Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

2 .4 .2 . Euskaltzaleak olerkarien belaunaldiaren ardatz
Zaitegiren 1950ko artikuluaz gain, bada, Martin Ugaldek egiten duen erreferentziak baitesten
duenez, izenburu berekoa den Zaitegiren beste idaztiren bat, eskuizkribu gisa Euskaltzaindian
gorderik dagoena.
Martin Ugaldek egiten duen aipamenari esker dakigu, Zaitegik aztergai honi beroni beste
tratamendu bat eman ziola eta aurrekoan esaniko zenbait gauzaren inguruko argudio gehiago
eskeintzen dituela . Benetan "Aitzolen belaunaldia" deitura egokia ote den da zalantzan jartzen du 209 .
Zaitegiren artikulu berri honetan Koldo Mitxelenaren Historia de la literatura vascan, Aitzolen eta
olerkarien arteko harremana azpimarkatzen dela aipatzen da bermetzat :
209
210
211
212
"Koldo Mitxelena parece estar de acuerdo cuando dice "Historia de la literatura vasca" : "Poesia:
La renovación en este campo coincide con la labor de la sociedad "Euskaltzaleak", dirigida y
animada por José de Ariztimuño ("Aitzol") a partir de 1930" . Desde entonces se han dado a conocer:
Monzón, Ibiñagabeitia, . . ." 210
Mitxelenak ordea, aldi berekotasuna aipatzen du, hots, olerkigintzan egin zen berrikuntza eta
Euskaltzaleak erakundearen ekintzaren arteko harremana lotuz . Zaitegik ere Aitzolen
belaunaldikotzat 1930 urtetik aurrera Euskal Olerti Jaietako sariketetan parte harturikoak izendatzen
ditu :
"Cuáles son los límites de la generación de Aitzol, y su proyecto? : [ . . .]
Los miembros de la generación de Aitzol participaron en los concursos literarios que este
organizó : Lauaxeta, Lizardi, Loramendi, Patxi Etxeberria, Zaitegi, Jauregi, Otamendi, Orixe,
Lekuona anaiak, Tapia-Perurena, Jakakortajarena, Loidi, Erkiaga, Gaztelu, Onaindia, Enbeita,
Zugasti, Arozena, Labaien, Pagadizabal, Urkidi, Ametzaga, Barrensoro Arrizubieta, y otros fueron
celebrados 211 .
Zaitegiren bigarren saio honek Koldo Mitxelenaren Historia de la Literatura Vascan 212 bere
ustearen baitespena aurkitu uste du . Hala ere, Koldo Mitxelenak, ohi zuen zehaztasunez, "a partir de
1930" dio eta horrekin hitz gutxitan zehazten du nondik norakoa izan zen Aitzolen gidaritza eta
eragina Euskaltzaleak erakundearen barruan .
1950ko artikuluan aurkezturiko se¡ puntu garrantzitsu haietan belaunaldi bat osatzen zutela ongi
frogaturik zuela onar badaiteke ere, Zaitegiren bigarren artikulu honek belaunaldiaren deitura
Aitzolen belaunaldia egoki ote den, jartzen du zalantzan .
Olerkariak plazaratzea, ezagutzera ematea Euskaltzaleak taldearen zereginari lotua dago
zalantzarik gabe, eta 1930 urteaz geroztik, Aitzolen gidaritzari ere bai. Hala ere, olerkari gisa
izendatu dituenetako asko lehendik ezagunak ziren, aldizkarietan obrak argitaratzen zituzten . . .
Euskaltzaleak erakundeak eman zien proiekzioak bildu zituen belaunaldi batean : xede euskaltzale,
kulturzale eta literario batzuen peskizan jarri zituen .
" . . .Habrá una generación de poetas en nuestra hermosa lengua que corresponda al liderazgo de Aitzol, o no se trata
más que de una ilusión mía? . . . .Yo estoy en que sí. Aitzol creó un buen número de poetas a través de su "Olerti
Eguna", o "Día de la Poesía Vasca" . La mayoría de ellos eran desconocidos, y después_ están entre los mejores poetas
del país, y no es aventurado decir que florecieron en derredor de Aitzol durante 1930-1936, durante siete años .
Habrá que llamar de algún modo a este importante grupo de poetas euskaldunes" . ZAITEGI, J . "La generación de
Aitzol" in UGALDE, M . ; "Biografía de Aitzol" in AITZOL ; Idazlan Guztiak, I, 67 . or.
Ibidem, 65 . or.
ZAITEGI, J .; Ibidem, 65 . or.
MITXELENA, K . ; Historia de la literatura vasca, Minotauro, Madrid, 1960, 146 . or.
"La renovación en este campo coincide con la labor de la sociedad Euskaltzaleak, dirigida y animada por José de
Airiztimuño ("Aitzol"), a partir de 1930. En los libros que se reunieron a las poesías presentadas a los certámenes
anuales organizados por ellos aparecen, entre otros, los nombres de . . ."
66