Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

"Azaro-leena" "Principios de Noviembre" da Eusko
Olerkiak 1931koan eta
"A principios de la sementera"
Biotz-Begietan liburukoan .
Ezberdintasun hauek argitzen dituen ohar bat aurki daiteke 1932ko Biotz-Begietan liburuaren
lehen edizioan :
"(Había titulado yo la traducción de esta poesía "Playa Bermeja" (Principios de Noviembre) .
Pero luego he preferido sustituirla por otra que, esponáneamente, me tenía hecha mi buen amigo señor
Ormaetxea ("Orixe") que es la que va a continuación, de la que yo mismo utilice bastantes elementos
para la mía) . - El autor . (127. or."
Lizardiren ohar honek liburuko itzulpenak Orixerenak direla frogatzeaz gain bien itzulpenen
arrean dagoen aldea nabarmenerazten du : Lizardik hitzez-hitz egiten du, Orixek "multzoka",
inpresioka baina zehaztasun gutxiagoz.
Ondar Gorri poema honetan Orixeren itzulpenei lau ohar erantsi zizkien : bi azpiohar gisa eta
beste bi itzulpenetan bertan sarreraziriko parentesi atteko azalpen laburretan .
Hona hemen azpioharrak . Lehenegoa 72 . bertso-lerroaren itzulpenari dagokio :
1 .) "urrezko itsasoa bebiltz urduria"
Lizardik "navegé yo en el dorado mar inquieto" azpioharra erantsi zuen eta Orixek zera erantsi
zion azpioharrari:
"Me gusta mas la traducción literal de esta frase : "gire aun en mi derredor el dorado mar
inquieto' (El traductor)" .
Orixek berak egiten duen itzulpena hitzez-hizkoa dela dioen arren, Lizardik Eusko Olerkiak
1931 libururako eginiko itzulpenak dioena "sobre el aúreo mar hirviente vuelva a navegar" dioenean
itzulpen literala egiten ari da, ene ustez, eta Orixe "bebilkit" balitz bezala itzultzen ari da, Lizardik
berez "ibil bezat"en esanahiz, alegia, ibili aditza nor-nork gisa erabili nahi duela ohartu gabe .
2 .) Ondar Gorriren azken ahapaldiaren itzulpenari dagokio bigarren azpi oharra :
"Ta udazken-atsarreko goiz batean,
esnatu nadi Yainkozko Betean!
Lizardiren itzulpena "Y en una mañana de principios de Otoño" da, Eusko Olerkiak 1931en
bezalaxe . Orixek erantsiriko azpioharrean : "Comienzo de sementera . . ." dio, azpitutuluan bezala .
133 . orrialdeagertzen diren itzultzailearen bi ohar hauekin batera Argitaratzailearen ohar bat ere
irakur liteke :
"Los paréntesis en cursiva son del autor en los contados pasajes en que, a su juicio, el pensamiento
no ha sido vertido completamente" .
Verdesen ohar honek guztira hiru diren parentesi arteko Lizardiren ohartxoen aipamena egiten du.
Izan ere Orixek eginiko itzulpenak aldatu beharrean, Lizardik nahaigo izan zuen zenbait zehaztasun
parentesi arteko ohartxoez ematea .
Ohartxo horietako hirurak Ondar Gorri poema honi beroni dagozkio . Poema honen itzulpenari
Lizardik bere itzulpenean (127 . or .) (Eusko Olerkiak 1931koan) gehiago gustatzen zaizkion
esamoldeak sarrerazten ditu :
5 (Itsasoak bai-baitu, urrun-ertzean,
56 5