volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

251 COMMENTARH
vel inhospitalem yooari. Belluina enim est crudelitas,
superbe despicere qui ordinariis praesidiis
nudati ad opem nostram confugiunt. Qnaeritur tarnen
an ita promisoue solitus fuerit quoslibet excipere
Abraham. Maior enim futurus erat concursus
quam ut turbae satisfecisset. Respondeo (quae
erat hominis prudentia) discrimen ab eo habitum
fuisse inter hospites. Et certe invitatio quam hic
refert Moses, aliquid habet non vulgare. Nee dubium
est quin angeli in ore et habitu aliquid rarae
dignitatis prae se tulerint, ut dignos non tantum
eibo et potu, sed etiam honore statueret Abraham.
Qui putant huius officii tarn fuisse studiosum, quia
edoctus esset a patribus angelos sub specie humana
saepe versari in mundo, nimis argute philosophai -
tur. Réclamât etiam apostoli autoritas (Heb. 13, 2),
qui negat tarn ab ipso quam a Lot cognitos primo
fuisse angelos, quum putarent se hospitio excipere
homines. Sic igitur habendum est, quum Abraham
videret homines aspectu reverendos, et qui singularis
praestantiae notas haberent, obviam fuisse progressum,
honorifice salutasse, et rogasse ut quiesoerent.
Et tunc maior fuit integritas, ut posset minore
periculo ius hospitale coli, quam nunc in tanta
hominum perfidia. Itaque tarn fréquentes ckuponae
pravitatis nostrae testes sunt, factumque nostra
culpa arguunt, ut praecipuum inter nos humanitatis
officium obsoleverit.
Et ineurvavit se. Hoc reverentiae symbolum
in oommuni usu fuit apud Orientales. Quod vetusti
quidam scriptores hinc mysterium elicere conati
sunt, Abraham unum ex tribus quös viderat, adorasse,
ideoque très in uno Deo personas fide esse
intuitum, quia frivolum est, et obnoxium sannis et
calumniis, omittere satius est. Ante enim diximus
exceptes fuisse angelos a saneto viro, ut officium
praestare hominibus voluerit: quod autem eius benignitatem
ornavit Deus, et hac mercede dignatus
est ut angelos Uli hospites offer ret, id non ante
agnovit quam se in fine prandii patefecissent. Humanus
est igitur ac civilis honor quem illis exhibet.
Quod autem unum peculiariter salutat, probabile
est ideo factum esse quia prae aliis duobus excelluerit.
Scimus enim angelos ut plurimum apparuisse
cum capite suo Christo: itaque hic in tribus
angelis unum désignât Moses legationis principem.
3. Ne mme transeas. Quod tarn blande, imo
suppliciter rogat Abraham, non dubium est quin
faciat permotus ea, quam dixi, causa. Nam si obviis
quibusque mactasset vitulos, statim immensis
sumptibus exhausta eius dorn us fuisset. Eorum
ergo virtuti et eximiis dotibus honorem habuit, ne
Deum contemneret. Ita neo passim tarn überaus
fuit ut erronibus vel aliis quibuslibet gregariis hominibus
supplicaret, nec eum induxit ambitio ut
5 IN GENES1N. 252
erga très istos solito benignius se effunderet: sed
amor et Studium donorum Dei, et virtutum quae in
illis emicabant. Quod vero frustum panis tantum
offert, non tantum vitandae iaotantiae causa, beneficium
quod erat daturus exténuât: sed quo facilius
consilio eius et preoibus obtempèrent, ubi persuasi
fuerint se non fore nimis graves ac molestos. Neque
enim libenter sumptus vel laborem affermit
modesti homines. Lotio pedum illo saeculo, et in
ea orbis plaga valde trita fuit: forte quod nudis
pedibu8 inter summos caloresiter facerent: optimum
autem hoc erat levandae lassitudini remedium, si
pedes calore adustos lavarent.
5. Idcirco transistis ad servum vestm/m. Non
intelligit consulto vel data opera venisse, ut hospitium
quaererent: sed opportune id accidisse significat:
ac si diceret, non fortuite in eum locum delapsos
esse, sed Dei consilio et manu adductos.
Ergo ad Dei providentiam refert quod tam commode
in locum idoneum inciderint, ubi se paulisper rendant,
donec mitigetur calor solis. Porro quum
certum sit ex sincero animi sensu ita loquutum
esse Abraham, statuamus eius exemplo quoties nobis
occurrunt fratres, qui nostro auxiiio indigent, eos
divinitus nobis offerri.
6. Et festinavit Abraham. Refertur Abrahae
sedulitas in tractandis hospitibus: et simul ostendit
Moses quam bene compositam domum habuerit.
Denique paucis verbis pingit nobis pulchram oeconomiae
figuram. Discurrit Abraham, partim ut mandet
quod vult fieri, partim ut quod proprium est
patrisfamilias exsequatur. Sara in tabernaculo se
continet, non ut desidiae indulgeat, sed potius ut
subeat ipsa quoque laboris partem. Praesto adsunt
famuli ad obsequium. Haec est suavis bene moratae
domus symphonia, quae tam repente exstare non
potuit, nisi longo usu assuefacti ad rectam disciplinam
singuli fuissent. Quod autem dicit Moses comedisse
angelos, quaestionem parit. Sunt qui exponant
comedentium speciem tantum praebuisse:
quod commentum ex "alio errore illis in mentem
venit, quia non veris corporibus, sed tantum spectris
imaginantur fuisse indutos. Atqui longe aliter (meo
iudicio) res habet. Primum non fuit haec prophetica
visio ubi oculis ingeruntur rerum absentium
imagines, sed re ipsa venerunt angeli in domum
Abrahae. Quare non dubito quin Deus, qui totum
mundum ex nihilo condidit, et quotidie mirus est
in formandis creaturis artifex, corpora illis ad tempus
dederit in quibus iniunctum sibi munus peragèrent.
Sicuti autem vere ambularunt, loquuti
sunt, et perfuncti aliis officiis: ita vere comedisse
statuo: non quod esurirent, sed ut laterent usque
ad tempus revelationis. Oaeterum ut Deus quae in
usum temporalem creata erant corpora, extemplo in
nihilum redegit: ita nihil absurdi erit si dicamus
\