Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

2.1 .3.1. Konpromezu politikoa hartzea
Artikuluetan Lizardik berak "konbertsioa" izenaz deitu duen abertzaletze, edo euskal herriaren
nortasun politikoaz eta nazio eskubideaz ohartze hori gaztetan gertatutzat ematen du, batxilergoa
amaitzen ari zeneko garaietakoa . Zehatz-mehatz kontatzen du "Nuestra conversión" artikuluan, hau
da, lehen Aberri Egunaren ospakuntzaren bezperetan argitaraturikoan, noren eraginez eta zein
ondoriorekin abertzaletu zen 103 .
"Nuestra conversión" artikuluan, aberriaren eta euskal hizkuntzaren garrantziaren kontzientzia
bateratsu gertatuak direla aitortzea da aipagarrienik . Lizardik bata bestearen ondoriotzat ematen
ditu, hau da Sabino Arana-Goiriren ideia politikoak ezagutzeak euskal hizkuntzaren garrantziaz
ohartzera eraman zuela adierazten du garbiro .
Sabino Aranaren idealak bereganatzeak konpromezu politikora eraman zuen era berean,
hizkuntzaz "jantzi" izanak aldiz, bestelako bideak ireki zizkion, euskarazko literatur espresioarenak
alegia 104 .
"Il-zaarki bizi dugun gizona!
Egunero berpiz lurrean dagona!
Bezat onets aren izena
aberri ta mintzoz gu yantziarena .
Aren argibidez ni yabetu
enegan bazala norbait atxilotu .
Ordun, yetxi nazu lezera;
Nork gere muiñean dugun itzalera .
(GM 9-16, 207)
Gure mintzon Lizardik poesiak egiteko zaletasuna, "abesmiña" zuela aitortzen du, gaztegaztetatik
osaba "Garto"rekin partekatzen zuen olerki zaletasuna. Kanta nahi hori alferrikakoa zuen
halere, mintzoa falta bait zuen, "oskai guri berexa" falta zuen . Ametsetan hitzegin nahi izaten denean
eta ahaleginaren ahaleginez, azkenean egiten dugun marru zakarraz geure buruak izutzen ditugunean
bezalako abotsa sortzen zitzaiola esaten du .
Beraz, Lizardiren konpromezu politikoak bere izare guztia konprometitzen duela esan liteke,
euskal hizkuntzaz zuen premiaz oharterazi bait zuen eta mintzabide poetikotzat behar zuena hura
bakarra zela kontura arazi.
Lizardiren ideia literarioen arrean, euskara, mintzabide gisa, gune-guneko kokapena duela, euskal
nortasunaren funtsezko eta mami-mamiko elementuzat jotzen duela ikus daiteke . Bereziki
azpimarragarri da Lizardiren konpromezu politikoak bere izate eta ideologia osoa, mintzaira eta
jarrera kulturalekiko kontzientzi-hartze orokorra eragin ziola . Kontzientzia hartze politikoa,
Lizardiren kasuan, bere ikuspuntu pertsonal osoa eragingo duen konpromezua da, eta garrantzitsua da
berez aktibitate alor ezberdinak diruditen arlo politikoa, kulturala eta literarioaren arteko harreman
klabe hau azpimarratzea .
103
104
LIZARDI, X. ; "Nuestra conversión" in Euzkadi, 1932-3-27, 1 or., K-L 379-381 . or . Airzolek hil-ondoko omenezko
artikuluetan Lizardi hain gazte zelarik Gipuzkoako Buru Batzarreko idazkari hautatua izanak duen garrantzia
azpimarratzen du, haren zintasunean alderdiak zuen konfidantza osoaren lekuko . Gutun pertsonaletan bere kargua
zela eta zituen zereginak aide batetik, eta bestetik gero Lehendakaria izango zenarekin zituen gutun bidezko
harreman adiskidetsuak Euskadiko politikaren arloan izan zuen goren mailako zereginak eta harremanak
frogatzen dizkigute .
Artikulu horretan dioenaren beste isladapen bat da Biotz-Begietan Sabino Aranaren omenez eginiko Gure mintzo
olerkia ere .
35