Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

1925 Argia Oarrak:
yoran : nahi edo gurari bizia
asnaskai : asnas-gai
zoruna : zoriona
amestan : amesten, amestutzen auten
gotzon : aingeru
urbilgo : urreko (cercanía)
azkai : aztu-gai
Urrun : urruti (urbil-urre bezela)
Arren Otoi : faborez
OHARRAK
Bertsioak:
Bi ezagutzen dira 1925-9-17an Argia, 213 . alean argitaratua eta 1932ko Biotz Begietangoa.
Bi bertsioen aldeak hiztegiari dagozkio batez ere, izenburutik hasirik, baina aide ortografikoak
ere badira, bere olerki guztien lehen bertsiotik 1932kora aldatu men j>y grafiaz gain .
Ohar metrikoak :
Ahapaldia: Lizardiren olerkietan erabilienetako bat 7/7/7/6a/7/7/7/6a .
Loturak: Sabino Aranaren araudia betetzen du eta bertsio batetik bestera lizentziak gutxiago
erabiltzeko ahalegina suma liteke : naba(r)itzen jarri beharrean sumatzen dago Biotz Begietango
bertsioan .
Eta silaba bat gehiago ateratzen bazaio ere "aizkide"ren ordez, adiskide idazten du .
Erritmoa : Kanta erritmorik markatuena duen bigarren epeko olerkietako bat da, bereziki
nabarmenak diren baliapide erritmikoez hornitua dago .
Hasiera eta amaierako esklamazioek 1919ko Igesiren amaiera gogoratzen dute, eta ez da
harrigarri bigarren epe honetan, Txolarre izenpea darabilen honetan olerki hura berriro argitaratu
izana Argia aldizkarian Mendi gaillurra olerki hau bezalaxe . Ikus III . Partean, 1 .4 .5 . "Beste zenbait
baliapide erritmiko " .
Ohar tematikoak:
1919ko olerkietako bertsio berriak diren 1925eko Gastearen otoia eta Igesi olerkien bidetik
jotzen du tematikoki olerki honek ere : "izkutuko indar" batek, "yoran esigaitzak" darabil olerkaria,
ihesi joan nahirik eta gorago jo nahiz darama .
Bestalde, hirugarren epean, helduarokoan ere konstantea izango den sinbolismoa agertzen da
olerki honetan : Lizardik gailurrak maite ditu eta gainik-gain ibiliko litzateke hegan egin ahal izango
balu. Naturaren mailaketan bere barrenak eskatzen diona ahalik eta mailarik altuenera jotzea da eta
gora-nahi horrek perfekzio izpirituala eta morala errepresentatzen du : goi maila horietan bere
egonezinaren asegarria bilatzen du, dibinitatearengandik hurbilago egotea .
Lizardik zerurako edo mendi gailurretarako nahia, mendi gainetarako zaletasuna eta hegaztien
askatasunaren eta arintasunaren goralpenak egiten dituenean zorionari hurbiltzeko lehia pertsonala,
grabedadearen eraginetik aske dauden izakien mogimenduaren atsegintasunean gauzatu ohi den
perfekzio izpirituala eta morala sinbolizaten du, mundu osoko sinbologian naturaren elementu horri,
5 2 6