Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

Euskaltzaleak erakundeak Lizardiren gidaritzapean duen helburu edo xede nagusienetariko bat
euskara kultur mailan erabiliz prestijiatzea da . "Euskara andiki soñekoz" artikuluan, "andiki
soñekoz" dioenean, hau da, jende ikasiaren arrean ibiltzeko moduan jantzirik, etiketaz jantzirik ikusi
nahi du.
Lizardi eta Aitzoli berari ere gai garrantzitsua iruditzen zaiela erakusten duten froga ugari
ditugu haien artikuluetan, eta Euskaltzaleak erakundeak berak antolaturiko ekintza, erakunde eta
bileretako asko "andiki" edo jende ikasien arrean euskaltzaletasuna itsastera bideraturikoak dira 156 .
Lizardiren "Euskera andiki soñekoz" bi artikulu hauei erantzunez, Bonifacio Etxegaraik beste bat
argitaratu zuen "La labor de la Sociedad de Estudios Vascos" izenaz, bere lehengo argudioetan
bermatuz eta Aitzol ere irizkide duela adieraziz 157 .
2.3 .2.2. `Egitezko » euskaltzaletasuna
Lizardik "Elkar bidean" artikulua Etxegarai jaunarekin adiskidetu asmoz idatzi bazuen ere, eta
erabilitako adierazmodua ohi baino latzagoa izan zela aitortu zuen arren 158 . Lizardik bukatu ustean
idatziriko artikulu honi Bonifazio Etxegarairen beste hiruk jarraitu zioten : "Afianzamiento y
reconquista" 159 ; "La labor de la Sociedad de Estudios Vascos, en sus cursos de verano" 160 , eta
"Hagamos lo que sea posible" 161 .
Hiru horietan bigarrenak garrantzi berezia du, eta Lizardiren proposamenei erantzun zuzenena
ematera datorrena . «Euskaltzale praktikoak", edo «egitezko euskaltzaleak" ornen direnei buruzkoa
da istilua 162 .
Bonifacio Etxegarairen ustez, bereizkuntza garbia egin daiteke euskarari buruzko azterketa eta
ikerketa sakonak egiten diharduten eta egin dituztenen eta euskaren aldeko kanpainan dihardutenen
artean . Ez dute batzuk besteen zereginetan zertan sarturik, alegia, garbi adieraziz, Lizardi ez da
156
157
158
159
160
161
162
Ikus LEKUONA. M. in Deia 1984-11-29, UGALDE, M .ek aipatua in "Biografía de Aitzol" in AITZOL ; Idazlan
Guztiak, Erein, Donostia, 1987, I., 58-59 . or. "Para el sector intelectual de la provincia (Guipúzcoa) creó la
Sociedad « Eusko Pizkunde" en la Avenida (de Donostia), así como la revista de cierta altura cultural, intermedia
entre Euskalerriaren aide y RIEV, con el nombre de Yakintza" .
ETXEGARAI, B . ; «La labor de la Sociedad de Estudios Vascos" in El Día, 1930-10-9, 2. or . Etxegaraik aipatzen
duen Aitzolen irizpide honek ez dirudi egunkarietan agerturiko artikuluren batetik jasoa denik, berriki
argitaratu diren Aitzolen idazlan guztietan garai hartakoetan begiratuz ezin izan hait dut honi buruzko
aipamenik aurkitu . Bestalde, bileraren batean Lizardik berak erderaz mintzatzeko jokabide erreza nola hautatu
zuen gogora arazten dio, eta bera besteak ez bezelakoa ez dela oharterazten . "Elkar bidean" artikuluaz erantzun
zion orduan Lizardik eztabaida amaitu asmoz, aitortu egiten du bera ere epela izana dela :
"Alegia, arako cgi aren ingurukako izkerak, ez Etxegarai jaunak bakarrik, baizik-eta euskeltzale guztiok egin oiditugula,
"Lizardi" berbera "barne" dalarik . Alegia, batzarre baten erdera utsez aritzeko, tarteko erdaldunei, gero
o¡-czar¡, gaiaren zallari ta abarreri errua egotzi izan diegunean, ez oiek baña gure epelkeria, gure eroso-bera soilsoilki
ziran errudun." LIZARDI, X. ; "Elkar-bidean" in El Día, 1930-10-16, 5 or. ; K-L 283-287 . or.
"Bizkor-samarki zukutzen nau, ori bai, ta auts xee biurtzen Etxegarai jaun zoliak, ene koikoko Aitzol gabitzat
darabilkielarik . Baña, txautzeak txautze, ta zukutzeak zukutze dira, Aitzolek era nik berbera diotsagu . Ark
bigunki ta esku atseginez. Nik zakarki, erri xeeak bere arteko oi-duan izkeraz" . LIZARDI, X. ; "Elkar-bidean" in
El Día, 1930-10-16, 5 . or. ; K-L 283 . or.
ETXEGARAI, B; "Afianzamiento y reconquista" in El Día, 1930-10-23 .
ETXEGARAI, B; "La labor de la Sociedad de Estudios Vascos, en sus cursos de verano"in El Día, 1930-10-28, 2 . or .
ETXEGARAI, B ; "Hagamos lo que sea posible" in El Día, 1930-11-30, 2. or .
Etxegaraik salatzen duenez, udako ikastaro horietan erdaraz egin diren ikastaroetan parte hartze eskasa izan ornen
dute euskal kulturari dagozkion hitzaldiak izan aryen :
51