ista inaequalitas,
ne in alios rigidi, nobis clementer parcamus.
Haec etiam historia testis est quantopere
intersit neminem damnari, nisi prius auditum: non
solum quia satius est absolvi nocentes', quam insontem
quempiam perire, sed etiam quia defensio
multa in medium profert quae iudicii formam inter- -
dum mutare cogunt.
lustior me est. Impropria est loquutio: neque
enim simpliciter probat factum Thamar: sed comparative
loquitur, ac si diceret se iniuste et sine
causa iratum fuisse mulieri, a qua pbtius accusandus
fuerat. Porro ex successu apparet quam segniter
se mundus gerat in exigenda scelerum poena,
ubi nemo insistit privatus vindex suae offensae.
Atrox et nefandum facinus admissum erat: quamdiu
se laesum putavit Iudas, acriter institit: aperta ergo
ianua fuit iudicio. Nunc ubi accusatio cessât, uterque
elabitur: atqui certatim omnes decebat insurgere:
sèd novum non est, commune officium a singulis
negligi. Significat tarnen Moses seria poenitentia
tactum fuisse Iudam, qui nurum suam postea
non attigit. Simulque confirmât quod prius dixi,
natura ingenitum esse tanti flagitii horrorem. Unde
enim fit ut abstineat a congressu Thamar, nisi quia
naturaliter iudicat, nefas esse socerum cum nuru
sua congredi? Hoc turpis et honesta discrimen
quod natura dictât, quicunque tentant conyellere,
Deo palam gigantum more bellum inferunt.
27. Ecce gemini erant in utero. Quanquam et
Iudas erroris sui, et Thamar improbae machinationis
veniam obtinuit, voluit tarnen Dominus monstrum
in ipso partu ad ipsos humiliandos edere. Simile
quiddam prius acciderat in Iacob et Esau, sed
ratione diversa: quemadmodum scimus prodigia
nunc in bonam nunc in sinistram . partem tendere.
Hic vero minime dubium est quin gemelli in ipso
partu notas secum afferant parentum infamiae. Nam
et ipsis utile fuit renovari sui pudoris memoriam: