volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

535 COMMBNTARIUS IN GENESIN. 536
Quod autem hac confessione nondum contentus est
Ioseph qtiin Simeonem detineat in vinculis, et suspensos
perplexosque alios dimittat, non fit malevolentia:
sed quia de fratre Beniamin et statu paternae
domus securus non est. Iure enim timere
potuif ne fraternae caedis machinatione prodita, ut
desperati homines soient, rursus essent aggressi
nefandum aliquod facinus, saltern deserto patre in
aliam partem rugissent: neque tarnen eius factum
pro lege habendum est: quia non semper expedit
tarn esse austeros, imo cavendum est ne tristitia
absorbeatur peccator, nisi mites et faciles ad dandam
Teniam simus. Ideo spiritus discretionis e coelo
petendus est qui nos moderetur, ne quid vel turbido
impetu, vel immodica duritie a nobis fiat. Hoc
quidem memoria tenendum est, sub aspero vultu
Ioseph non lenem modo et mansuetum affectum,
sed tenerrimam mollitiem latuisse.
27. M aperuit unus saccum suum. Quo consilio
pretium frumenti occulte in fratrum saccis repom
iusserit Ioseph, coniicere facile est, timebat
enim ne pater iam exhaustus, ad emendae rursus
annonae sumptum non sufficeret. Ipsi autem inventa
pecunia, quo se vertant nesciunt, nisi quod
expavefacti, Dei manum sentiunt sibi esse adversam.
Nam valde fuisse attonitos inde apparet quod ultro
non redeunt purgandae innocentiae suae causa:
promptum enim malo remedium erat, nisi fuissent
prorsus excaecati. Quare rogandus est Deus ut in
rebus dubiis ac turbulentis non modo fortitudinem,
sed etiam consilium suppeditet. Videmus etiam quid
valeat magna turba, nisi Dominus praesit: mutuo
se cohortari debebant filii Iacob, et in commune
dispicere quid facto opus esset : verum cessât omnia
deliberatio, nihil vel solatii vel remedii affertur:
imo dum quisque alios turbatos videt, mutuo inter
se trepidationem augent. Nihil ergo in rebus mi-
8eris proderit hominum societas, nisi e coelo nos
Dominus confirmet.
28. Ut quid hoc fecit Deus nobis? Non expöstulant
cum Deo, ac si putarent sibi abs re creatum
esse periculum, sed videntes pluribus modis sibi esse
infensum, miseriam suam déplorant. Sed cur non
potius sensum suum convertunt ad Ioseph: prompta
enim erat suspicio, fraude id esso factum, quia vellet
novas insidias struere. Qui fit igitur ut hominis
immemores, recta sibi Deum vindicem proponant?
Nempe quia semel eorum animos occupaverat haec
cogitatio, iustam et qualem promeriti erant mercedem
peccatis suis rependi, quidquid deinde malorum concurrit,
eodem referunt. Prius (ut diximus) obtorpuerant:
ex quo autem vivo divini iudicii metu tangi
coeperunt, semper ante oculos se ingerit illius Providentia.
Sic David, postquam dictante intus spiritu,
didicit e coelo missas esse ferulas quibus castigatur,
quanquam sibi aliunde mala palam infligi
/
videt, non tarnen hue illuc distrahitur, sed Deum
precatur ut vulneribus velit mederi quae fecit (2 Sam.
24, 10. 39). Haec non vulgaris prudentia est, ao
peraeque etiam utilis,/quoties aliquid adversi contigit,
ad reputanda Dei iudicia nos assuefacere. Yidemus
ut increduli dum fortuites casus imaginantur,
vel in acousandis suis hostibus defixi sunt, fremendo
et tumultuando tantum exaspèrent dolorem,
iramque Dei magis accendant. At vero quisquis se
in reputandis peccatis suis exercuit, sumulatque affligitur,
Deum sibi iudicem in conspectu statuens,
coram eo se humiliât, et spe veniae ad patientiam
se componit. Sed meminerimus non vere agnosci
Dei providentiam, nisi coniunctam cum iustitia. Nam
etsi iniusti saepe sunt homines quorum manu nos
castigat, tarnen incomprehensibili modo sua iudicia
per 60s exsequitur quibus obloqui vel obstrepere fas
non est. Nam et reprobi intèrdum, licet Dei manu
se per cuti agnoscant, dé ipso tarnen conqueri non
desinunt: quemadmodum exemplo Cain docuit Moses.
Ego tarnen querimoniam hano non interpretor
proferri a filiis Iacob, ut Doum insimulent tyrannicae
violentiae, sed quia perculsi metu ex poena
iterata non leviter sibi iratum esse colligunt.
29. Et venerunt ad Iahacob patrem suum. Longa
est superioris historiae repetitio, sed ; non supervacua:
quia exprimere voluit Moses quam anxie patri
excusaverint quod retentus esset Simeon in vinculis,
et quam enixe contenderint ut eius liberandi causa
sibi liceret fratrem Beniamin deducere. Hoc enim
ad rem non parum facit. Seimus quam acre sit
inediae telum: quum unica esset penuriae levandae
ratio, annonam ex Aegypto advehere, Iacob se et
domum confici mavult quam Beniamin dare reliquis
comitém. Quid hoc sibi vult, tarn praecise negare
quod filii necessitate coacti petebant, nisi quia
suspectoshabebat? quod etiam ex eius verbis olarius
perspicitur, dum illis suam orbitatem imputât. Quamvis
enim aliquid coloris haberet quod dixerant, a
fera bestia fuisse discèrptum: haerebat tarnen in
aegro corde sancti patriarchae occultum ex suspicione
ulcus: quia adversus innoxium puerum non
minus crudele quam hostile illorum odium plus satis
noverat. Porro hoc nobis cognitu utile est : nam
hinc apparet quam misera fuerit sancti viri conditio,
cuius animam tredecim continuis annis tarn
dira torsit anxietas. Adde quod ipsa taciturnitas
gravius illi tormentum fuit, dum sorbere cogitur,
quam concepit moestitiam. Summus vero mali cumulus
tentatio fuit, quae ipsum premebat quasi lusoria
inanisque fuisset Dei promissio. Nulla enim
illi spes nisi ex promisso semine: àtqui diabolos se
domi alere videt, a quibus non magis exspectanda sit
benedictio quam vita ex morte. Exstinctum putabat
Ioseph, restabat unus Beniamin integer: quomodo
ex tarn vitiosa sobole prodiret mundo salus? Magna