Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

Umetandikan
nekin daramat
eresitxo bat
biotzean :
udazkeneko
iluntze baten
nabaitu nuan
barrenean .
("Nere eresia", 1-8, 5)
Arrese-Beitiaren Olerkiak liburuan ere agertzen da honelako moldea erabilirik, nahiz eta oso
bakana den bai Jautarkol, bai Arrese-Beitiaren lanen artean .
Arrese-Beitiaren liburutik "Uda barriari" deituriko olerkian hautatu dugun eredua :
"Kantatu gura neuke gauza bat
kantatu noa egitera,
kantatu, baña nork al leikean
kantatu, gauza aiñ ederra?"
("Uda barriari", 1-4, 92)
Lizardik ohizko molde hori erabiltzen du Euzko Mendiya deituriko olerkian, baina Sagar-L ore
delakoan, berriz, eraldaturik, eta errimak ugari eta gurutzatuez ematen digu .
Juan Mari Lekuonak "Molde nagusia eta berdina nahasian" deitu duena, Biotzean min dut olerkian
erabili zuenak, berriz, badirudi jatorri herrikoia duela edo berak baino lehenago erabili zuenik izan
zela. Juan Ignazio Barrutiaren Gabonetako ikuskizuna delakoan agertzen da eta Felipe Arrese-
Beitiaren olerkien arrean "Otsoa, aizeria eta tximiño jueza" izenburudun olerkian ikus daiteke
adibidea :
"Otsoa baten kejaz joan zan 10
Tximiño juez artezagana, 10 A
Alboan bizi zan aixeriak 10
Eukan guztia ostu eutsola . 10 A
("Otsoa, aizeria eta tximiño jueza", 1-4, 395)
1 .5 .3 . Lizardiren ahapaldiei buruzko zenbait ondorio
1.5.3.1 . Barietatea nagusi
Ikusi ditugun ahapaldi mota eta molde ezberdin ugariek pentsa arazten digute Lizardik bertsoei
dagokienez aldaketa, hots, barietatea zuela irizpidetzat, erritmoa aspergarri eta zurruna gertatzetik
ihes egitea zuela helburutzat . Ikusi dugu, gainera, ahapaldi ugariz osaturiko olerkietan molde bat
baino gehiago darabiltzala elkarrekin konbinatuz, errimak gurutzatuz, etabar . Barietate honen lekuko
gisa esan genezake, esate baterako, Biotz-Begietan liburuko olerkien arrean molde txikia bakarrik
erabili zuela birritan, gainerako guztiak ezberdinak direlarik .
228