Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

. . .Ames baña zer dantzut?
Irakurle guztiok
zurrungaka lorik?
Nere neurtitzok orrein
loerazie bizkorrak
uste ez nun ziranik!"
(0i 91-108, 29)
Gaztaroko olerki hauetan anaforaren erabilerak geroago baino erabilpen ugariagoa aurkitzen du,
aipatuko dugun zenbait salbuespen kenduz gero . 1925ekotzat datatua dagoen eta, beraz, ez gaztaroko
eta ez helduarokotzat jo ez genezakeen Xabiertxoren eriotza olerkian bada anafora legun bat, olerki
luze horrek dituen hiru zatietatik lehenengo eta bigarrenaren hasieretan kokatua eta azaltzera doan
gertakarien aldiberekotasuna eta errotiko ezberdintasuna azpimarkatzera datorrena :
I
"Gabon-egun goizean
Yaun Aita pozik
yaiki, ta aingerutxoak
orra non bildu ditun,
esanik:"
(XE 1-5, 61)
II
"Gabon-egun goizean
seaskatxoan,
Xabiertxo gaxoa
gaitzak ito-zorian
zegoan .
(XE 66-70, 67)
Lizardik aurreko hiru adibide hauetan anafora efektu ezberdinak lortzeko erabilia du :
lehenengoan intentsitatea, bigarrenean monotonia, hirugarrenean berriz, kontrastea . . .
Azken honen helburu bera eta zerbait gehiago ere adierazten du Biotzean min dut olerkiaren
hasieran eta amaieran kokaturiko bertsoen hasierak berdinak izateak, kontrastea eta progresioa,
aldaketa eman da olerkariaren baitan olerkian zehar, eta anaforak iragartzen duen paralelotasuna
sentimendu minduaren antzekotasunean bakarrik geratzen da negarra atertu eta eriotzaren galazieziñaren
onarpena eman bait da :
"Biotzean min dut, min etsia,
negar ixilla dation mifia .
Amonatxo bat nun; gaur, enarak
etorri-garaiez aldegiña"
(BMD 1-4, 119)
"Biotzean min dut, min etsia,
zotinik-gabeko negar-miña .
Alatsu txoriak, uda-ondoz,
negua du galazi-eziña ."
(BMD 124-127,129)
2 1 1