Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

Ohargarri da prosazko zatian Lizardik kontatzen duen "epifania" moduko hura, bisio edo
aluzinazio hark zuen zentzua, han da euskaren hiletetan zegoen irudipen haren aipamenik ez dela egiten
poema honetan . Biotzean min dut olerkiak ez du horrelako interpretaziorik egiteko zantzurik
eskeintzen, nolabait esateko eliz barrenean izandako impresio gogor horren eta sorgorturik maite
zuen amonaren ehorzketa egunean izaniko impresioaren handiak eraginik dagoela adierazten da, baina
azkenean itxaropen eta fede erlijiosoa da oinazea eta egoera sorgor horretatik ateratzen duena .
Egun horretan izaniko bisioak eta amona eta euskararen eriotzari buruz dituen irudipen etsigarriak
beste bi poemetan ageri dira askoz nabarmenago : Asaba zaarren baratza eta Euskal Pizkundea
direlakoetan. Han datu errealak, Lizardiren amona zenaren heriotza eta azken urteetako egoeraren
zantzu konkretuak daude jasorik, baina sinbolizazio mailak alegoria bilakatzen du, 1918ko Euzko
Deya aldizkarian argitaratu zuen Amona ximel maitagarriaren ipuinean bezala .
Biotzean min dut, aldiz, amonaren bizitza eta heriotzaren oroitzapen eta harekiko harremanen
adierazgarri afektibo hutsa da . Ez da bakarra, ordea, 1919ko Euzko Deyan Amona deritzan poeman
eta hil zenean prestatzen ari zen Maitearen apurñoak zeritzan poema nagusian kokatzen den izen
bereko Amona poemak ere tankera han dute. 1919koak iadanik amonaren heriotzaren gertatu
beharraren patuari buruzko ausnarketa egiten du, azken urteetakoak, 1933koak aldiz, berarekiko
harremanei buruz dihardu eta oroitzapen pertsonalez josia dago, janzkera, eginbeharrak, . . .
5 5 8