volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

601 COMMENTARIUS IN GENESIN. 602
prophetae eius ruinis finom facere reditum ab exsilio
babylonico: sed quum regni instaurationem non
aliter quam templi et sacerdotii promittant, ut solida
Veritas nobis constet, necesse est totum tempus a
liberatione usque ad Christi adventum compleoti.
Perversa igitur non uno tantum die, neque in uno
capite, sed diu et varus modis corona fuit, donee
earn Deus Christo suo regi legitimo aptaret. Et
certe Isaias Christi originem describit longe ab omni
regio splendore alienam: Orietur (inquit) virga e
trunco Isai et surculus e radieibus eius ascendet
Isai. 11, 1. Cur Isai potius quam Davidem nominat,
nisi quia ex rustico privati hominis tugurio
potius quam illustri palatio proditurus erat Messias?
Cur arbore excisa, nihil praeter truneum et radices
residuum facit, nisi quia ad Christi usque manifestationem
fere pedibus calcanda erat regni maiestas?
Si quis excipiat, aliter sonare verba Iacob, solutio
in promptu est, quidquid unquam Deus de externo
ecclesiae statu promisit, ita fuisse restringendum ut
iudicia sua interim exerceret puniendis hominum
peccatis fidemque suorum probaret. Fuit quidem
haec non levis tentatio, quum tribus Iuda in tertio
successore, majore regni parte nudata fuit. Gravior
etiam sequuta est, quum regis filii in patris conspectu
iugulati sunt, ipse oculis effossis Babylonem
tractus est, totumque regium genus tandem servituti
et exsilio addictum. Omnium vero gravissima,
quum reversus in terrain populus, minime cerneret
quod speraverat, sed in tristi dissipatione iaceret.
Caeterum tunc sancti fidei oculis sceptrum sub
terra absconditum contemplantes, non conciderunt,
vel fractis fuerunt animis, ut désistèrent a suo
oursu. Videbor forte nimis largiri Iudaeis, quia
realem (ut vocant) dominationem continuo tenore
non statuo in tribu Iuda. Nostri enim, ut évinçant
stulta adhuc Iudaeos Messiae exspectatione teneri
suspensos, in hoc insistunt, a tempore Herpdis
cessasse imperium illud, de quo vaticinatus erat
Iacob: quasi vero quingentis ante anuis tributarii
non fucrint: quasi etiam non exstincta fuerit regii
generis dignitas quamdiu grassata est Antiochi tyrannie:
quasi denique Asmonaei sibi non usurpaverint
et titulum honoris et potentiam, donee Bomanae
ditionis facti sunt Iudaei. Nee vero suffi ci t quae
obtenditur solutio, disiunotim promitti vel regnum
vel mediocre aliquod regimen: ex quo autem deletum
fuit regnum, superstates mansisse scribas. Ego
enim, notandi inter legitimum regnum et tyrannidem
discriminis causa, adiunctos fuisse cousiliarios agnosco,
qui publicum statum rite et ordine administrent.
Quod ergo ex Iudaeis quidam exponunt,
ius regnandi datum esse tribui Iuda, quia nefas
fuerit alio transferri, non autem quod gloriam
coronae semel erectam perpetuari necesse fuerit,
aliqua ex parte huic sententiae subscribere necesse
arbitror. Dico aliqua ex parte: quia nihil hoc
cavillo proficiunt Iudaei, ad figmentum venturi sui
Messiae trahentes vetustum regni excidium. Tenendum
enim memoria est quod prius admonui, dum
Iacob usque ad Messiae adventum sustinere vult
suorum animos, ne longioris morae taedio deficiant,
specimen in temporali regno proponère: ac si
dixisset, non esse cur Israelitae collapso Davidis
regno spes suas hue illuc inclinent: quia non alia
succedet mutatio quae Dei benedictioni respondeat
donee appareat redemptor. Quod duriter aliquot
annos ante Christum exhibitum vexata gens fuit,
ac serviliter oppressa, mirabili Dei consiHo factum
est, ut continuis stimulis ad optandam redemptionem
pungerentur. Interea stare oportuit aliquod gentis
corpus, in quo vigeret promissio. Nunc quum patria
extorres per quindecim fere saecula dissipati, absque
politia iaceant, quo praetextu somniant ex
vaticinio Iacob venturtim sibi redemptorem? Equidem
ut eorum calamitati non libenter insulto, ita
nisi ea subacti oculos aperiunt, libère pronuncio,
dignos esse qui millies absque remedio pereant.
Fuit autem haec continendae fidei valde apposita
ratio, quod Dominus filios Iacob in unam tribum
oculos coniicere voluit, ne alibi salutem quaererent:
ac ne qua eos vaga imaginatio circumageret. Quo
etiam fine celebratur huius familiae electio, dum
saepius in Psalmis confertur cum Ephraim et reliquis,
ac praefertur. Nobis etiam ad fidei certitudinem
non parum utile est, dum Christum duobus
annorum millibus, antequam prodiret, audimus non
modo promissum fuisse, sed designata eius origine,
quasi digito ostensum.
M erit aggregatio popuhrtm. Hic vero non
unius tantum populi regem fore prominciat, sed
cuius auspiciis colligendae sint variae gentes, ut
8imul coalescant. Scio quidèm varie ab interpretibus
vocem exponi: sed qui deducunt a radice TTO
ut sit debilitatio, quod de salutifero Christi principatu
dictum erat, perperam et absurde ad sanguinariam
qua crêpant superbiam detorquent. Si
obedientiae nomen placeat, (ut alibi) idem manebit
sensus cum illo primo quem sequutus sum. Nam
haec colligendi ratio est, dum in obsequium consentiunt
simul qui prius ferebantur in diversa studia.
Etsi autem antebac tribus ex se orituras Iacob
amplificandi gratia vocavit populos, latius tarnen
extenditur ista oollectio. Nam corpus populi per
familia8 complexus, quum de ordinario principatu
Iudae verba faceret, nunc novi regis fines ampliat:
ac si diceret, fore ex tribu Iudah reges, qui inter
fratres emineant, et quos adorent eiusdem matris
filii: sed tandem successurum qui sibi alios populos
subiiciat. Hoc autem scimus in Christum competere,
cui promissa fuit mundi haereditas, sub cuius
iugum redactae sunt gentes, ad cuius nutum aggre-