Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

Lizardik ahapaldiak uso zurien metaforaz identifikatzen dituen olerkian errepikapen edo bihurki
gurutzatu honen bidez lortzen du olerki honetan ia amaiera arte erritmo motel eta itunekoa dena
biziagotzea eta aidosoa egitea anafora eta bihurki gurutzatua dei genezakeen baliapide hauen bidez .
Honela erritmoa gaiaren azkenaldeko bizitasunari, atsegintasunari ederki egokitzea lortzen duelarik .
Gurutzatze joko bera darabil, bestalde, Bultzi-leiotik deituriko olerkian ere . Egitura sintaktiko
berberean hitz bat errepikatu baina lekuz aldatuz lortu du hirugarren ahapaldiko efektu erritmiko fin
hori:
"oro laiño
mee batek estalia,
urrez oro
eguzkiak yantzia . . ."
(BuL 9-12, 91)
Hitz bakar bat edo sintagma labur bat ahapaldi beraren barruan errepikatuz hitzari intentsitatea,
indarra ematea lortzen du aldi berean musikalitatea ere legunki markatzen duelarik . Hona hemen bi
adibide Lizardik askotan darabilen baliapide honen erakusgarri :
"Ta sarri (gogoan
iduritu bizi)
¡ore bat, ondoan
eginik du mami .
Lore bat gorria
mardul, eze beti ;
erts-ezin zauria
odolezko iduri . . ."
(OU 45-52,109)
Antzerakoa den beste erabilera honek itxiko du adibideen sail hau :
"Egun eunez yantzia
berrikusi naiez,
bira ditut begiak,
bira, bafia . . . iñon ez!
Non da, non da sorgiña,
basoak maitea?"
(NUY 69-74, 87)
Hain zuzen ere, errepikapenak irakurleari iragartzen dion paralelotasuna haustean sorpresaren
efektua sortzen duen egitura hau gaztaroko beste olerki batean ere aurki daiteke :
"Il ziñan gaxua!
Il bai . . . baiña illotza
-obitzat biyotzanigan
dirau oraindik,
lurrintsu-ustelgaitza " .
(MatI 10-15, 185)
2 16