volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

PROLEGOMENA. XIII
Isaiam scripserunt. In praefatione ad Psalmos de Bucero et Musculo agit; de MeJanchthone Bullingero
et eodem Bucero Epistolae ad Romanos interpretibus in epistola nuncupatoria mense Octobre 1539 da
Grynaeum data. Ex qua nonnulla decerpere liceat hoc loco: Sentiebat uterque nostrum, inquit, praecipuam
interprétas virtutem in perspicua brevitate esse positam. Et sane quum hoc sit prope unicum
illius officium, mentem scriptoris quern explicandum sumpsit patefacere, quantum ab ea lectores abducit,
tantundem a scopo suo aberrat, vel certe a suis finibus quodammodo evagatur. Itaque cupiebamus, ex
eorum numéro quibus in hoc laboris genere theologiam iuvaro hodie propositum est, unum aliquem
exstare qui et facilitati studeret, et simul daret operam ne prolixis commentariis studiosos ultra modum
detineret. Porro versus finem haec addit: Verum animadvertere semper licuit, illos ipsos, quibus nee
pietatis Studium deesset, nee in tractandis Dei mysteriis religio ac sobrietas, nequaquam ubique inter se
consonsisse. Nunquam enim tanto beneficio servos suos dignatus est Deus, ut singuli plena perfectaque
omni ex parte intelligentia praediti essent: nee dubium quin eo consilio ut nos in humilitate primum,
deinde communicationis fraternae studio retinoret. Ergo quum sperandum in praesenti vita non sit,
quod maxime alioqui optandum esset, ut in locis Scripturae intelligendis perpétua sit inter nos consensu),
danda est opera ut nulla novandi libidine incitati, nulla sugillandi alios cupiditate impulsi, nullo instigati
odio, nulla ambitione titillati, sed sola necessitate coacti, nee aliud quaerentes quam prodesse, a superiorum
sententiis discedamus: deinde ut id fiat in Scripturae expositione, in roligionis autem dogmatibus, in
quibus praecipue voluit Dominus consentaneas esse suorum mentes, minus sumatur libertatis. Haec ille
in primitiis studiorum suorum exegeticorum. "
Neque a nobis impetrare possumus ut praetereamus quae in praefatione commentarii in Psalmos
habet, celeberrima ilia et alioquin lectu dignissima, ubi inter alia haec leguntur: „Oaeterum si labor a
me in his commentariis sumptus lectoribus proderit, sciant certaminum, quibus me Dominus exercuit,
experientia me non ^mediocriter fuisse adiutum, non modo ut accommodarem ad praesentem usum quidquid
liouerat doctrinae colligere, sed ut ad consilium scriptoris cuiusque psalmorum intelligendum familiarior
pateret via. Et quum inter eos praecipuus sit David, ut eius querimonias de intestinis ecclesiae malis
plenius cognoscerem, mihi non parum profuit eadem quae ipse déplorât, aut similia perpessum esse a
domesticis ecclesiae hostibus. Neque enim, quam vis ab eo longissime distem, imo ad multas quibus excelluit
virtutes aegre lenteque adspirans contrariis vitiis adhuc laborem, si quid tarnen mihi cum ipso
commune est, conferre piget. Ergo quamvis inter legenda fidoi, patientiae, ardoris, zeli, integritatis documenta
merito innumeros mihi gemitus dissimilitudo expresserit, magnopere tarnen profuit quasi in speculo
cernere tum vocationis meae exordia, tum continuum funetionis cursum, ut quidquid praestantissimus ille
rex et propheta pertulit mihi ad imitatipnem fuisse propositum certius agnoscerem" etc.
Nemo sane acerrimo illi evangelicae doctrinae, qualis a reformatoribus exponi solebat, vindici
vitio vertet quod non meram et frigidam librorum sacrorum interpretationem affeetaverit, qualem antea
in Senecam ediderat, dictioni latinae explanandae fere unice intentus. Imo merito mirari aliquis posset
si in tali studio subsistens rei et ecclesiae satisfecisse sibi visus fuisset. Verum non solum in discutiendis
quaestionibus theologicis, illis maxime quae tunc prae caeteris agitabantur, multus est et quandoque
prolixior, sed facile sc extra viam abripi patitur ubi in papisticos errores et veteris ecclesiae placita puro
evangelio minus consentanea ineidit, et quominus ea strenue profiigare aggrediatur a se impetrare nequit-
Quatenus in usu theologico Veteris Testamenti sibi non constiterit, illud a Novo formaliter et
expresse distinguens, revora autem quoad materiam cum eodem confundens, id optime demonstravit Lud.
Diestel in libro supra laudato pag. 241 seq. Speciatim legem mosaicam totam ad decern ilia sinaitica
praeeepta exigit atque distribuit, quippe quae homiDibus christianis etiam régula vitae et morum sint.