volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

507 COMMENTARIÜS IN GENESIN. 508
citer negligere nos velit, sed quia indignum est ac
absurdum non praeferri eum hominibus. Procurent
ergo, quantum in se est, fidèles, ut proximos
aedificent probae vitae exemplo : atque ip hunc finem
ab omni sinistra nota prudenter caveant: verum si
necesse sit mundi infamiam subire, per hanc quoque
tentationem in recto vocationis divinae cursu
pergant.
14. Adduxit nobis virum Hébraeum. Hie videmus
quid faciat desperatio. Nam ex amoro in furias
prorumpit scelerata mulier. Unde clare patet
quam belluinos impetus secum trahat libido, ubi
laxatae sunt habenae. Oerte ubi semel regnum
oecupavit Satan in miseris hominibus, tue illuc
raptandis nullum finem faciet, donec eos spiritu
vertiginis et amentiae praeeipites agat. Videmus
etiam quomodo ad pertinaciam reprobos obduret,
quos imperio suo tenet devinetos. Saepe quidem
Deus sceleratis terrorem iniieit, ut crimen suum
trepidatione prodant. Ac fieri j)otest ut in vultu
et verbis huius impurae feminae signa malao conscientiae
apparuerint: ea tarnen duritie ipsam confirmât
Satan, ut consilium perdendi saneti iuvenis
audacter capiat, atque ex tempore fraudem exeogitet
qua insontem opprimât, non secus ac si diu in otio
meditata illi foret exitium. Prius secretum captaverat
ne quis adesset testis, nunc advocat domesticos,
ut hoc veluti praeiudicio sanctum iuvenem coram
marito condemnet. Adde quod maritum involvit
sub reatu, ut pudore cogat de insonte poenam sumere.
Tua (inquit) culpa factum est ut me ludibrio
haberet hie alienigena. Quid reliquum facit marito
nisi ut clausis oculis purgandi Bui causa ad vindictam
properet? Quamvis ergo pavidi sint scelerati
omnes, simul tarnen callum ex stupore suo contrahunt,
ne quis eos impediat metus quominus ruant
contumaciter in omne praeeipitium, et bonis et simplicibus
poterve insultent. Notanda autem nobis
est haec saneti viri probatio, ut nobis curae sit induere
spiritum fortitudinis, qui ne ferrea quidem
impiorum duritie frangatur. Haec etiam altera
tentatio non levis fuit, quod tarn indignam humanitatis
suae mercedem reportât. Probrum mulieris
silentio texerat, ut integrum esset resipiscere, si
fuisset sanabilis: nunc sibi ex modestia sua creatum
mortis discrimen videt. Quod non suceubuit, inde
cognoseimus sincere illi fuisse propositum gratis
Deo servire. Atque idem nobis agendum est: ne qua
hpminum ingratitudo nos ab officio dimoveat.
19. Quum audisset dominus eius verba uxoris
suae. Quum tarn probabilis esset color, non mirum
est tantum valuisse zelotypiam, cuius nimis vehementes
ac fervidi sunt motus, ut se tarn credulum
praebuerit Putiphar uxoris calumniis. Exeusari
tarnen nequit eius levitas, quod servum, quem frugi
et probum esse cognoverat, indieta causa statim in
carcerem detrudit. Decebat certe minus esse uxorium.
Itaque iustam stultae suae faeilitatis mercedem
retulit, quod scortum honorifice aluit uxoris
loco, ac propemodum lenonis partibus functus est.
Ac commune quidem omnibus est hoc exemplum:
docentur tarnen praeeipue mariti, adhibendam sibi
esse prudentiam, ne uxorum arbitrio temere hue
illuc ferantur. Et certe quum passim videmus ludibrio
haberi qui uxoribus nimis obsequuntur, sciendum
est eorum stultitiam iusto Dei iudicio traduci,
ut spiritum gravitatis et moderationis petere discamus.
Nee vero dubium est quin Moses diserte
Putipharis condemnet levitatem, quod statim audita
uxore, excandescit in Iosoph, ac non secus quam si
convictus foret, iraeundiae suae indulget: nam ita
exeluditur omnis aequitas, nulla admittitur iustä
defensio, denique veritas et causae cognitio proeul
reiieitur. Sed quaeritur quomodo zelotypia efferbuerit
Putiphar: imo quomodo uxorem habuerit,
quem prius dixit Moses fuisse eunuchum. Pacilis
solutio est, eunuchos in oriente vocari solitos fuisse
non modo qui castrati essent, vel natura frigidi, sed
quosvis satrapas et magnates. Quare tantum valet
hoc nomen ac si dixisset Moses, unum fuisse ex
aulae proceribus.
20. Et posuit eum in domo carceris. Quanquam
non exprimit Moses quam duriter initio afflictus
fuerit Ioseph, colligere tarnen promptum est non
in libera custodia positum fuisse, sed in obscuram
aliquam foveam detrusum. Pollebat autoritate
Putiphar, insularium habebat in manu sua et arbitrio:
quid clementiae ab homine zelotypo et irae
fervore abrepto sperari potuit? Nee dubium est
quin per manus traditum a patribus fuerit quod
refertur in Psalmo 105, 18 compedibus fuisse inclusum,
et ferrum pénétrasse in animam eius.
Quale vero innocentiae praemium? nam secundum
carnem probitati suae aeeeptum referre potuit quidquid
patiebatur: in hac vero tentatione valde perplexüm
atque anxium coram Deo gemere necesse
fuit. Quanquam autem preces eius non commémorât
Moses: quia tarnen certum est cruce non fuisse
oppressum, neque obmurmurasse, simul probabile
est reeubuisse in spem divini ausilii. Porro haee
una est fultura quae nos in malis sustinet: haec
etiam arma nostra sunt, quae nos invictos praestant,
ad Deum confugere.
21. Et fuit Iehova cum Ioseph. Hoc non fuisse
primo die factum, quo a suis angustiis levatus est
Ioseph, ex teatimonio prophetae nuper citato constat..
Et Dominus eum consulto ad extrema deduci passus
est, ut eum quasi e sepulcro educeret. Seimus
autem sicuti sous lumen clarius in obscuro conspicitur,
sie in miseriarum caligine melius splendere
Dei gratiam, dum praeter spem nobis suecurrit.
Porro dicit Moses: Deum adfuisse servo suo Ioseph,