volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

291 COMMENTARIÏÏS 5 IN GENESIN. 292
9. Et vocavit Abimelech Abraham. Sunt qui putant
regem Gerar de Abraham non conqueri: sed
potius testari suam poenitentiam. Si tarnen probe
expendimus verba, confessio est mista expostulation!.
Quamvis queratur iniuste fecisse Abraham,
in eum tarnen non transfert culpam, ut omni se
reatu liberet. Ac iure potuit reiicere culpae partem
in Abraham, sicuti facit, modo simul peccatum suum
agnosceret. Sciamus ergo regem istum non fecisse
quod hypocritae soient. Nam simulatque culpandis
aliis oblatus est praetextus, secure se absolvunt:
imo haec illis videtur esse légitima purgatio, si alios
in societatem reatus trahant. Abimelech autem
quamvis queratur se fuisse deceptum, et lapsum
imprudentia: se tarnen interea magni peccàti damnare
non dubitat: Per te inquit, non stetit quin ego
me et totum regnuin maximo scelere obstrinxerim.
Non est ergo cur se quisquam aliunde inductum
fuisse obtendons ad peccandum, culpam a se derived
Notandum vero est, adulterium hic vocari
grande peccatum, quod non unum modo hominem,
sed totum populum quasi piaculo obligat. Non poterat
sane ita loqui rex Gerar quin sacrosanctum
agnosceret ius coniugii. Atqui hodie Christianos,
saltern qui se hoc nomine venditant, iocose extenuare
tantum nefas non pudet, a quo profanus homo tantöpere
abhorruit. Sciamus tarnen Abimelech verum
fuisse divini iudicii praeconem, quod suis cavillis
frustra eludere conantur miseri homines. Ac in
memoriam subinde recurrat illud Pauli, Nolite falli:
propter haec enim venit ira Dei in contumaces
(1. Cor. 5, 9. Bph. 5, 6). Quod peccatum facit
totius regni commune, ratione non caret: nam
scelerum impunitas totam regionem quodammodo
polluit: praesertim vero in regis persona iram Dei
in totum populi corpus provocari notum est. Quo
maiore studio et cura rogandus est Deus, ut quos
nobis praefecit cum imperio, etiam suo spiritu
gubernet : deinde ut regionem, in qua nobis hospitium
concessit, immunem ab omni piaculo, puramque
conservet.
10. Quid vidisti ut hoc faceres? Hac interrogatione
prospicit rex in futurum tempus. Cogitât non
temere hac simulatione usum fuisse Abraham:
quum graviter offensus fuerit Deus, in idem rursus
periculum incidere metuit. Ergo tarn sollicita inquisitio
testatur voluisse incommodo mederi. Iam
aequi et mansueti animi non vulgare Signum est
quod Abrahae liberam defensionem permittit. Seimus
quam praecise et ferociter expostulent qui se
laesos fuisse putant: quo maiori laude digna fuit
ista regis moderatio erga hominem extraneum et
ignotum. Interea discamus eius exemplo, sic expostulate
cum fratribus, si qua nobis facta sit iniuria,
ut illis posse respondere per nos liceat ac
liberum sit.
11. Et dixit Abraham. Duo sunt huius responsionis
capita. Nam primo se metu inductum fuisse
fatetur ut coniugium suum tegeret. Deinde excusandi
causa se mentitum fuisse negat. Etsi autem
merito testatur Abraham non fraudulento consilio,
nec ut cuiquam noceret, tacuisse de suo coniugio:
reprehensione tarnen dignus fuit, quod timori succumbens,
quantum in se erat prostituit uxorem ad
stuprum. Quare in eius excusatione adeo laborandum
non est: quia quidquid instaret discriminis ad
praestandum mariti officium in asserenda pudicitia
uxoris; magis cordatum animosumque esse decuit.
Adde quod diffidentiae signum fuit, illicitam astutiam
comminisci. Quod ad suspicionem pertinet,
quamvis passim grassari cerneret immanem scelerum
licentiam, iniquum tamen fuit tam sinistre iudicare
de populo uno quem nondum expertus erat:
omnes enim fingit homicidas. Bed quia de his
rebus satis disserui capite duodecimo, nunc obiter
attigisse sufficiat. Interim haec summa tenenda est,
Abraham non disputare an légitimant causam habuerit
coram Deo, sed tantum ad placandum Abimelech
intentum esBe. Gaeterum notanda est haec
loquutio: ubicùnque non régnât Dei timor, facile
ad o'nme scelerum genus provolvi homines: ut neque
parcant humano sanguini, neque a rapinis, violentia
et contumeliis sibi tempèrent. Et certe solus
est Dei timor qui nos mutua humanitate devincit,
continet in modestia et truculentiam cohibet, ne
belluarum instar alii alios voremus. Piet quidem
interdum ut qui timoré Dei vacui sunt, aequitatis
speciem colant. Deus enim ut servet ab interitu
humanum genus, impiorum libidines occulto fraeno
compescit. Sic tamen omnino habendum est, apertam
esse quibuslibet iniuriis ianuam ubi evanuit
pietas et Dei timor: cuius rei nimis clarum hodie
documentum exstat in horribili scelerum diluvio,
quod totam fere terram occupât. Unde enim tam
multiplex fallendi fraudandique varietas, tanta perfidia
et crudelitas, nisi quia Dei contemptu oppressa
est omnis aequi tas? Iam quoties nobis difficile certamen
est cum saeculi nostri corruptelis, -veniat
nobis in mentem aetas Abrahae: quae quum impietate
et aliis sceleribus referta esset, sanctum tamen
virum ab officio non abduxit.
12. Et etiam vere soror mea est. Nonnulli Saram
putant germanam fuisse Abrahae sororem, non
tamen uterinam, utpote quae ex secunda uxore nata
esset. Quia tamen nomen hoc latius patet apud
Hebraeos, libenter diversam coniecturatn amplector,
in secundo gradu sororem illi fuisse: ita verum erit
istud communem habuisse patrem, hoc est, avum,
ex quo per fratres germanos descenderant. Porro
elevat peccatum suum Abraham, suumque silentium
a mendacio discernit: et certe vere prôfitebatur se
fratrem esse Sarae. Verbis quidem non aliud quam