volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

191 COMMENTARIES IN GENESIN. 192
nihil mirum si saepe in ecolesiis exoriantur turbae,
nbi maior est hominum numerus. Habuit circiter
trecentos servos Abram: familiamLot minime fuisse
parem verisimile est: quid igitur fiet inter quinque,
vel sex millia, praesertim ubi inter se libera capita
confligunt? Caeterum ut nos eiusmodi scandalis
turbari non oportet, ita modis omnibus cavendum
est ne contentiones efferveant. Nisi enim mature
obviam eatur, mox in perniciosum dissidium erumpent.
Chananaeus et Pherizaeus. Amplificandi mali
causa hoc addidit Moses. Tantum enim contentionis
ardorem fuisse admonet, ut ne praesentis quidem
exitii metu restingui poterit, vel sedari. Totidem
cincti erant hostibus quot habebant vicinos.
Nihil ergo ad eos perdendos deerat, nisi occasio
quam ipsi suis rixis praebebant. Sic homines dementat
caecus furor, ubi semel praevaluit rixandi
intempéries, ut mortem oculis subiectam secure
contemnant. Caeterum etsi non semper obsident
nos Chananaei, versamur tarnen inter hostes quamdiu
peregrinamur in mundo. Quare si qua nostrae
et fratrum salutis cura tangimur, cavendae sunt
contentiones, quae nos Satanae iugulandos praebent.
8. Et dixit Abram ad Lot. Docet primum
Moses, ubi iurgium ortum esse videt Abram, agere
officium boni patris familias, quod pacem componere
studeat inter domesticos: deinde sua moderatione
quaerere tollendi mali remedium. Quanquain
autem soli servi litigabant, non tarnen frustra
dicit, Ne nunc sit contentio inter me et te: quia
vix fieri potest quin a domesticis contagio rixae ad
dominos perveniat, quamvis alioqui bene inter se
consentiant: nee tandem posse integram manere
amicitiam praevidet, nisi in tempore mederi studeat
serpenti malo. Caeterum vinculum sanguinis commémorât:
non quia hoc solum valere debuerit ad
fovendam inter eos pacem, sed ut magis flectat et
molliat nepotis sui animum. Nam ubi minus efficax
est apud nos timor Dei quam par esset, utile
est alia etiam adminicula colligere quae nos in officio
contineant. lam vero quum hac lege adoptati
simus omnes in Dei filios, ut alii aliis mutuo fratres
simus, minoris est apud nos haec sacra coniunctio
quam deceat, nisi ad sedandas contentiones sufficiat.
9. Numquid non omnis terra. Haec ilia est
quam dixi moderatio, quod Abram iurgii placandi
causa iure suo sponte cedit, nam ut mater omnium
certaminum est ytlovtwCa, hoc est vincendi cupiditas
et ambitio: ita ubi quisque placide ac moderate
aliquid de proprio iure cedit, inventum est optimum
remedium omni amarulentiae tollendae. Poterat
quidem honesto praetextu Abram ius suum quod
remittit pertinacius tueri: sed pacis redimendae
causa nihil detroetat: ideo optionem uepoti suo permittit.
10. Et levavit Lot oculos. Sicuti. non parva
laude digna fuit Abrae aequitas, ita merito eulpanda
est inconsideratio Lot, quam hie describit Moses.
Debuerat potius modestia certare cum patruo, atque
ita naturae ordo ferebat, verum perinde ac si modis
omnibus esset superior, priores sibi partes usurpât :
et regionem quae uberior videtur ac magis amoena,
sibi eligit. Ac profecto necesse est, quisquis cupidius
intentus est in sua commoda, erga alios esse
inhumanum. Nee dubium est quin haec iniquitas
pupugerit animum Abrae, sed tacitus devoravit, ne
quam forte novae offensioni occasionem daret. Atque
omnino ita nobis agendum est, quoties eos
quibus coniunoti sumus, videmus non satis officii
esse memore8: alioqui nullus erit turbarum finis.
Quod paradiso Dei comparât planitiem Sodomae
vicinam, multi interprètes exponunt, quasi dixisset
eximiam, ac in primis fertilem : quia Hebraei quidquid
excellit, divinum appellant. Ego tarnen locum
notari puto, ubi initio locatus fuit Adam. Neque
enim generalis similitudo ponitur a Mose, sed dicit
regionem illam fuisse irriguam: sicuti de primo
hominis domicilio idem narra vit, quod fluvius in
quatuor partes divisus illud irrigaret, idem etiam
addit de parte Aegypti. Unde clarius liquet, una
tantum in specie locum hunc cum aliis duobus
conferri.
13. Viri autem Sedom. Putabat Lot se beatum
esse, quod tarn opima contigisset habitatio: sed tandem
disci t electionem, ad quam tern ere non minus
quam cupide festinaverat, infeliciter sibi cessisse:
quia negotium habet cum superbis perversisque hospitibus,
quorum mores ferre longe durius erat quam
cum terrae sterilitate luctari. Ita dum sola prospectus
amoenitate ducitur, dat poenas stultae suae
cupiditatis. Ac discamus hoc exemplo non credendum
esse oculis nostris, sed cavendas potius esse
eorum illecebras, ne incautos multis malis circumveniant:
quamadmodum Lot, quum se putaret paradisum
incolore, usque ad inferos prope demersus
est. Sed videtur mirum, quum extremis sceleribus
damnare velit Moses Sodomitas, cur eos dicat malos
fuisse coram Domino, cur non potius, coram
hominibus? nam quum ad Dei tribunal venitur,
omne os obstrui oportet, ac totum mundum damnationi
esse obnoxium, quare videtur extenuandi
causa sie loquutus Moses. Sed res aliter habet:
intelligit enim non laborasse communibus vitiis,
quae passim grassantur inter homines, sed exsecrandis
sceleribus fuisse deditos, quorum clamor ascenderet
usque in coelum (ut postea videbimus) et vindietam
a Deo exposceret. Quod autem eos Dominus
ad tempus tulit : neque id modo, sed fertilissimam
regionem incolere passus est, qui tarnen luce
et vita plusquam indigni erant: hinc discamus non
esse cur sibi blandiantur impii, quum eos Dominus
\