volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

269 COMMENTARIUS IN GENESIN. 270
quaestio: nam si hoc modo solebant quoslibet hospites
vexare Sodomitae: quid aliis factum fuisse dicemus?
Lot enim non tunc primum hospitalis esse
coeperat: illi autem semper fuerant libidinosi. Filias
suas probro exponere paratus est Lot, ut hospites
eripiat: quoties iam eas prostituere necesse fuerat,
si non alio remedio placari poterat eorum rabies,
qni viros ad stuprum flagitabant? Iam vero si tale
instaue periculum Lot novisset, hortandi potius erant
hospites ut se mature subducerent. Meo quidem
iudicio tametsi Lot urbis mores noverat, minime
tarnen suspicatus est quod accidit, ut impetum in
aedes suas facerent: atque id videtur novum fuisse.
Sed oportuit scilicet, quum ad habendum de populo
illo examen missi essent angeli, in hoc detestabile
facinus omneB prorumpere. Sic impii postquam diu
in malitia sua secure exsultarunt, tandem furiose
ruendo exitium suum momento accelerant. Yoluit
ergo Deus quum ad iudicium vocaret Sodomitas,
quasi extremum sceleratae vitae actum edere: et
spiritu vertiginis eos in scelus impulit, cuius atrocitas
loci interitum longius differri non sineret.
Quemadmodum enim sancti viri Lot hospitalitas
insigni praemio ornata fuit, quod nesciens angelos
hominum loco excepit, et con vi vas habuit domi suae:
ita Deus graviore poena ultus est obscoenam aliorum
libidinem, qui dum stuprum angelis inferre
conati sunt, non tantum in homines fuerunt iniurii,
sed sacrilego furore coelestem Dei gloriam violarunt
quantum in se erat.
6. Et egressus est ad eos Lot. Quod Lot foras
egreditur, seque periculo opponit, hinc apparet
quanta fide coluerit sanctum ius hospitii. Kara sane
virtus, quod hospitum salutem et honestatem praefert
suae vitae, quia semel protegendos suäcepit:
haec tamen animi magnitudo requiritur a filiis Dei,
ne sibi parcant ubi agitur officium et fides. Quamvis
autem iam graviter obsessa domo sua laesus foret,
blanditiis tamen mulcere studet féroces aminos,
dum suppliciter rogat ut a scelere suppersedeant, et
fratrum titulo eos dignatur. Apparet autem quam
truculenta fuerit illorum immanitas, et quam violentus
libidinis furor, dum tanta mansuetudine nihil
flectuntur. Hue vero tendit tarn belluini furoris
descriptdo, ut sciamus non ante sumptam fuisse de
illis poenam quam dum ad extremum scelerum progressi
essent. Meminerimus autem reprobos, ubi
iustaDei vindicta excaecati sunt, ruere quasi devotis
animis per quodvis nefas: nee quidquam omittere,
donee se Deo et hominibus prorsus exosos et detestabiles
reddant.
8. Mihi sunt duae filiae. Sicuti non vulgarem
laudem meretur constantia Lot, quod caput suum
pro hospitum defensione opposuerit: ita nunc admixtum
fuisse defectum narrât Moses, qui tantam
eius virtutem aliqua macula adspersit. Oonsilio enim
destitutus (ut in rebus perplexis fieri solet) illicitum
remedium excogitat. Filias enim suas ad stuprum
prostituere non dubitat, ut compescat indomitum
populi furorem. Atqui mille potius mortes obeundae
erant quam ineunda talis ratio. Sic tamen
fere sunt sanctorum opera: quia nihil ab ipsis tarn
absolutum exit, quod non aliqua in parte claudicet.
Urgetur quidem Lot extrema necessitate, nee mirum
est quod filias suas stuprandas offert, dum videt
sibi rem esse cum feris bestiis: inconsiderate
tamen mali unius remedium quaerit ex altero mala.
Quod eius culpam quidam exténuant, facile patior:
reprehensione tamen non caret, quod malum malo
compensât. Sed monemur hoc exemplo, ubi Dominus
spiritu invictae fortitudinis nos instruxit,
rogandum etiam esse ut spiritu prudentiae' nos gubernet,
nee unquam sanum iudicium, moderatamque
rationem excuti nobis sinat. Tunc enim demum
rite in officio pergemus, si in rebus turbatis composita
mente cernemus quid liceat, quid factu opus sit 'et
expédiât : et praesenti animo quodvis discrimen subire
parati erimus. Non enim minus periculosum est
captandis pravis consiliis raptari hue et illuc
mentes nostras, quam tumultuari metu. Redacti
autem in ultimas angustias, Dominum precari discamus
ut exitum aliquem aporiat. Alii diverso
praetextu Lot excusant, quod filias suas sciverit
minime expeti. Ego autem non dubito quin effugium
quod illi primum occurrit quaerere volens, a
via deflexerit. Hoc quidem extra dubium est, tametsi
nondum disertis verbis professi erant Sodomitae
quam turpi cupiditate aestuarent, Lot tamen
ex quotidianis eorum flagitiis iudicium feoisse. Si
quis absurdum esse obiiciat, totum populum duos
viros ad stuprum captasse: respondeo, quia crimen
illud consuetudine et usu sibi licitum esse fingebant,
paucis instigantibus turbam fuisse concitatam:
sicuti contingit ubi nullum habetur recti et iniusti
discrimen. Quum dicit Lot hac de causa'subiisse
tectum suum, sensus est, sibi commissos esse a Domino,
seque perfidiae reum fore, nisi protegere eos
studeat.
9. Facesse hinc. Quod Lot tam dure cum suis
precibus repellitur, quibus tamen ad sedandam eorum
proterviam nihil aptius adduci poterat: hinc
apparet quam indomitus fuerit hums gentis fastus.
Ac primo quidem minantur, si intercedere pergat,
peius mulctatum iri quam quos défendit. Deinde
exprobrant, quod homo extraneus iudicis partes sibi
sumat. Singulis autem verbis demonstrant qua
turgeant superbia. Unum opponunt multitudini: ac
si dicerent: Quo iure tu solus imperium tibi vendicas
in totam urbem? Deinde se indigenas esse
gloriantur, ilium vero inquilinum. Talis est etiam
hodie papistarum iactantia contra pios verbi ministros:
paucitatem enim illis probri loco obiioiunt,