volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

321 OOMMENTARIUS IN GENESIN. 322
postea sepelivit Abraham Sarah uxorem suam in spelunca
agri duplici coram Mamre: haec est Hebron in
terra Chenaan. 20. Et confirmâtes est ager, et spelunca
quae erat in eo, ipsi Abraham in haereditatem
sepulchri a filiis Heth.
1. Et fuit vita Sarah. Mirum est cur Moses,
qui uno verbo indicat mortem Sarae, tam mulfcis
prosequatur sepulturam: sed posterius non esse supervaouum
mox videbimus. Mortem suo more cur
tam breviter attingat, nescio: nisi quod plus considerandum
relinquit lectoribus quam exprimat. Videbant
sancti patres mortem sibi cum reprobis
communem esse. Neque tarnen fuerunt deterriti :
quin vitam aerumnis refertam aegre trahentes, ad
metam intrépide pergerent. Unde sequitur, mêlions
vitae spe animatos, fatigationi non cessisse.
Saram annos centum viginti septem vixisse dicit
Moses: quia autem ad singulos numéros repetit
nomen annorum, fabulantur Iudaei hoc ideo factum,
quod tam formosa fuisset anno centesimo
quam vigesimo: in flore autem aefatis tam pudica
quam anno septimo. Hoc illis. solenne est, dum in
ornanda gente sua se probare volunt argutos, frivolas
ineptias comininisci, quae pudendam inscitiam
prodant: sicutihoc loco promis ignaros linguae
suae esse quis non diceret, in qua trita est eiusmodi
repetitio? Quod etiam alii in voce D'TI argutantur,
minime solidum est. Cur vitas plurali numéro
Hebraei pronuncient, ratio non videtur mihi posse
melior reddi, quam quod Latini quadrigas dicant
non quadrigam. Scio multiplicem esse hominum
vitam, quia praeter animam vegetativam, deinde
praeter sensum quem habent cum brutis animalibus
communem, mente quoque et intelligentia praediti
sunt. PlauBibilis quidem argutia, sed quae nihil
habet solidi. Plus coloris habet eorum opinio, qui
varios vitae humanae eventus notari putant: quae
quum nihil habeat stabile, sed inter assiduas vicissitudines
aestuet, merito in plures vitas dividitur.
Ego tarnen simplici linguae usu contentus sum,
cuius non semper curiose quaerenda est ratio.
2. In Ciriath-arbah. Ex decimo quinto capite v.
54. Iosue, apparet m agis antiquum fuisse urbis nomen
, quae postea Hebron vocari coepit. , Caeterum
de etymologia non convenit. Quidam ab urbe
quadruplici deductum esse putant nomen: sicut
TQITIOXW Graeci appellant urbem tribus ordinibus
distinctam, et regionem Decapolim a decern urbibus.
Aliis placet nomen esse gigantis Arbah, quern
vel tyrannum, vel conditorem urbis fuisse existimant.
Alii a quatuor patribus nomen loco datum
fuisse malunt, qui illic cum uxoribus fuerunt sepulti,
Adam, Abraham, Isaac et Iacob. Ego de re
incerta et non admodum necessaria sententiam
libens suspendo. Hoc vero ad praesentem histo-
CcUvmi opera. Vol. XXIII.
riam magis interest, quomodo alibi mortua sit Sara,
quam ubi domicilium habebat Abraham. Si quis
excipiat sedem ambos mutasse, refragantur Mosis
verba, qui venisse dicit Abraham ut mortuum suum
lugeret. Nam hinc colligere promptum est morti
non interfuisse: nee verisimile est tabernaculis
solum fuisse disiunctos, ut lugendi causa decern aut
viginti passus . conficeret, neglecto potiore officio.
Hac de causa suspicantur quidam, peregre tunc
fuisse profectum. Mihi vero magis videtur probabile
tunc illis hospitium fuisse in Hebron, vel saltern
in valle Mamre, quae urbi vicina est. Postquam
enim exiguum illi tempus ad respirandum
datum erat, mox ad solitas peregrin ationes redire
coactus est. Et quamvis taceat Moses iusta mariti
officia Abraham praestitisse vivae adhuc uxori:
omitti quod indubium et pro certo habendum erat
existimo, .et de luctu verba fieri, quoniam res coniuncta
erat cutn cura sepulturae. Seorsum quidem
habitasse postea videbimus: non quod regionibus
dissiti forent, sed quia in propriis tentoriis, licet
contiguis, singuli degerent. Neque id dissidii vel
rixarum signum fuit, sed familiae amplitudini magis
imputandum est. Nam ut mnltum negotii habuit
Abraham in regondo tot servorum grege, ita uxori
nihilo facilius fuit ancillas habere sub casta et honesta
custodia. Ipsa igitur copia, quam simul
misceri tutum non erat, iamiliam partiri eos coegit.
Sed quorsum attinuit, lugendi causa ad cadaver
accedere? annon, ut dolorem ipsum minime provocaret,
satis tristis acerbaque mors uxoris fuit? potius
quaerendum erat eius leniendi remedium, quam
ut indulgentia foveret atque etiam augeret. Respondeo,
si Abraham ad uxorem mortuam venit,
ut largiorem fletum eliceret, sibique cor scinderet
novis vulneribus, non esse probandum exemplum.
Si vero et uxoris mortem privatim deflevit, quantum
ferebat humanitas, ac in eo sibi moderatus
est: deinde communem humani generis maledictionem
prosequutus est voluntario luctu, nihil in
utroque esse vitii. Nihil enim tristitiae ex mortis
intuitu sentire, barbaries est magis ac stupor quam
animi fortitudo. Caeterum quia homo fuit Abraham,
fieri potest ut modum excesserit. Et tarnen quod
paulo post subiicit Moses, eum surrexisse a mortuo
suo, ad laudem moderationis pertinet: idque Ambrosius
prudenter expendit, hoc exemplo nos doceri,
perverse eos facere, qui se in mortuis lugendis nimium
occupant. lam si tunc finem dolori imposuit Abraham,
seque cohibuit quum adhuc obscura esset resurrectio
: nulla excusatione digni sunt, qui hodie fraenum
impatientiae suae laxant, ex quo nobis in
Christi resurrectione tain plena consolatio suppetit.
3. Loguutus est ad filios Heth. Quo ritu sepelierit
corpus uxoris Abraham, silet Moses: tantum
in recitanda sepulchri emptione prolixe insistit. Qua
21