volumen xxiii. - Archive ouverte UNIGE

209 COMMENTARIUS IN GENESÏN. m
las iactantur : sed quia sedatur trepidatio in eorum
animis : et quemadmodum pluris est Dei praesidium
quam omnia pericula, sic timorem fiducia
exsuperat.
2. Dominator Deus. Hebraicus textus habet
niiT yiK. Ex qua appellatione colligitur, notam aliquam
divinae gloriae insculptam fuisse visioni, ut
Abram nihil de autore ambigens, intrépide in hanc
vocem erumperet. Nam quum mirus fallendi artifex
sit Satan, ac tot praestigiis sub Dei nomine
illudat: certum ac notabile discrimen constare
oportuit veris ac coelestibus oraculis, quae sanctorum
patrum fidem ac mentes ftuctuare non sinerent.
Ergo in visione cuius fit mentio, patefacta
fuit Àbrae Dei maiestas, quae ad fidei eius certitudinem
sufficeret. Non quod Deus qualis est apparuerit,
sed quatenus capi poterat humano sensu.
Sed parum modeste se gerere videtur qui tarn
magnifica promissione posthabita, de orbitate conqueritur,
et Deo obstrepit, quia nullum hactenus dederit
semen. Quid optabilius fuit quam recipi in Dei
tutelam, et eius fruitione beatum esse? Parum igitur
verocunda videtur obiectio, dum Abram, quasi
oblatum illud sibi incomparabile bonum parvifacieDS,
non acquiescit, donee sobolem habeat. Sed
excusari primum posset Abrae libertas, quod curas
quibu8 angimur, et molestias quibus gravamur, in
, sinum suum effundere Dominus permittit. Deinde
considerandus est finis querimoniae: neque enim
simpliciter solitarium ee esse docet : sed quia omnium
promissionum effectus a semine pendebat, non immerito
tam necessarium pignus sibi dari postulat.
Nam si mundi benedictio et salus non aliunde
quam ex semine speranda est, ubi praecipuum istud
caput sibi déesse videt, non mirum est alia quasi
evanescere, saltern non placare eius animum, nee
vota satiare. Atque haec eadem ratio est cur Deus
non modo aequi boni consulat servi sui querimoniam,
sed precationem statim propitius exa'udiat. Tribuit
quidem Abrae Moses affectum, qui naturaliter omnibus
insidet: sed hoc non obstat quin altius spectarit
dum tantopere haeredem appétit ex se progenitum.
Et certe non exciderant eius memoria
promis8ione8 illae: Semini tuo dabo terram hanc.
Item: In semine tuo benedicentur omnes gentes:
quarum prior sic reliquis omnibus annexa erat, ut
sublata illarum fidem labefactaret: posterior vero
totum gratuitum salutis pignus in se continebat.
Ideo rite Abram quaecurique promittit Deus illic,
includit.
Et ego incedo orbus. Loquutio est metaphorica.
Vitam nostram similem esse stadio scimus. Abram
quum proveetae iam esset aetatis, dicit se eousque
progressum ut pauxillum sibi ex cursu restet. Iam,
inquit, prope ad metam perventum est: confecto
itaque vitae cursu orbus moriar. Adiungit indigni-
Galvini opera. Vol. XXIII.
tatis augendae causa, hominem alienigénurn sibi
haeredem fore. Neque enirn dubito quin Dameseç
gentile sit patriae nomen: non autem proprium
matris, ut falso putarunt quidam: ac si diceret: Né
unus quidem ex consanguineis meis haeres mihi
obtinget: sed homo Syrius ex Damasco. Forte enim
eum Abram in Mesopotamia emerat. Simul vocat
filium Mesec: de quà voce non convenit inter
grammaticos. Quidam a ppW deducunt, quod est
discurrere, et vertunt oeconomum, vel procuratorem :
quia hue et illuc ad negotia discurrat qui amplae
domus ouram sustinet. r Alii a pw, et pocillatorem
vertunt: quod mihi videtur parum congruere. Diversant
interpretationem magis amplector, quod
vocetur filius derelictionis : quia ptî'O interdum pro
relinquere sumitur. Quanquam non intelligo sic
dici, cui omnia relicturus sit Abram : sed quia non
alibi residuam spem habeat. Perinde est igitur (meo
iudicio) ac si vocaret filium orbitatis quia hoc
desertae et sterilis domus testimonium erat, hàereditatem
ad hominem extraneum devolvi, qui
locum vacuum et derelictum occupet. Postea contemptim
vocat servum, aut vernam, Filius, inquit,
domus meae, haeres meus erit. Contemptim ita loquitur:
ac si diceret: Misera est mea conditio, cui
ne liber quidem homo succedet. Quaeritur tarnen
quomodo et Damascenus et vorna Abrae fuerit.
Solutio duplex est, filium domus vocari, non qui in
ea natus sit, sed tantum in ea educatus: vel ex
Damasco oriundum esse, quia ex Syro pâtre ortus
erat.
4. Non erit haeres tuus iste. Hinc colligimus
probatum fuisse Deo votum Abrae. Unde etiam
sequitur illud alterum, non carnis affectu impulsum
fuisse Abram ad hanc precationem, sed pio sanctoque
benedictionis, quae promissa erat, fruendae desiderio.
Nec tantum illi promittit Deus semen, sed
ingentem populum qui numéro et multitudine aëquare
possit Stellas coeli. Qui allegorice exponunt
coeleste promitti semen, quod stellis confertur, fruantur
suo sensu: nos vero teneamus quod magis
8olidum est, stellarum conspectu adiutam fuisse
Abrae fidem. Nam quo melius suos Dominus afficiat,
et efficacius penetret in eorum mentes, postquam
aures pulsavit verbo suo, simul etiam externis
symbolis excitât oculos, ut auribus consentiant. Quare
non supervacuus fuit stellarum adspectus, sed hac
cogitatione ferire de buit animum Abrae Deus (qui
solo verbo tam numerosum exercitum repente produxit,
quo coelum prius inane et vastum ornaret)
nonne poterit vacuam domum sobole replere? Caeterum
necesse non est nocturnam fingere visionem,
quia tunc apparuerint stellae quae interdiu oculos
fugiunt: nam quum hoc in visione gestum fuerit,
mirabilè speculum habuit Abram, quod res absconditas
palam monstraret. Itaque quamvis pedem
14