volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

255 COMMENTARH
sensus sui metas incluserit. Subest igitur antithesis
inter immensam Dei virtutem, et inter angustum
modulum, quem sibi ex carnis ratione fingebat Sara.
Quidam vocem N^S ocoultum vertunt, quasi angélus
significet Deum nihil latere: sed alius est sensus,
quod scilicet non debeat ex hominum sensu
aestimari Dei facultas. Neque enim mirum est in
rebus arduis nos deficere vel succumbere difficultatibus:
sed longe alia est Dei ratio, qui e sublimi
despicit quae nos altitudine sua deterrent. Nunc
videmu8 quale fuerit peccatum Sarae, quod scilicet
iniuriam fecerit Deo, non agnoscens inaestimabilem
eius potentiam. Et sane ita res habet, spoliari
Deum sua virtute a nobis, quoties eius yerbis diffidimus.
Videtur primo adspectu Paulus frigide
laudare Abrahae fidem, quum dicit non considérasse
corpus suum emortuum, sed dédisse gloriam Deo:
quia persuasu8 fuerit posse implere quod promiserat
(Rom. 4, 19). Atqui si prope excutimus diffidentiae
fontem, reperiemus ideo nos dubitare de
eius promissis, quia de eius potentia maligne detrahimus.
Nam simul atque occurrit aliqua maior
difficultas, quasi nobis fabulosum est quidquid promisit
Deus, imo simul ac loquitur, perversa ista cogitatio
se insinuât: Quomodo fiet quod promittit?
Talibus angustiis constricti et occupati, excludimus
eius potentiam, cuius notitia mille mundos superat.
In summa, gravissimam Deo iniuriam facit qui non
plus ab eo sperat quam sensus sui modulo comprehendere
potest. Interea coniungi debet verbum
Domini cum potentia: nihil enim magis praeposterum
quam inquirere quid possit Deus, posthabita
eius voiuntate. Ita se in profundum labyrinthum
demergunt papistae, quum disputant de absoluta
Dei potentia. Ergo nisi velimus absurdis deliriis
implicari, praecedat verbum instar lampadis oportet,
ut individuo inter se nexu cohaereant eius potentia
et voluntas. Hanc regulam nobis praescribit
apostolus, quum dicit: Oerto persuasus sum, quod
qui promisit, potens sit etiam praestare (Rom. 4, 21) :
Iterum promissionem repetit angélus, quod secundum
tempus vitae, aut viventis, venturus sit, hoc
est, anno vertente, ubi maturum pariendi tempus
advenerit.
15. Et negavit Sara. Alternai Sarae peccatum,
quod risum suum mendacio tegere ac sepelire conata
est. Neque tarnen obstinatae malitiae fuit ista
exousatio, quemadmodum hypocritae efrugia captare
soient, ut sui maneant similes usque in finem. Diversus
fuit Sarae affectus: nam quum propriae earn
stultitiae poeniteat, metu tarnen perculsa se fecisse
negat quod Deo displicere sentit. Unde colligimus
quanta sit naturae nostrae corruptela, qua fit ut Dei
timor virtutum omnium caput, in vitium degeneret.
Notandum porro est unde timor, cuius meminit Moses,
Sarae animum repente subierit: nempe quia
J IN GENESIN. 256
Deus occultum eius peccatum detexerat. Videmus
ergo ut Dei maiestas, dum serio a nobis sentitur,
socordiam a nobis excutiat: praesertim autem ad
hunc sensum oogimur ubi tribunal conscendit Deus,
et peocata nostra in lucem profert.
Nequaquam, sed risisti. Non multis verbis litigat
angélus, sed praecise falsam negationem réfutât.
Hinc discamus nullo nos profectu tergiversari, ubi
a Domino arguimur: quia nos uno statim verbo
iugulabit. Cavendum ergo ne imitemur eörum petulantiam
qui vanis coloribus Deo illudunt : et tandem
irruunt in crassum eius contemptum. Utcunque
enim dissimulet ad tempus, horribili tamen ista voce
in capita nostra fulminabit: Non ita est ut obtenditis.
In summa, non sufficit revereri Dei iudiciunij
nisi etiam peccata nostra ingenue et sine tergiversatione,
vel ambagibus fatemur. Duplex enim damnatio
eos omnes manet qui Dei iudicium effugere
volentes, ad dissimulationis asylum se conférant.
Pura igitur afferenda est confessio, ut aperte damnati,
veniam impetremus. Caeterum quod arnica
reprehensione contentus fuerit Deus, nee gravius
ultus est duplex Sarae peccatum, hinc perspicimus
ut comiter interdum suis indulgeat. Severius tractates
fuit Zacharia8 qui ad novem menses obmutuit
(Luc. 1, 9). Sed nostrum non est perpetuam Deo
legem praescribere, qui sicuti poenis suos ad resipiscentiam
adducit, ita quoties visum est, nihil poenarum
iufligens, eos satis humiliât. In Sara quidem
singulare misericordiae specimen edidit, quod illi
omnia condonans, manere nihilominus voluit ecclesiae
matrem. Interea notandum est quanto nobis
satius sit nos coram ipso reos peragi, et convictos
silere, quam nobis delitias facere in peccatis, quemadmodum
bona pars mundi solet.
16. Et surrexerunt viri Mi. Viros autem appellat
Moses, quos aperte testatus est fuisse angelos.
Sed nomen illis a forma quam induerant imponit.
Neque tamen putandum est circumdatos fuisse humanis
corporibus, sicuti Christus naturam nostram
simul cum carno induit: sed Deus illos corporibus
ad tempus induit, in quibus visibiles esse possent
Abrahae, et familiariter cum eo loqui. Duxisse
autem eos dicitur Abraham, non officii humani
causa, quemadmodum initio eos exceperat: sed ut
debitum honorem angelis praestaret. Frivolum enim
est quod divinant quidam creditos fuisse ab eo Dei
prophetas, qui propter verbum exsularent. Prorsus
sciebat angelos esse, quemadmodum mox clarius
videbimus. Sed in via prosequitur quos retinere
non audet.
17. An ego celabo Abraham. Quod Deus quasi
de re dubia consultât, id facit in hominum gratiam :
quid enim facturas esset, iam ante decreverat. Sed
voluit Abraham hoc modo ad reputandas excidii
Sodomae causas reddere magis attentum. Duas
\