volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

245 OOMMENTARIÜS IN GENESIN. 2*6
17. Etprostravit se Abraham in faciem. Hoc non
modo reverentiae, sed fidei quoque testimonium fuit.
Nam Abraham non tantum Deum adorât, sed gratias
agens, fide se recipere et amplecti testatur quod
promisBum erat de filio. Hinc etiam risisse colligimu8,
non quod vel sperneret, vel pro fabula dueeret,
vel reiiceret Dei promissionem : sed ut fieri
plerumque in rebus minime exspectatis solet, partim
gaudio exsultans, partim admiratione extra se raptus,
in risum prorumpit. Neque enim in eorum
sententiam descendu qui ex sola laetitia risum hunc
manasse pu tant: quin potius existimo similem attonito
fuisse Abraham: quod etiam proxima interrogate
confirmât; Numquid centenario nascetur
filius? etsi enim non répudiât quasi vanum, quod
dictum ab angelo fuerat: se tarnen non secus affici
ostendit, ac incredibili nuncio allato. Ita rei novitas
eum percellit: ut ad breve tempus obstupeat: se
tarnen humiliât coram Deo, et mente confusus, potentiam
eius in terrain prostratus, fide adorât. Nam
quod haec non fuerit dubitantis oratio, testis est
Paulus ad Romanos cap. 4, 19 qui negat Abraham
considérasse corpus suum emortuum, vel effoetam
vulvam Sarae, vel disquisiisse per infidelitatem,
sed spe supra spem credidisse. Et quod refert
Moses, dixisse Abraham m corde suo: non ita interpreter
quasi distincte hoc animo conceperit: sed ut
multa nobis etiam praeter meditationem obrepunt,
repente in mentem subiit perplexa ista cogitatio,
quid hoc rei est, ut centenario nascatur filius? Atqui
videtur haec quaedam inter carnis sensum et
fidem disceptatio: nam etsi Abraham reverenter se
coram Deo prosternens, eius verbo mentem suam
subiicit, rei tarnen novitate adhuc turbatur. Respondeo,
admirationem hanc quae viam non obstruebat
Dei potentiae, non fuisse fidei contrariam: imo
inde melius enituit fidei vigor, quod per tarn arduum
obstaculum emersit. Ideo non reprehenditur quod
riserit, sicuti proximo capite Sara.
18. Et dixit Abraham ad Deum. Non iam tacitus
secum miratur Abraham : sed in votum ac precationem
effunditur. Quanquam turbati adhuc et vacillanti8
animi vox ista est, o si (vel utinam) vivat
Ismaél. Quasi enim minus sperare audeat quam
promittit Deus, in filio iam nato subsistit: non quod
promissionem de nova sobole reiiciat: sed quia iam
accepta gratia contentus est, nisi longius se extenderet
Dei liberalitas. Non ergo respuit quod offert
Dominus: sed quum amplecti paratus sit, ex infirmo
tarnen carnis sensu illi effluit istud: Utinam
Ismaél. Quidam ita putant loquutum Abram, quod
primogenito suo metuerit. Sed nulla est ratio cur
putemus tali metu perculsum fuisse Abram, ne Deus
alterum filium dando, priorem auferret: quasi posterior
eius gratia priorem absorbeat. Et hunc sensum
refellit Dei responsio, quae paulo post sequitur.
Illud ergo quod dixi certius est, precatum fuisse
Abram ut sibi rata esset ac stabilis Dei gratia in
qua acquiescebat. Porro incogitanter in hoc votum
erumpit, quum prae laetitia nondum caperet quod
ex ore Domini audierat. Vivere coram ïéhova tantundem
valet ac servari eius praesidio incolumem,
vel ab ipso benedici. Petit igitur Abram a Domino,
ut quam Ismaeli dedit vitam conservet.
19. Vere Sara. Quidam adverbium hon accipiunt
positum pro Vere. Rectius tarnen alii, qui
aux68im continere dicunt. Excitât enim Deus torpentem
servi sui animum : ac si diceret : Obstat tibi
unius gratiae conspectus ne te altius erigas: ita fit
ut nimis anguste sensus tuos concludas. Nunc igitur
animum tuum dilata, ut quod de Sara promitto
simul admittas. Nam spei ianua ad verbi latitudinem
patere debet.
Et statuam foedus meum cum eo. Spirituale
foedus restringit ad unam familiam, ut promissam
ante benedictionem inde sperare Abram discat: quia
enim perversam sibi spem absque Dei verbo finxerat,
earn revelli prius oportuit ex eius corde: quo
melius nunc in coeleste oraculum recumberet, ac in
solidam Dei veritatem figeret anchoram fidei suae,
quae prius in falsa imàginatione fluctuaverat. Foedus
perpetuum vocat quo supra diximus sensu.
Deinde exprimit non fore alligatum uni tantum
personae, sed commune totius generis: quod continua
successione perveniat ad posteros. Videtur tarnen
absurdum esse quod circumcidi iubeat Deus
Ismaelem, quem sua gratia privat. Respondeo,
quamvis Dominus Isaac primogenitum et caput constituât,
a quo manare velit salutis foedus : non tarnen
Ismaelem prorsus excludere: quin potius dum totam
Abrahae domum adoptât Ismaelem fratri suo Isaac
quasi inferius membrum adiungit, donec se et patris
domo et fraterna societate abdicet. Supervacua
igitur circumcisio non fuit, donec a foedere excideret:
quod tametsi penes ipsum non erat depositum,
poterat tarnen participare cum fratre suo Isaac. In
summa, nihil aliud significat his verbis Dominus
quam Isaac legitimum promissae benedictionis fore
haeredem.
20. Et pro Ismael. Olarius inter duos Abrae
filiös discernit. Nam alteri promittens opes, dignitatem,
et alia quae sunt praesentis vitae, carnis
filium esse ostendit. PecuÜare autem foedus cum
Isaac paciscitur, quod mundum et hanc caducam
vitam transscendit: non quod spem aeternae salutis
Ismaeli praecidat, sed ut doceat a genore Isaac petendam
esse salutem ubi residet. Oaeterum colligimus
ex hoc loco sanctos patres minime in terra Dei
promissionibus retentos fuisse, sed potius in coelum
eveotos. Nam quidquid optabile est terrenae vitae
respectu Deus Hberaliter et prolixe Ismaeli promittit:
et tarnen quidquid in eum donorum confert,
16*