Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

con toda delicadeza, habia dedicado a su noche de bodas . Orixe le disuadió de su publicación . Pero
Aitzol opinó ( . . .) que la categoría de la pieza no sólo merecía la publicación, sino que era cometer un
fraude a la poesía total vasca el recatar su publicación, y sin más, la publicó en la página literaria de
El Día" 20.
Bigarren erreferentzia 1932ko abenduaren l4ekoa da El Dia egunkarian eginiko kronika batetik
datorkigu: Lizardiren Ke urdiña olerkia Arantza Barrena andereñoak bezperako euskarazko irrati-saio
batean irakurri duela esaten du, baina ez da olerkiaren argitaralpenik ezagutzen izenburu horrezaz.
Etxeko kea olerkia bera ote den susmatzea da logikoena .
2 .2.2 . Olerkien sailkapenen irizpideak
Lizardiren olerki argitaratuak 54 dira denetara, eta arestian aipaturiko bi horien erreferentziak
beste bat edo biren posibilitatea luzatzen dute.
Zenbait kritikok aztergaitzat Biotz Begietan liburuko 2lak soilik har litezkela defendatu izan du,
hain zuzen ere, Euzko Deyan argitaraturikoetako asko ez zituelako Biotz-Begietan libururako hautatu.
Karlos Otegik esate baterako, zera dio :
"Los poemas de Euzko Deya no recogidos en la colección no son considerados por Lizardi
exponentes genuinos de su actitud poética presente" 21 .
Eta Biotz-Begietan liburuan ez sartuak izanaren arauera banatzen ditu, Lizardik liburuko olerkiak,
bere ustez, "burutu"tzat jotzen zituen eta . Honela, Euzko Deya, Biotz Begietan eta Yakintzakoak
autoreak onarturikoak ziren, baina Umezurtz Olerkiakoak, aldiz ez .
Hauei buruz zera esaten du;
"Pertenecen a un segundo nivel en la escala de autenticidad, y parecen pertenecer al inicio de una
nueva etapa poética que quedó truncada" 22 .
Sarreran eta tesi-lanean zehar iradoki dugun moduan, olerkien hautapenean Orixek zerikusia izan
zuela frogatu denez, ordea, zerk bereizten ditu batzuk eta besteak?
Ene ustez, Lizardiren olerkigintzan bi arlo nagusi bereizi litezke, Lizardi bizi zelarik
argitaratuak eta argitara gabeak. Argitaraturikoen artean, Biotz-Begietan liburuaren egitura barruan
sartu zirenak eta banaka-banaka argitaratu zirenak bereizi litezke, bigarren maila batean .
Bizi zelarik argitaratuen artean, kronologia, taxuera, gaia, edo, nahiago bada, kalitatea
irizpidetzat harturik, mailaketa eta sailkaketa modu ezberdinak egin litezke, baina beti ere kritiko
literarioek ezarririko mugak izango dira, eta ez autoreak .
Bestalde, pentsa liteke Lizardik bere onespen osoa eman ziola Orixeren hautapenari, erabateko
adostasuna iritxia zutela . Baina modu berean pentsa liteke Orixek ez argitaratzeko esan zion
ezkontza-gauari buruzko poema "galdua", bere ustez, liburutik kanpo argitaratzeko modukoa izango
zela, Lizardik onetsia zuela . Halere, ez zen Biotz Begietan liburuan sartu.
Liburuaren argitaralpenaren inguruan jaso ahal izan dugun informazioak pentsa arazten digu,
Biotz-Begietango olerki ezagunenak 1929-32 bitartekoak egiten ziharduen garai beretsuan, eta aldi
berean, Maitea poema sortzen ari zela eta beraz, mintzaira poetikoari dagokionez, ez dezakegula
besterik gabe Ama Gau Belixaran, Gazteren Esnatzea, Liorko, Amona, Muño-Txiki, Gora-Dei, Onkiren
billa, Ondaurtz abestia edo Maitale Berriak Biotz Begietango azken olerkiak ez bezalakoak direnik
20
21
22
UGALDE, M. ; "Biografía" in Aitzo1en Idazlan Guztiak, I ., 74 . or.
OTEGI, K. ; Lectura semiótica de `Biotz-Begietan , «El corpus de trabajo", I, 19-21 . or .
OTEGI, K; Ibidem, 21 . or.
449