volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

207 COMMENTARIES IN GENESIN. 208
causam sentio. Primo, quamvis illi undique plausus
darentur, non dubium est quin variae cogitationes
in eius animum subierint. Tametsi praelio devicti
fuerant Cedorlaomer, et eius socii, eos tarnen provocaverat
Abram, ut possent collectis novis copiis
et refectis viribus rursus terram Chanaan aggredi.
Nee eius periculi metu vacabant terrae incolae.
Deinde, ut rara félicitas comitem fere invidiam secum
trahit, multis sinistris sermonibus obnoxius
esse coepit Abram, postquam cum victore exercitu
quatuor regum confligere ausus fuerat. Sinistra
etiam suspicio oriri potuit, fore mox ut vires suas,
quàs expertus erat contra extraneos reges, in vicinos
et hospites süos converteret. Ergo sicut honori illi
fuit victoria, ita non dubium est quin formidabilem
et suspectum multis reddiderit, et conflaverit multorum
odia: quum sibi quisque ex illius. fortitudine
et felici successu periculum fingeret. Nihil igitur
mirum si commotus fuerit, et anxie multa agitaverit,
donee ilium Deus auxilii sui fiducia de integro erexit.
Potuit etiam alius esse finis oraculi: nempe
ut Deus contrario vitio occurreret. Poterat enim
Abram victoria elatus, suae vocationis oblivisci, ut
principatum sibi acquireret, et vitae erraticae assiduaeque
vexationis taedio appeteret meliorem fortunam,
et quietum vitae statum. Et scimus quam
proclive sit hominibus secundae et ridentis fortunae
blanditiis inescari. Anticipât ergo Deus, et priusquam
sancti viri mentem occupet ilia vanitas, memoriam
illi rénovât spiritualis gratiae, ut illic
penitus acquiesçons reliqua omnia despiciat. Quia
tarnen verbum hoc: Ne metuas, perinde sonat quasi
Deus moerentem vel sollicitum lenire aliquo solatio
velit: probabile est eum tali confirmatione habuisse
opus: quia videbat multos maligne obstrepere suae
victoriae, et senectutem Buam duris molestiis fore
expositam. Quanquam fieri potest ut Deus non
ideo ipsum timere vetet, quia metu sit perculsus :
sed ut fortiter contemnere, ac pro nihilo ducere
totum mundi favorem, et terrenas opes discat: ac
si dixisset: Modo me unum habeas propitium, non
est cur metuas. Me igitur'uno contentus in mundo
(ut hactenus coepisti) peregrinare: ac potius e coelo
pendeas quam in terra sis defixus. Q.uidquid sit,
Deus ad se revocat servum suum, ostendens longe
maiora bona illi apud se reposita esse, ne in victoria
subsidat. Dicit autem Moses m visione loquutum
esse Deum: quo significat additum verbo fuisse
visibile aliquod gloriae Dei symbolum: quo maior
autoritas oraculo constaret. Fuit autem hie unus
ex duobus ordinariis modis, quibus se Dominus olim
manifestare prophetis suis solebat: sicuti habetur
Numerorum cap. 12, 6.
Ne timeas Abram. Tametsi posterior in contextu
est promiBsio, praecedit tamen ordine: quia
ex ea pendet confirmatio, qua Deus cor Abrae a
metu libérât. Hortatur Deus Abram ut tranquillo
sit animo: sed ubi fundata est talis securitas, nisi
dum fide apprehendimus nos curae esse Deo, ac in
eius providentiam recumbimus? Priorem igitur
locum tenet promissio, quod Deus sit clypeus
Abrae, et satis ampla merces: cui annexa est, quasi
appendix, exhortatio, ne metuat, tali salutis suae
praeside et felicitatis autore fretus. Ideo quo magis
perspicuus sit verborum sensus inserenda est causalis
nota: Ne timeas Abram, quia ego sum clypeus
tuus. Porro clypei nomine significat tutum semper
fore suo praesidio Abram. Mercedem se appellans,
se unum illi debere .sufficere admonet. Sicuti autem
illius respectu generalis fuit haec doctrina, ut
sciret victoriam non summum, neque extremum
bonorum esse, quibus ipsum prosequi Deus statuerat:
sic idem nobis omnibus in unius hominis
persona sciamus promitti. Nam hac voce quotidie
fidèles suos Deus compellat, quia semel tuendos
suscepit, sibi curae fore, ut salvos conserve! sub
manu sua, virtuteque protegat. Quemadmodum
vero clypei officium ac vicem sibi Deus tribuit ut
se ad defensiohem salutis nostrae opponat: ita
haec promissio instar muri ahenei merito nobis esse
debet, ne in ullis periculis ultra quam oportet trepidemus.
Quia autem varus et innumeris carnis
cupiditatibu8 circumacti homines subinde fluctuant,
deinde nimium addicti sunt praesentis vitae desiderio:
sequitur alteram membrum, quo Deus se
unum ad omnes beatae vitae numéros sufficere
fidelibus testatur. Merces enim tantundem valet ac
haereditas vel félicitas. Id si animis nostris prohe
infixum esset, in solo Deo summam ac plenam
nobis esse bonorum perfectionem, facile modum
statueremus pravis desideriis quae nos misère sollicitant.
Sensus autem est, nos vere demum felices
esse ubi Deum habemus propitium: neque enim
solum nos cumulât omni benignitatis copia, sed se
nobis fruendum offert. lam quid ultra est quod
appetant homines, ubi Deo fruuntur? Sciebat David
quid valeret haec promissio, qui gloriatur sortem
sibi praeclaram obtigisse, quia Dominus sit
sua haereditas (Psal. 16, 6). Oaeterum quia nihil
difficilius est quam fraenare pravos carnis appetitus,
et tarn foeda est ac impia hominum ingratitude
ut vix unquam illis Deus satisfaciat: non
simpliciter mercedem se Dominus ipse vocat, sed
amplam valde, qua satis superque contentos esse
nos decet. Ea vero uberrima fiduciae materia est,
et solida fultura. Nam quisquis sibi persuaserit
vitam suam protegi Dei manu, nee se unquam miserum
fore illo propitio, et ad hunc portum in omnibus
suis curis ac molestiis confugiet: optimum
inveniet malis omnibus remedium. Non quod
omni prorsus timoré et cura vacui sint fidèles,
quamdiu inter discriminum et aerumnarum procel-