volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

33 COMMENTARIÜS IN GENESIN. 34
ex vulgari numéro. Diem ergo septimum Deus
sanetificat, dum eximium reddit, ut singulari iure
excellât inter alios. Unde etiam apparet ut semper
a Deo habita fuerit hominum ratio. Dixi supra,
sex dies ad condendum mundum fuisse insumptos:
non quod Deus temporis successu opus habuerit,
oui momentum instar mille annorum est: sed ut
nos retineret in operum suorum consideratione.
Eundem in sua quiète scopum spectavit, diem enim
a reliquis exemptum in hune peouliarem usum destinavit.
Quare benedictio ista nihil aliud est quam
solennis consecratio, qua sibi Deus studia et occupationes
hominum asserit die septimo. Est quidem
légitima haec totius vitae meditatio, in qua se quotidie
exerceânt, immensam Dei bonitatem, iustitiam,
virtutem, sapientiam in hoc magnifico coeli terraeque
theatro considerare: verum si forte minus sedulo
quam par esset ad earn intenti essent homines,
ad supplendum quod assiduae meditationi deerat,
septimus quisque dies peculiariter delectus est. Primum
ergo quievit Deus: deinde benedixit hanc
quietem, ut saeculis omnibus inter homines sancta
foret: vel septimum quemque diem quieti dicavit,
ut suum exemplum perpétua esset régula. Semper
memoria tenendus est finis. Neque enim septimo
quoque die simpliciter hominem iussit Deus ferias
agere, quasi otio delectetur: verum ut negotiis aliis
omnibus soluti liberius mentes suas ad creatorem
mundi applicent. Denique sacra est ista vocatio,
quae homines mundi impedimentis eripit, ut totos
Deo addicat. lam vero quia ad celebrandam Dei
iustitiam, sapientiam, virtutem, reputandaque eius
bénéficia tanta est pigritia hominum, ut probe moniti
nihilominus torpeant: additus est non levis ab
exempta Dei stimulus, et praeceptum amabile redditum
est. Neque enim vel blandius allicere nos
ad obsequium Deus potest, vel efficacius incitare,
quam dum nos ad imitationem sui invitât et hortatur.
Fraeterea sciendum est, non unius tantum
vel aetatis vel populi, sed totius humani generis
commune esse hoc exercitium. Postea in lege novum
de sabbatho praeceptum datum est, quod Iudaeis,
et quidem ad tempus, peculiare foret, fuit enim
legalis caeremonia, spiritualem quietem adumbrans,
cuius in Christo apparuit Veritas. Ideo saepius
testatur Dominus, se in eo dédisse veteri populo
sanctificationis symbolum. Quare dum audimus
Christi adventu abrogatum fuisse sabbathum, adhibenda
est distinctio, quid ad perpetuum humanae
vitae regimen pertineat: quid proprie conveniat veteribus
figuris, quarum usus fuit abolitus quum
Veritas fuit impleta. Quies spiritualis est carnis
mortificatio, ne amplius sibi vivant filii Dei, aut
propriae voluntati indulgeant. Quod earn sabbathum
figuravit, temporale fuisse dico. Quod autem ab
initio mandatum fuit hominibus ut se exerceânt
Calvini opera. Vol. XXIII.
in Dei cultu, merito ad mundi ftnem usque durare
oportet.
Quod creavit ut faceret. Hic suo more Iudaei
insulse nugantur, Deum ultima vespera praeventum,
quaedam animantia imperfecta reliquisse: cuiusmodi
sunt Fauni et Satyri: quasi anus esset ex vulgo
artificum qui tempore opus haberet. Tarn prodigiosa
deliria testantur in sensum reprobum oonieotos
esse, ut essent horribile irae Dei dooumentum.
Quod ad Mosis sensum attinet: quidam ita accipiunt:
créasse Deum sua opera ut faceret, quia ex
quo illis esse dédit, non retraxit manum suam
ab eorum conservatione. Sed dura est expositio.
Nihilo magis subscribo eorum sententiae qui ad
hominem referunt, quem Deus operibus suis praefecit,
ut ea in usum applicet, ac quodammodo sua
industria expoliat. Ego potius absolutam operum
Dei formam notari existimo: ac si dixisset, ita créasse
Deum sua opera, ut nihil ad perfectionem deesset,
vel creationem hucusque progressant, donec
modis omnibus absolutum foret opus.
4. Istae sunt generationes. Consilium Mosis fuit
penitus animis nostris infigere coeli et terrae originem,
quam generationis voce désignât. Fuerunt
enim semper ingrati homines et maligni, qui vel
mundum aeternum fingendo, vel creationis memoriam
tollendo, gloriam Dei obruere'tentarent. Ita diabolus
sua astutia a Deo avertit qui prae aliis acuti
erant ac solertes, ut sibi quisque esset deus. Quare
non est supervacua repetitio, quae rem adeo necessariam
inculcat, mundum exstitisse ex quo conditus
est: ut nos talis cognitio ad architectum et autorem
dirigat. Sub nominibus coeli et terrae, totum ornatum
cuius ante meminerat, per synecdoohen complectitur.
Essentiale Dei nomen hic demum exprimi
a Mose, quidam ex Hebraeis sentiunt, quia
eius maiestas clarius in complete mundo reluceat.
5. Et omne virgultum. l ). Cohaeret hic versus
cum proximo, et uno tenore legendus est. Terrae
enim plantas et herbas adiungit quasi vestitum,
quo earn ornavit Dominus, ne deformis esset eius
nuditas. Nomen rw pro quo plantam reddimus,
significat interdum arbores: ut infra cap. 21, 15.
Ideo alii virgultum hoc loco transférant: quod mihi
non displicet. Vox tarnen plantae non male quadrat,
quia priore loco videtur Moses posuisse genus,
deinde speciem. Etsi autem die tertio creatas fuisse
herbas narravit, non abs re tarnen earum hic rursus
fit mentio: ut sciamus alio modo tune et natas,
et servatas fuisse, et propagatas, quam hodie fieri
cernamus. Nam ex semine nascuntur herbae et
arbores: vel ex aliéna ràdice prodeunt surculi, vel
pullulando crescunt: accedit hominum industria
et manus. Tune autem diversa fuit ratio, vestivit
1) Et omnem plantam. Ed. Gen. 1554.
3