Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

-Euzkerea galdu. . . Oittura deunak berarekin batez .
Uritik ata irten nuban txaideko (kaleko) larritasunak ittotzen nindubala . Bai nijuan uri billaldiak
ziar, toki gentzatsubetatik ; illunabarra zan eta urrun itxasuan eguzkiyak bere suba itzaltzen ziarduben .
Nijuala nijuala, nigan oso barrenduta, usterik ezaz bide-ertzeko arri baten exerita amonatxo
zimel bat dakust bekoki matrail eta ezpain zimurtubetan aldiyaren irain- agiriya sakon-askorik
zaraman-arren, arenak ziran arpegikera ta begirakun eder-maitagarriyak! Etengabe negarrez zegon
gaxua . . .
- Nor zera . . .? Nora zuaz . . .? Zergatik dagizu negar . . .? Galde niyon .
Eta berak erantzun:
- Euzkerea naiz. Neronen semeak uri eder orretatik botatzen naute, izena bera ere zor ditan uri
mattiatik. Negar-egiteko ziyorik bai-det, beraz . . .
Eta . . . izontzitsubak legun-legun ziarkatzen zuten itxaso urreztubaren ertzian . . . gasterik . . .
ederrik. . . arrorik bere bura zerakusen uriyantz begi bustiyak itzulirik . . .
- Agur -ziyon, diadar mingots batez,- Agur, alaba eskarge ori . . .! Eguzki-jaustiaren
urregorriyak bilduta, iñoiz baño distitsu, ameskarri ta sotillagua akustan ori . . .Bai ba! jaurti bai-naun
euregandik . . .nerau! ire apaña itsusitzen niñan orban bakar au . . .!
Ta ixilune bat eginda, neri berriro bularren zeuzkan lore eder erdi-igartu batzubek erakutsiyaz :
- Ok dira -esan zidan- euzkotarren oittura garbiyak ; jaurtitzen nauten tokiyetatik neronekin
eraman oi-dittut, ezpai-dittuzte berok ibazi curen ama ezesten duten semiak . . . orrela zigorkatzen
ditu Goikua'k . . .
Ori izan zan gau artako nere ametsa . Naigabiak esnarazi zidan eta amets utza zala igerri
nubanian, poz aundi batek bete zidan biyotza .
Baño, geroztik ere, uri-billaldetan nenbillela, eguzkiyaren itzaltze argitsuba ikusten, bat-batez jo
izan-dit buruba oldozkun itzaltsu batek . . .
-Ez ete det iñoiz, esanik nabillela, gau artako amonatxo zimel mattagarriya, bide onetantxe,
uritik igeska, negarrez eta bular-gañian lore igarrak daramazkila, aurkituko . . .?
OHARRAK
Bertsioak:
Bakarra 29 , Euzko Deyako 1918koa .
Ohar tematikoak :
Lizardik 1918an "Ipuyak eztiran ipuyak" izenburu orokorraren baitan bi narrazio atera zituen
Jauregi zarra(1), Amonaixo zimel mattagarriya 30 . Eiztariyak sukaldari 31 izenburudun irri-jorrazko
kontakizuna ere unte berean argitaratu zuen .
29
30
31
Euzko Dryq 1918-7-1, 54, (6 . or.)
Euzko Deya 1918-1-1, 42, (8 . or .)
Euzko Drya,1918-12-16, 65, (6 . or .)
493