volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

453 COMMENTARIUS IN GENESIN. 454
appellatione nötatur: nam ego interpretibus subscribe),
qui Salem proprium nomen esse putant.
Quamquam non oontendo si quis diversam sententiam
malit sequi, Iacob incolumem venisse ad Sichern.
Oaeterum utcunque yocata fuerit haec urbs Salem,
notandum tarnen est, aliam fuisse ab ea quae deinde
Hierosolyma dicta est: sicuti etiam urbes duae:
Suchoth vocatae sunt. Quod ad rem spectat, videtur
absurda fuisse emptio, cuius meminit Moses. Nam
Abraham nihil tota vita alud emere voluit quam
sepulchrum: et Isaac filius, neglecto praesenti usu
agrorum, paterno illo iure contentus fuit: nam et
hac lege Deus ipsos constituerat terrae haeredes ac
dominos, ut peregrini essent usque ad mortem.
Perperam igitur facere videtur Iacob, quod non exspectans
maturum tempus, agrum pecunia sibi
comparât. Respondeo, non exprimi a Mose
quae lectoribus sponte in mentem venire debent.
Certe ex pretio colligere promptum est quam non
fuerit cupidus sanctus vir. Bxpendit centum nummos:
an latifundia sibi acquirere tarn exigua pecunia
potuit, ac non potius angulum aliquem, ubi sine
molestia degeret? Adde quod diserte narrât Moses,
partem illam émisse ubi tetenderat e regione urbis.
Ergo nequé prata, neque terram arabilem possedit.
Sed quum ei domicilium non concédèrent indigenae
prope urbem, placavit eos, pacemque redemit exiguo
pretio. Haec eum nécessitas facile excusat, ne dicere
quis possit, ab hominibus émisse quod ex gratuite
Dei dono sperandum erat: vel quum promissum
terrae dominium spe amplecti deberet, ad
fruitionem nimis festinasse.
20. Et statuit ibi altare. Locum adeptus Iacob
in quo familiam alere posset, solennem erexit Dei
cultum: sicuti de Abraham et Isaac supra testatus
est Moses. Nam etsi ubique locorum precibus et
aliis exercitiis ad purum Dei cultum intenti erant,
non tarnen ab illis neglecta fuit externa pietatis
confessio, ubi Dominus stationem aliquam, in qua
manerent eis concessit. Nam (quemadmodum alibi
monui) quoties legimus exstructum fuisse altare,
fmern et usum spectare decet: nempe ut victimas
offerrent, et puro ritu invocarent nömen Dei: ut
palam hoc modo testata esset eorum religio ac fides.
Hoc ideo dico ne quis putet temere ipsos lusisse in
Dei cultu: curae enim illis fuit suas actiones ad
regulam divinitus praescriptam dirigere, quae illis a
Noe et Sem per manus tradita fuerat. Quare sub
altari per synecdochen inlelligant lectores externum
pietatis testimonium. Porro nine optime perspicitur
quantum divini cultus Studium viguerit in sancto
viro, quod varus molestiis fractus, non tarnen altaris
obliviscitur. Nee privatim solum arcano mentis
sensu Deum colit: sed in caeremoniis utilibus et a
Deo mandatis se exercet. Sciebat enim adminiculis
egere homines, quamdiu in carae agunt, nee abs re
instituta fuisse sacrificia. Aliud etiam propositum.
habuit, ut tota familia eodem fidei sensu Deum
coleret. Pium enim patrem familias sedulo curare
decuit, ne profanam haberet domum, sed potius ut
illic Deus tanquam in sanctuario regnaret. Adde
quod quum regionis illius incolae ad multas superstitiones
delapsi, verum Dei cultum corrumperent:
sese ab eis discernere voluit Iacob. Erant certe
Sichimitis, et aliis vicinis gentibus sua altaria.
Quod ergo Iacob distinctam rationem domi iristituit,
ita testatur se peculiarem habere Deum, nee degenerem
esse a Sanctis patribus, a quibus profecta
erat intégra genuinaque religio. Non carebat hoc
invidia, quod (Sichimitae et reliqui indigenae se
contemni ferebant, sed quid vis potius sanctus vir
eligendum duxit, quam ut se idolo latris misceret.
21. Et vocavit Mud: Fortis Deus Israel. Yidetur
altari parum congruere nomen, quod perinde
sonat ac si lapidum vel caespitum congeries visibilis
foret Dei statua. Sed alia mens sancti viri fuit.
Nam quia altare (ivmiwsvvov erat, ac pignus visionum
omnium, ac promissionum Dei, hoc titulo ipsum
ornat, in hunc finem, ut quoties altare inspexerit,
Dei recordetur. Eundem sensum habuit ilia Mosis
épigraphe: Dominus auxilium meum: item qua
Ezechiel novam Hierosolymam insignit: Dominus
ibi (c. 48, 35). Et quidem in istis loquendi formis
impropria est translatio, sed quae ratione non caret.
Nam sicuti externis symbolis stulte et perperam
affigunt Deum superstitiosi homines, et quasi ex
coelesti solio detrahunt, utsubiectum habeant crassis
suis figmentis: ita pie et rite fidèles a terrenis
signis in coelum conscendunt. Haec summa est,
quod testari voluit Iacob non alium se Deum colère,
"nisi certis oraculis patefactum, ut discernere eum
tuto posset ab omnibus idolis. Atque haec nobis
modestia servanda est, ne de mysteriis et gloria
Domini secure loquamur, sed ex fidei sensu, quatenus
scilicet ex verbo suo nobis cognitus est. Adde
quod posteros suos respexit Iacob: nam quia illi
Dominus hac lege apparuerat, ut foedus salutis
apud ipsum deponeret, monumentum reliquit, unde
post eius mortem discerent nepotes religionem suam
non ex tenebricoso puteo et obscuro, vel ex turbida
lacuna, sed ex liquido puroque fonte fluxisse, ac si
oracula et visiones quibus edoctus fuerat, altari
insculperet.
CAPUT XXXIV.
1. Et egressa est Dinah filia Leah, quam pepererat
ipsi Iahacob, ut videret filias regionis. 2. Et
vidit earn Sechem filius Hamor Hivvaei principis
terrae, et tulit earn, et concubuit cum ea, et humüiavit
29*