volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

519 COMMENTARIüS IN GENESIN. 52»
xevelationis privetur, dum se ad magos et ariolos
confert, quibus solenne erat Dei veritatem in mendacium
convertere. Arcano instinctu conviotus est,
somnium a Deo profectum aliquid portendere: impostores
quaerit qui accensam divinitus lucem suis
fallaciis obtenebrent. Atque haec est humani ingenii
vanitas, sibi erroris duces ao magistros accersere.
Non dubium quidem est quin veraces esse
prophetas crediderit : sed quia sponte connivet, ac
voluntario errore ad decipulas properat, non satis
eum excusat falsa opinio : alioqui homines oculos
claudendo, cum aliqua plausibili excusatiöne Deo
impune illuderent. Ac videmus ut sibi multi patrocinium
quaerant ex crassa ingnorantia, qua scientee
ac volentes se implicant. Pharao igitur, quantum
in se erat, vaticinii fructu se privavit, magos quaerens
eius interprètes. Sicuti videmus quotidie accidere,
ut Veritas multis evanescat, quia propria &ocordia
vel nebulas sibi inducunt, vel nimis cupide
arripiunt falsa et adulterina commenta. Yerum
quia Dominus regno Aegypti volebat tunc succurrere:
Pharaon em ab errore quasi manu et vi
retraxit.
Non erat coniector ex eis qui interpretaretur.
Hoc remedio Deus occurrit ne somnium intercideret.
Seimus quam ventosum et impudens hominum genus
fuerint arioli, et quam audacter se venditarint. Qui
fit ergo ut régi non respondeant: licebat enim
quidvis nugari apud hominem credulum, et qui se
deludi üben ter passus esset. Ne igitur ab inquirendi
studio désistât, non reperit quod speraverat
apud suos magos. Et Dominus tarn improbos fallendi
artifices obmutescere cogit, ne quem inducant
fuoum. Adde quod hoc modo regis cura magis
aeuitur: quia rem valde seriam et arcanam esse
reputat, quae magorum acumen fugit. Quo exemplo
docemur, optime nobis prospici, quum deoipi volentibus
errorum fomenta Dominus subducit: hoeque
in singulari gratia reputandum esse, quum vel tacent
pseudoprophetae, vel quovis modo nobis detegitur
eorum fatuitas. Caeterum hinc regi promptum
fuit colligere quam frivola esset ac nugatoria
sapientiae professio, qua praë aliis turgebant Aegyptii.
Divinandi enim scientia, quae coelos ipsos
transscenderet, pollere se iaetabant. Nunc quantum
ad eos attinet, rex consilii inops, spéque sua destitutus,
angitur: neque tarnen se ipsum expergefacit,
ut a superstitione sua resipiat. Ita videmus homines
qûamvis admonitos, manere tarnen in suo torpore.
linde clare perspicitur quam inexousabilis sit mundi
obstinatio, qui illusiones palam e coelo stultitiae
damnatas,. seetari tarnen non desistit.
9. Et hquutvs est prineeps pincemarvm. Quanquam
Dominus tunc Aegypti miaertus est, non tarnen
hoc vel in regis, vel in terrae gratiam faotum
est, sed ut Ioseph e carcere tandem emergeret.
Deinde ut tempore famis ecolesiae suppeterent alimenta:
nam etsi annona non alium in finem repösita
fuit, nisi ut prospectum'esset regno Aegypti:
praeeipuam tarnen ecclesiae suae curam Deus habuit,
quae apud ipsum pluris est decern mündig.'
Pincernae ergo, qui de Ioseph silere statuerat, vox
exprimitur ad liberandum sanctum hominem. Quod
autem dicit: Peccata mea hodie in memoriam reducam,
ita a quibusdam aoeipitur, ac si ingratitudinis eulpam
agnosceret : quia non praestiterat datam fidem. Sed
alius est sensus: neque enim de carcere suo loqui -
poterat, nisi hac praefatione interposita, ne qua .regi
obreperet sinistra suspicio, quasi famulus iniuriam
sibi faetam putaret : vel ne qua eum pungeret offensio,
quasi non sentiret ille beneficium sibi pràestitum.
Seimus quam teneri sint regum animi, et homoaulicus-
hoc longo usu expertus erat. Itaque praefatur
merito se in caroerem fuisse coniectum. Unde
sequitur factum fuisse regis dementia, ut rediret
ad priorem statum.
14. Et misit Pharao et voeavit. In persona
superbi regis quasi in speculo cernimus quid proficiat
nécessitas. Quibus res laetae sunt ac prosperae,
etiam quos existimant prophetas, audire vix.
dignantur: tantum äbest ut aures praebeant hominibus
ignotis. Quare Pharaonis contumaciam priu&
domari oportuit, ut acoerseret Ioseph, eumque sibi:
magiBtrum ac doctorem praefioeret: imo haec eadem
praeparatio electis quoque necessaria est, quia nunquam
vere dociles essent, nisi subacto carnis fastu„
Quoties ergo in graves molestias coniioimur, quae
nos perplexos et anxios tenent, sciamus Deum hoc
modo nobis consulere, quo sibi obsequentes reddat-
Quod narrât Moses: Iosëph, antequam veniret in.
conspeotum regis, vestes mutasse: hinc coniieimus
sordide fuisse vestitum. Eodem referri, meo iudicio,.
debet quod de tonsura additur. Nàm quùm feminea
esset gentis illius mollities, probabile est, qui
nitori et elegantiae studebant, comam potius aluisse.
Yerum sicuti vestium squalorem oxuit Ioseph, ita
'ne quid paedoris habeat residuum, raditur. Sciamus
ergo Dei servum in sordibus iaouisse usque ad diem
liberationis.
15. Et dixit Pharao ad Ioseph. Yidemus ut
se diseipulum ofierat Pharao ipsi Ioseph, quia ex^
pincernae relatu persuasus est esse Dei prophetam,
Coacta est quidem humilitas, sed hoc nobis diserte
exprimitur, ne ubi dicendi facultas nobis offertùr,
Spiritus donis reverenter locum dare pigoat. Quanquam
autem dum Pharaonem ablegat Ioseph ad
Deum, negare videtur se fore Interpretern somnii,
alio tarnen spectat eius responsio. Nam quia ,se ; ,
apud hominem profanum et superstitionibus deditum
verba facere sciebat, suam in primis laudem Deoasserere
voluit: ac si dixisset: Nihil hac in parte
valeo, nee quidquain ex me ipso praeßtabo : sed