volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

449 COMMENTARIUS IN GENESIN. 450
Neque enim Sanctis patribus tarn pura omni ex
parte constitit fides, quin hue vel illuc deflexerint.
Caeterum praevaluit semper spiritus, ne eos a scopo
abduceret carnis infirmitas, sed cursum suum tenerent.
Quo magis quisque nostrum suspectus sibi
esse debet, ne ideo purum se omni ex parte esse
putet, quia in animo habet recte agere: nam sancto
proposito subinde caro se admiscet, obrepuntque
multa vitia, et corruptelae. Deus autem benigne
nobiscum agit, ut eiusmodi vitia non imputet.
3. Et incurvavit se super terram septem vicibus.
Id quidem potuit facere honoris causa. Scimus
enim orientales populos longe pluribus caeremoniis
deditos fuisse quam quae apud nos sunt in usu.
Mihi tarnen magis probabile est, non simpliciter
exhibitum fuisse fratri hunc honorem: sed Iacob
Deum adorasse, partim ut gratias ageret: partim ut
haberet fratrem propitium : dicitur enim septies adorasse
priu8quam accederet. Ergo priusquam veniret
in fratris conspectum, iam primum reverentiae
Tel cultus signum dederat. Unde coniicere licet
quod dixi, non homini, sed Deo tributum fuisse
hunc honorem: neque tarnen hoc obstat quin supplex
ad fratrem accesserit, ut sua humilitate mansuefaceret
eius ferociam. Si quis obiiciat hoc modo
ius primogeniturae ab eo fuisse diminutum, responsio
facilis est, fidei oculis sanctum virum altius
spectasse, sciebat enim benedictionis effectum in
maturum tempus differri, ideoque nunc esse instar
seminis sub terra putrefacti. Quamvis itaque patrimonio
spolietur, et contemptibilis ad fratris pedes
iaceat: quia tarnen salvam primogenituram sibi mauere
novit, hoc occulto iure con ten tus, honores et
divitias pro nihilo habet, neque refugit in praesentia
censeri fratre inferior.
4. Et cucwrit Esau in occursum eius. Quod
Esau praeter spem benevolus et amicus fratri occurrit,
singulari Dei gratia factum est. Itaque hoc
modo probavit Deus se hominum corda habere in
manu, ut duritiem quoties visum est molliat, ac
saevitiam mitiget: denique non secus cicuret eos
ac domari soient ferae bestiae: deinde se exaudisse
preces servi sui Iacob. Quare si quando nos terrent
hostium minae, ad hanc sacram anchoram confugere
discamus. Varie quidem operator Deus, nee
semper crudeles animos ad humanitatem inflectit,
Bed dum ebulliunt, vi sua compescit ne quid noceant:
verum si ita expediet, non aliter eos nobis
placabit quam hic videmus placatum Esau fuisse
fratri suo Iacob. Fieri etiam potest, ut saevitia intus
clausa praevaluerit temporalis humanitatis sensus.
Qualiter videmus Aegyptios momento coactos
fuisse ad humanitatem, quamvis nihilo meliores essent
redditi: sicuti testis est quae paulo post emergit
rabies: ita credibile est malitiam Esau nunc
fuisse quasi constrictam, neque id modo, sed divi-
CdMni opera. Vol. XXIII.
nitus tactum fuisse eius animum, ut fraternum affectum
indueret. Nam in reprobis quoque viget
naturae ordo a Deo sancitus, non aequabili quidem
tenore, sed quatenus vincti tenentur, ne omnia caedibus
misceant: idque ad generis humani conservationem
valde necessarium est. Pauci enim reguntur
a'doptionis spiritu ut mutuam inter se caritatem
tanquam fratres sincere colant. Quod igitur sibi
vicissim parcunt, nee furiose ruunt alii in aliorum
perniciem, non aliunde accidit quam arcana Dei
Providentia, quae ad tuendum humanum genus invigilat.
Atqui Deo magis pretiosa est fidelium suorum
vita, sicuti peculiari eos cura dignatur. Quare
nihil mirum si in gratiam servi sui Iacob truculentum
animum Esau ad mansuetudinèm composuerit.
5. Et levavit oculos. Narrât Moses colloquium
inter fratres habitum. Sicuti autem lachrymis et
amplexu testatus fuerat Esau fraternum affeotum:
ita minime dubium est quin de liberis gràtulandi
animo inquirat. Besponsio Iacob tarn pietatem
quam modestiam spirat: nam quum respondet datam
sibi esse a Deo tarn copiosam sobolem, agnoscit
et fatetur non ita liberos naturaliter gigni,
quin semper verum sit illud, mercedem vel munus
Dei fructum ventris. Et certe quum brutorum animalium
foecunditas Dei sit donum, quanto magis
hoc in hominibus locum habet, qui creantur ad
eius imaginem. Discant igitur patres singularem
Deo gratiam expendere in sua sobole, ac celebrare.
Modestiae est, quod se nominat Iacob fratris sui
servum. Ubi iterum memoria repetere convenit
quod nuper attigi, sanctum virum in primogenitura
nihil terreni commodi, vel honoris captasse, quod
illi abunde sufficeret arcana Dei gratia usque ad
tempus manifestationis. Ac nos quoque eius
exemplo, quamdiu in terra peregrinamur, ab ore
Domini pendere decet, ne molestum sit nobis sub
umbra mortis teneri nos inclusos, donee vita nostra
manifestetur. Nam etsi in speciem misera est ac
maledicta nostra conditio, Dominus tarnen verbo
suo nos benedicit: atque hoc uno nomine felices
pronunciat, quia nos habet pro filiis.
6. Et appropinquaverunt aneillae. Relicta patria
uxores Iacob in longinquam regionem quasi
exsuies vénérant. Nunc primo ingressu, mortis
terror illis obiicitur: et quum se prosternunt coram
Esau, nesciunt an adorent suum carnificem. Haec
tentatio valde illis acerba fuit, ac duriter cruciavit
sancti viri animum: sed ita oportuit probari eius
obedientiam, ut nobis omnibus exemplo foret. Caeterum
hie nobis illustre speculum proponit spiritus
sanctus, in quo contemplemur ecclesiae formam qualis
in mundo apparet. Etsi enim multa divini favoris
signa exstant in familia Iacob, adeo tamen
nulla illic est conspicua dignitas, ut coram homine
29