Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

pertsonalean oinarriturik, Lizardiren lirikari buruzko azterketa orokorrari ekiteko beharrezko ziren
langai guztiak eskura lehen aldiz eskura zeudela iruditu zitzaidan .
1 .2. METODOLOGIAREN JUSTIFIKAZIOA ETA AZTERLANAREN MUGAK
1 .2 .1 . Lizardiri buruzko azterlanen artean kokatzea
Lizardiren idazlen literarioari buruzko azterketetan ez da gehienetan ingurumaria, aktibitate
kultural politiko eta literarioaren arteko harremana aintzakotzat hartu izan. Ene ustez, berriz,
ingurumari horrekiko harremanean eta dialektikan berrezartzeak Lizardiren obrak sortu zenean zuen
zentzua berreskuratzen eta haren poetikaren zantzu nagusiak ezagutzen lagun dezake .
Alde batetik, barne muin-muineko lirika egin zuen idazle honen baldintzapenak eta munduikuskera
jaso nahi izan ditut lan honetan . Sarritan, alderdi hau gaingiroki aztertu izan da, benetako
azterketari ekin baino lehenagoko konpromiso huts bat besterik ez balitz bezala . Horregatik, eta
guda aurreko olerkarien belaunaldiari buruzko azterketak behar bezain zehatzak eta dokumentaziorik
gabe egin izanaren ondorioz, sarritan gure garaiari dagozkion aurreiritziez epaitua izan da idazle
honen ekintza pertsonala, kulturala eta politikoa.
Beraz, Lizardiren obraren testuinguruari, hots, biografia, jarrera politiko, kultural eta munduikuskera
ahalik eta gehien aztertzeari garrantzitsua iritzi diot, haren poetika edo ideia poetikoen
taxuerak garaiko joerekiko harremanean eta kontrastean bereziki nabarmenerazten bait ditu alderdi
jakingarri zenbait .
Jose María Agirre "Xabier Lizardi"ren giza-nortasun eta pertsonalitate literarioari egingo zaion
lehen hurbilketa honetan gure helburua idazleak eta haren idazlanak izan zituen baldintzapen
pertsonalak, sozialak, kulturalak eta literarioak ezagutzera ematea da, haren poetika pertsonalaren
eraikuntza azaldu eta justifikatzen dutela uste dugun heinean .
Ingurumariari buruzko azterketetan ohizkoa izan ohi den egilearen bizitza datuak, ingurumari
kulturala eta literarioaren azalpenak, lehen idazlanen argitaralpenak etabarrek badute kasu honetan
zeresan berezia, aide batetik eta nagusiki, Lizardi poeta liriko bat delako eta bere bizitzari eta
ideiei eragin zioten faktoreak ongi ezagutzeak haren obra hobeto ulertzen eta nabarmentzen lagun bait
dezakete, munduan kokatzeko era baten berri ematen bait dute .
Bestetik berriz, Lizardi guda aurreko idazlea da, eta garai hari buruzko bibliografia Sarasolak
dioen 7 moduan ugaria bada ere, gutxitan dago garaiko dokumentu eta lekukotzetan oinarritua .
Halaxe, Lizardiri buruz gehienik ezagutzen den guda osteko bibliografiak haren irudiaren
alderdi batzuk azpimarratu eta beste batzuk itzalean utzi ditu, sarritan balorazio kritikoak kritikoen
aurreiritzi ideiologikoak edo jarrera ikonokiasten lekuko baizik ez direlarik .
Jarrera goraipatzaileak nahiz gaitzesleak benetako Lizardi idazleaz, bere ingurumarian kokaturik
benetan zenaz eta zituen asmoez ez ikusiarena eginik ihardun dute, ene ustez, gaurko perspektibatik
ikusirik Lizardiren idazlanak izan duen harrera arrakastatsuaren errainuan eta hari buruz ezagutzen
diren datu eskasen irudi topikoan fidaturik .
Ibon Sarasolaren iritziko naiz ni ere Lizardiri buruzko bibliografia zabala izanarren M"Lizardiz
ezer gutti dakigu"la esaten duenean 8 . Hala ere, 1978an Sarasolak hitz horiek argitaratu mueriez
geroztik egoki hornitua da Lizardiri buruzko bibliografia, zorionez .
7
8
SARASOLA, I . ; « Lizardiren poemagintzaren aide formalen estudio batetarako" in Homenaje a Julio Caro Baroja,
Centro de Investigaciones Sociológicas, Madrid, 1978, 953 . or.
Ibidem, 953 . or.
4