26.08.2013 Views

Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

"Los hermanos Zubiaurre son vascos, sordomudos y pintores . Esto quiere decir que hay en ellos<br />

tres potencias de mutismo . Ser vasco es, sin más, una renuncia nativa a la expresión verbal . El misterioso<br />

pueblo vascongado posee un idioma elemental que apenas sirve para nombrar las cosas materiales, y es<br />

por completo inepto para expresar la fluencia fugitiva de la vida interior . Por otra parte, no es la<br />

pintura complacencia en la mudez de las cosas y una divina organización de la taciturnidad" 63.<br />

Baina topiko arruntez josiriko aipamenak nahi adina luza balitezke ere, euskal Pizkundearen<br />

garaiko idazleek batez ere, Barojatarren eta Unamunoren euskararen gaieztasunari buruzko ihardunari<br />

erantzun beharrean gertatu ziren, batez ere, euskaldungoan iritzi horiek gure hizkuntzaren prestigioari<br />

egiten zioten kalteaz oharturik. Beraz, ez da apologisten craso berri baten zentzuan hartu behar,<br />

hizkuntzaren normalizazio soziolinguistikoan hizkuntzaren prestigioak duen garrantziaz oharturiko<br />

euskal intelektualen erantzuntzat baizik .<br />

2 .2 .2 . Euskal intelektualen erantzuna<br />

Espainiako 98ko belaunaldiko partaide nagusi diren hauen iritziak erantzuteko idatzi zuen<br />

Aitzolek "La muerte del euskera o los profetas de mal agüero" deritzan entsaioa eta zatika 1931 ko<br />

abenduaren 7tik 28ra argitaratua El día egunkarian .<br />

Baroja anaien eta Unamunoren argumentua euskarak kultur bideak urratzeko ez duela balio da :<br />

"El euskera no sirve de vehículo de la cultura" 64.<br />

Eta argumentu horren inguruan 1931ko unte horretan bertan euskal intelektualak asaldatuko dituen<br />

erasoari ekiten diote Unamunok iraileko 18an Madrileko Korte Nagusietako hitzaldi<br />

ospetsauarekin ; Baroja anaiek aldiz, hitzaldiak eman zituzten ; Píok Barcelonan, Rikardok berriz,<br />

Irunen .<br />

<strong>Euskara</strong>ren iraupenaren inguruko iritzi etsikorrez gain, Unamuno da zalantzarik gabe, euskararen<br />

berareri ezgaitasunari buruz gogorrenik craso zuena eta iritzi pertsonal hori argudio linguistikoez<br />

aurkeztu zuena:<br />

"El argumento Aquiles que Unamuno esgrime contra nuestra lengua nacional, es el de la<br />

incompatibilidad entre ella y la cultura . Se basa para lanzar semejante afirmación en las siguientes<br />

razones : el euskera no posee palabras abstractas ; el euskera no posee palabras que encierren ideas de<br />

universalidad . Por lo tanto, una lengua que no está dotada de estos elevados elementos de expresión,<br />

no puede ser compatible con la cultura.<br />

Los idiomas que no son capaces de fecundar la cultura, en su doble aspecto científico y literario,<br />

llevan en sus entrañas la enfermedad mortal que causará su muerte inevitable" 65 .<br />

Beraz, Unamunok euskarak kontzeptu orokorrak eta unibertsalak adierazteko balio duten hitzgabezia,<br />

hots, hitz horiek latinetik edo erromantzeetatik mailegatu beharra aipatzen du euskararen<br />

ezgaitasun horren frogatzat.<br />

Pío Barojak berriz, "es una lengua que carece de potencialidad de expresión" esana du, eta<br />

euskaldunaren defrnizioan ere pentsamentuak eta sentimentuak adierazteko motza den nortasuna<br />

hartzen du eredutzat:<br />

63<br />

64<br />

65<br />

«Yo no sé -dice él mismo- definir de un modo sintético el caracter de los vascongados ; si sé<br />

que casi todos tienen un fondo guerrero, que casi todos en el campo tienen algo de bruma en su cerebro,<br />

que hablan poco, que peroran poco, que son serenos, pensativos y silenciosos .<br />

Ibidem, 267 . or .<br />

AITZOL; «La muerte del euskera" in El Día, 1931-11-7tik 28ra bitartean folleto moduan argitaratua . Idazlan<br />

guztiak, Erein, 1986, I., 335-381 . or.<br />

Ibidem, 357. or.<br />

1 06

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!