Lizardiren poetika pizkundearen ingurumariaren argitan - Euskara

Ai, oroitzapen 4
deunatzai lez 4
mun goguak 4
ein oi-dizutenak!" 6
1919ko Idazkiya olerki luzcan ere antzerako lizentziak darabiltza :
"Ai "Mendi-Lauta" 5
aizkide ona 5
ta adar jotzaille 5
bikaña. . ." 3
Lehenago aipatu dugunez, kasu honetan ere leherkari ozenak bokale artean hizkera mintzatuan
duten isiltzeko joeraz baliatu da hemen ere :
adiskide> aizkide
Tamalez, ez dugu olerki hauen beste bertsiorik ezagutzeko aukerarik izan, lizentzia horiekin
gerora zer egingo zukeen jakiteko . Badugu ordea, Mendi gaiña deritzan olerkiaren bertsio bat baino
gehiago, eta, beraz, lizentzia horiek erabiltzea galerazteko duen joeraren berri jaso daiteke . Olerki
hau 1925ean argitaratu zuen Euskal Esnalea aldizkarian "Txolarre" ezizenez, eta gerora, zertxobait
aldaturik Biotz-Begietan liburuaren lehen orrialdeetara aldatu zuen, 1920ko data emanik .
Bi lizentziaren erabilera nabari dezakegu bereziki lehen bertsioan, Euskal Esnaleakoan :
"Arren, aizkide urruna, 7
Otoi, mendi maitea, 7
Negar-aran beltz oni 7
kendu nazakiok!" 6
Beste ¡erro batean ordea, leherkari ozenen (b,d,g)ren erorkeraz baliatu beharrean, hizkera
mintzatuan oso ohizkoa den dardarkari bakunaren (r)-aren isiltzekz baliatzen da :
"Egiz, Jaun-goikoaren 7
Esku ta aunditasuna 7
Ete-dituk an goitik 7
nabaitzen bertago ?" 6
Biotz-Begietan liburuan argitaratu zuen eta 1920an datatu zuen bertsioan aldiz, "aizkide"
"adiskide" idatzirik ageri zaigu, eta azkenik aipatu dugun bertsoan "nabaitzen" laburdurari
dagokionez, hitza aldatzeko aukera egiten du :
"Ete-dituk an goitik 7
sumatzen bertago?" 6
Hala ere, eta olerki honen bi bertsioen artean sumatzen dugun ezberdintasunak lizentziak kentzeko
joera nabari den, Biotz Begietan liburuan agertzen diren zenbait olerkik, "aiskide" bezalako leherkari
ozenen erorkerak onartzen dituzte, bakanak badina ere.
Lizardiren lehen garaiko olerkiei bigarren bertsioetan eragin zizkien aldaketek Arana-Goiriren
lizentzia edo salbuespen horiezaz ahalik eta gutxienik baliatzearen joera nabarmenerazten dute, hain
zuzen ere, Lizardi Orixe eta Azkueren joerako idazleek bezala hitzak "bere osotasunean" idaztearen
aldeko bait da, eta hitz-lauzko idazlanetan, nahiz olerkietan hitzak idazteko erari buruzko
bariaziorik aurki ez daitekelarik .
177