Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

gorri-urdifiez yantzita!
Gaur lurrean
usteltzen zakustanean
Ar utsa zeran
berri ikasarazi
didazunean . . .
tximirrita!
igaz arin -bai- polita,
ainbat amets zar
datozkit, ego
zoragarriak autsita! . . .
Zu bezala,
ene tximirrita ustela,
ar uts izan, oi!
ene ametsa . . .!
ar-satar-egamotela . . . (527-9-5)
Gogoratu behar da, bestalde, tximirritak, gero inguma, mitxeleta eta beste izen batzuez aipatuko
dituenak, hainbat olerkietako gai direla Lizardiren poemagintzan, bai Otartxo utsa, Urtaroak ene
begietan Sagar lore eta Ondar Gorrin. Bizitzaren efimerotasunaz ez ohartzearen sinbolorik konstanteena
dira, Lizardiren poetikan .
(1929EE) (1925BB)
goxoa Bero gozoal Yantoki alez betea!
Laztan eztiak goizean!
Agur, agur!. . . Oi¡Eriotz-aurrean
etsipenaren nekea!
Inoiz kabirik egin gabeko gaxoa!
Elurretan, or, txoria,
sakonduta epelak ogetuta, ire kabia . . .
leenen bai azkenengoa! . . .
Bi ahapaldi hauek ez dure ipuinean parekorik. Lehenengoan, gainera egotzi zaizkion gogorapen
negargarri horietako batzuk dira, ipuian ere jasoak daude . Tratamentua ordea, batez ere hirugarren
eta laugarren bertsoetakoa, ezberdina da, guzti horiei agur eragiten dio poetak txoriari . Eta ondorio
gisa, aurreko ahapaldiaren amaieraren beste bertsio bat ematen digu :
- azkenak egin ezinik
- Eriotz-aurrean etsipenaren nekea!
Eta zati honetako ahapaldiei erantsi dien bertsoak ere ideia bera jasotzen du heriosuar dagoenaren
paradoxa latza :
- Il nai, ezin il. . . Gauaren azkengabea .
Bigarren ahapaldiak aldiz, enarek ipuian ez eta olerkian esan dioten, kabia egin gabeko txori
gaisoaren aipamena dugu berriro hemen, kabiarena txoriaren berotasunak elurretan "ogetu" duen
txoriaren lehen eta azken kabia dugu .
465