Melding for året 2007 - Sivilombudsmannen

2007–2008 Dokument nr. 4381er rett å knytte vilkår om buplikt til overtaking avein eigedom styret meiner ikkje kan drivast medøkonomisk overskot.»Til spørsmål 1 svarte fylkeslandbruksstyret:«Når søkjaren gjev klårt uttrykk for at han ikkjeønskjer eller kan busetje seg på eigedomen, medanstyresmaktene konkluderer med at fast busetjingmå til for at konsesjonslova sine føremålskal vere oppfylt, meiner vi det må vere rettast ånekte konsesjon. Vi har forstått sentrale konsesjonsstyresmakterslik, at dersom ein finn detklårt at lovføremåla vert best ivaretekne ved atdet vert fastsett vilkår som for søkjaren framstårsom tyngande, må vilkåra føreleggast han for uttalefør søknaden vert avgjort. Dersom slike vilkårikkje vert akseptert av søkjaren, bør ein helleravslå søknaden enn å gje konsesjon på vilkårsom nemnt. I gjeldande rundskriv, M-5/2003 erikkje dette synspunktet kome til uttrykk, men iOt.prp. nr. 79 (2002-2003) er det i merknadenetil § 11 sagt: «Bestemmelsen tilsvarer gjeldendekonsesjonslov § 9. Motiver og praksis knyttet tilbestemmelsen er relevante for tolkningen av bestemmelsen.»Når vi så går tilbake til punkt 5.3 irundskrivet M-4/2001, sit vi att med den ovannemndeforståinga.Dersom søkjaren ikkje kan eller vil flytte til,må ein vel dessutan rekne med at ei konsesjonsmeddelingmed vilkår om busetjing vil resultere ibrot på konsesjonsvilkåra, og påfølgjande sanksjonssak,jf konsesjonslova § 16. Det kan likneein unødig prosess.»Til spørsmål 2 hadde fylkeslandbruksstyret følgjandemerknad:«B vart pålagd å søkje om konsesjon av di hanhadde brote buplikta som oppstod ved hans konsesjonsfrieovertaking av ein ideell del av gnr.78, bnr. 1 i 1984, jf. konsesjonslova av 1974 § 6,og odelslova § 29, andre ledd. I den aktuellekonsesjonssaka har såleis ikkje føresegna i § 5 idagens konsesjonslov vore vurdert. Elles vil vimeine at overtaking av eigedom frå ein onkel vilvere konsesjonsfri i medhald av § 5 første leddnr. 1, slik den også var etter § 6 i 1974-lova.»Til spørsmål 3 uttala fylkeslandbruksstyret:«Vi har lagt til grunn at konsesjonslova opnar forå setje vilkår om busetjing også på eigedomarsom ikkje er økonomisk drivverdige/kan reknastsom jord- og skogbrukseigedomar, slik uttrykketer nytta i konsesjonslova § 5, andre ledd. Tilstøtte for dette har vi m.a. synt til Ombodsmannensin uttale i saka innteken på s. 296 i årsmeldingafrå 2004, sjå vedlagde kopi i ingressen.»Klagarane vart gjeve høve til å kome med merknadertil fylkeslandbruksstyret sin saksutgreiing ogheldt i brev ... fram at «minst fire tilhøve bør gigrunnlag for konsesjonstildeling utan vilkår om buplikti denne 24 år gamle saka»:«1.Eigedomen har ikkje bustadhus, og sjølv omher skulle bli bygt bustadhus, vil ikkje søkjaraneha høve til å utøve yrket eller utdanninga si i detaktuelle området. Når situasjonen er slik, og fylkeslandbruksstyretheller ikkje reknar eigedomensom ein landbrukseigedom i konsesjonslovasi forstand, framstår det som urimeleg å stille vilkårom buplikt. Her manglar ei konkret, individuellvurdering av søkjarane sin situasjon, nokosom etter vår oppfatning strir mot M-2/2004 pkt.4.4. som kom etter EU-dommen den 23.09.2003(Ospelt-dommen).2.Vi oppfattar den rettslege situasjonen slik atnår ein eigedom som ikkje kan reknast som landbrukseigedom(slik situasjonen er her) skifter eigarinnan familien, oppstår det ikkje buplikt, jfr.konsesjonslova § 5, 2. ledd. Ved konsesjonspliktigerverv til utenforståande, kan det derimot stillastvilkår om buplikt også for andre eigedomarenn landbrukseigedomar, jfr. at omsynet til busetnadener nemnt i den generelle formålsregeleni konsesjonslova § 1 og ikkje spesifikt i § 9, jfr.m.a. Sivilombodsmannen si sak 2004-1689.I denne saka har ein den spesielle situasjonenat det er ei overdraging innanfor familien, men atdet likevel er blitt konsesjonsplikt. Fylkeslandbruksstyrethar ikkje vurdert det særskilte momentetat det her er tale om å pålegge buplikt forpersonar som lova fritek frå buplikt. Dette er eitmoment som burde inngått i den samla skjønnsvurderinga.3.Gulen kommune har ikkje nytta seg av rettentil å søkje innført føresegner om 0-konsesjon etterkonsesjonslova § 7. 0-konsesjon er eit mindreinngripande verkemiddel fordi det i slike konsesjonssakerikkje kan stillast vilkår om personlegbuplikt. Etter vår oppfatning bør ikkje ein kommunesom unnlet å innføre moderate verkemiddel(upersonleg buplikt), kunne handheve tyngreverkemiddel (personleg buplikt) så strengt somdenne saka viser.4.Den 25.01.07 avsa EU-domstolen ein domsom i realiteten under kjenner dei danske reglaneom buplikt. Den norske staten var «hjelpeintervenient»for Danmark, venteleg fordi saka vartrekna for å ha direkte verknad for dei tilsvarandenorske reglane.Dommen gir ikkje nødvendigvis grunnlag forå underkjenne dei norske reglane om personlegbuplikt, men i så fall er det nettopp fordi dei norskereglane, i motsetning til dei danske, gir såstore rom for individuelle unntak. Dommen understrekarog innskjerpar m.a.o. retten til å få individuellevurderingar.Ein ber om at Sivilombodsmannen reiser kritikkmot den strenge praktiseringa som harskjedd i denne saka.»Ved brev ... kom Fylkesmannen i Sogn og Fjordanemed følgjande merknader på vegner av fylkeslandbruksstyret:«Til punkta 1 og 2: Når ein søknad om konsesjonhar sin bakgrunn i misleghald av bu- og/eller driveplikta,har vi lagt til grunn at den skal handsamastog vurderast som ein ordinær konsesjonssøknad,og at m.a. rundskrivet M-2/2004 ikkjegjeld i slike saker (jf. punkt 3.1 i rundskrivet).Likeeins har vi rekna med at konsesjonslova sine«slektsfordelar» ikkje lenger gjeld når ein eigar